Lo ế nhà xã hội
Là chủ đầu tư một dự án nhà ở xã hội có quy mô 1.900 căn hộ tại Hà Đông, đại diện doanh nghiệp cho biết đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, đó là khi gói 30.000 tỉ đồng kết thúc cũng có nghĩa là sự hấp dẫn của loại hình căn hộ giá rẻ này sẽ không còn, người mua sẽ cân nhắc nhiều hơn.
Ông Phạm Minh Tuấn, phó giám đốc của một công ty xây dựng, bức xúc: “Doanh nghiệp chúng tôi giờ đang là nạn nhân của gói 30.000 tỉ đồng. Vì đúng vào thời điểm dự án chúng tôi đầu tư được xác nhận đủ điều kiện kinh doanh thì gói tín dụng này khép lại”.
Theo ông Tuấn, trong lễ mở bán, chủ đầu tư đã tiếp nhận hồ sơ cùng hàng nghìn lá đơn đăng ký mua nhà. Nhưng khi gói 30.000 tỉ khép lại, những tờ giấy này đành 'nằm im' trong ngăn bàn.
Hầu hết những người có nhu cầu vay gói 30.000 tỉ đều thuộc nhóm có thu nhập thấp, do đó khi gói vay này kết thúc thì nhu cầu của họ gần như trở về 0. “Hàng ngày, chúng tôi phải trả lời rất nhiều khách hàng với cùng một câu hỏi: bao giờ có gói tương tự như vậy?”, ông Tuấn nói.
Đại diện doanh nghiệp trên cũng đánh giá, nhu cầu nhà ở xã hội là rất cấp thiết và cấp bách bởi đối tượng mua là đều là những người có nhu cầu ở thật. Về mặt chính sách, Chính phủ cũng đã khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào phân khúc này, nhằm góp phần đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống.
“Tôi nghĩ Chính phủ nên sớm ban hành chính sách cụ thể để tháo gỡ những khó khăn đối với loại hình nhà ở này. Về phía doanh nghiệp, chúng tôi cũng rất mong độ trễ của chính sách từ chủ trương đến thực hiện được rút ngắn và xác định thời điểm cụ thể sẽ được thực thi”, ông Tuấn nêu kiến nghị.
Cũng rơi vào tình cảnh tương tự, giám đốc một doanh nghiệp nhà giá rẻ khác tại Hà Đông cho hay, các dự án của doanh nghiệp đã bán hết trước đó do được vay ưu đãi từ gói 30.000 tỉ đồng. Nhưng hiện tại ông đang lo lắng, sắp tới đây, nếu không có gói ưu đãi nào cho nhà ở xã hội thì doanh nghiệp của ông sẽ phải cân nhắc lại các dự án trong tương lai để đảm bảo đầu ra.
Ngoài ra, do chạy nước rút nên thị trường đang xuất hiện nhiều trường hợp lợi dụng để giải ngân. Theo bản tin Tài chính kinh doanh VTV1 lúc 7h sáng ngày 18/5, thị trường đã có hiện tượng cò mồi (có thể có quan hệ với chủ đầu tư) móc nối với khách hàng đã vay gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng ký khống biên bản bàn giao nhà để được giải ngân đến 95% hợp đồng vay.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM, nếu việc này xảy ra chắc chắn sẽ gây thiệt hại cho người vay và có thể cho cả ngân hàng, vì chủ đầu tư có thể sử dụng nguồn vốn này vào các mục đích khác mà không hoàn thành bàn giao nhà; chưa kể người vay còn bị thiệt vì sẽ phải trả lãi vay nhiều hơn do việc giải ngân sớm.
Đang hoàn thiện gói ưu đãi mới
Theo báo cáo giải ngân gói 30.000 tỉ đồng, tính đến ngày 10/3/2016, các ngân hàng thương mại đã ký cam kết cho vay 30.122 tỉ đồng với 46.246 khách hàng, và đã giải ngân theo tiến độ được 21.321 tỉ đồng (đạt 71%).
Mới đây Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (Horea) và Bộ Xây dựng đề xuất, Ngân hàng Nhà cũng nước đã báo cáo và đã được Chính phủ đồng ý cho tiếp tục giải ngân đến hết gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng. Đồng thời, vào ngày 28/3/2016, Ngân hàng Nhà nước còn có công văn hỏa tốc số 1953/NHNN-TD thông báo về việc chấm dứt nhận hồ sơ vay gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng kể từ ngày 31/3/2016.
Việc Ngân hàng công bố thời điểm kết thúc nhận hồ sơ là cần thiết vì tổng giá trị hợp đồng cam kết cho vay tính đến ngày 10/3/2016 đã vượt quá hạn mức 30.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, cho đến nay, phía Ngân hàng Nhà nước vẫn chưa có văn bản nào về việc hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 23/NQ-CP ngày 30/03/2016 của Chính phủ.
Do đó, đại diện Horea kiến nghị, cần thống kê, xác định số dư nợ theo các hợp đồng vay gói tín dụng ưu đãi với gói 30.000 tỉ đồng của từng ngân hàng thương mại cụ thể. Sau ngày 31/05/2016, các ngân hàng thương mại được tiếp tục giải ngân cho khách hàng vay cho đến khi hết hợp đồng theo tiến độ cũng như điều kiện giải ngân đã xác định trong hợp đồng tín dụng, tạo sự an tâm cho cả doanh nghiệp và người vay.
Theo ông Nguyễn Trần Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, đối với các doanh nghiệp, khi chuyển sang lãi suất thương mại thì doanh nghiệp phải tính vào sản phẩm của họ do đó sẽ đẩy giá bán tăng. Đây cũng là lý do khiến Horea tiếp tục kiến nghị Chính phủ, nếu các doanh nghiệp đã ký hợp đồng rồi thì sẽ tiếp tục được giải ngân với lãi suất như quy định.
Trong Luật Nhà ở 2014, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP về phát triển, quản lý nhà ở xã hội của Chính phủ cũng có quy định về 2 nguồn vốn cho doanh nghiệp và người dân để phát triển nhà ở xã hội và nhà ở thương mại quy mô nhỏ giá rẻ.
Ông Nam cho biết, Ngân hàng nhà nước hiện đã có những bước triển khai ban đầu. Theo đó, những ngân hàng thương mại do nhà nước nắm cổ phần chi phối phải trích 3% tổng dư nợ của mình để cho vay với các điều kiện ưu đãi cho doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân trong việc mua bán nhà ở xã hội. Tỉ lệ này tương đương khoảng 300.000-400.000 tỉ đồng - một con số tương đối lớn. Gói này cũng không có giới hạn khi nào dừng.
Theo đó, Ngân hàng nhà nước sẽ chỉ định 4 ngân hàng thương mại do nhà nước nắm cổ phần chi phối như Vietcombank, Vietinbank, BIDV và Agribank phải xúc tiến việc này và ban hành Thông tư số 25 hướng dẫn điều kiện, cách thức cũng như đối tượng cho vay, nội dung tương tự như gói 30.000 tỉ đồng.
Cũng theo ông Nam, hiện tại các ngân hàng thương mại chưa triển khai gói vay này vì họ phải giải ngân xong gói 30.000 tỉ đồng. Trong thời gian này, ngân hàng chính sách được cấp vốn từ chính sách, sẽ huy động vốn từ thị trường để cho doanh nghiệp và người dân vay mua nhà ở xã hội. Ngân hàng chính sách sẽ là đơn vị đứng ra xây dựng đề án, báo cáo Chính phủ với những điều kiện tương tự như gói 30.000 tỉ.
“Như vậy thay vì gói 30.000 tỉ, giờ người dân và doanh nghiệp có 2 nguồn vay là các ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách. Bộ Xây dựng hiện đang phối hợp cùng ngân hàng chính sách triển khai hoàn thiện gói vay này để trình Chính phủ”, ông Nam cho biết.
