Đi bộ gần 120.000 km đường rừng tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ
Hầu hết các đợt quy tập đều diễn ra vào mùa khô, từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau. Mùa khô ở Lào rất khắc nghiệt, thiếu nước, đất đai khô cằn, thiếu rau xanh. Anh em vừa tìm kiếm phần mộ liệt sĩ, vừa tăng gia sản xuất, vừa làm công tác dân vận.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 1237 tỉnh Kon Tum, công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ tại Lào và Campuchia mùa khô 2017 - 2018 được triển khai chặt chẽ. Cán bộ, chiến sĩ Đội K53 Bộ CHQS tỉnh Kon Tum - đơn vị trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, vượt qua khó khăn, trèo đèo, lội suối đến những vùng xa khu dân cư khảo sát, khai quật trên 600 vị trí ở tất cả 22/22 huyện do đội đảm nhiệm, đào bới trên 2.300m3 đất đá.
Đội đã thực hiện 17.000 ngày công, di chuyển trên quãng đường gần 140.000km bằng xe ô tô, trên 85.000 km bằng xe máy và gần 120.000 km đi bộ đường rừng, thu thập trên 600 thông tin, trưng tập 42 nhân chứng cựu chiến binh là đồng đội và người chôn cất liệt sĩ qua các thời kỳ từ Việt Nam qua để xác định cụ thể từng vị trí chôn cất.
Kết quả đã cất bốc được 16 hài cốt liệt sĩ (6 hài cốt liệt sĩ được cất bốc tại Lào và 10 hài cốt được cất bốc tại Campuchia), hoàn thành chỉ tiêu về số lượng so với kế hoạch ban đầu đề ra (đạt 106% kế hoạch).
Khai quật ngôi mộ chung của 21 liệt sĩ
Trong nước, sau nhiều lần xác minh, kiểm chứng thông tin, ngày 26/6/2018, Bộ CHQS tỉnh Kon Tum đã đưa lực lượng tiến hành khai quật ngôi mộ chung tại khu vực Nhà máy thủy điện Yaly (thuộc tiểu khu rừng 638, xã Yaly, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum).
Theo cán bộ Công ty Thủy điện Yaly và các nhân chứng, năm 1997, công nhân thuộc Công ty cổ phần Sông Đà 9, Tổng Công ty xây dựng Sông Đà tiến hành tổ chức thi công công trình Thủy điện Yaly, trong lúc thi công, khai thác đất sét trên một quả đồi để lấy đất đắp đập thủy điện đã phát hiện có nhiều xương cốt.
Công ty Cổ phần Sông Đà 9 đã cho tạm dừng thi công, cử công nhân tiến hành đào bới, tìm kiếm. Sau hơn một tuần các công nhân đã tìm thấy và gom được nhiều xương, cùng băng, gạc y tế còn bọc trong túi ni lông và một số miếng gỗ có khắc chữ nhưng đã bị mờ.
Ông Vũ Minh Khoa - Trưởng phòng Thanh tra, Bảo vệ, Pháp chế Công ty Thủy điện Yaly cho biết: “Vào thời điểm đó có một lá thư của một người cho biết về 21 ngôi mộ tại khu vực này là mộ của bộ đội, sau khi tham gia chiến đấu, bộ đội bị thương được đưa về cấp cứu tại Trạm Quân y nhưng đã hy sinh. Hiện nay bức thư này đã thất lạc và Công ty không rõ người cung cấp thông tin về bức thư nói trên”.
Ông Khoa cũng cho biết thêm, vào thời điểm đó nhiều công nhân của công ty đi vào rừng chặt tre cũng phát hiện thấy 21 nấm mộ, có nhiều bia mộ được làm bằng những khúc gỗ.
Từ những thông tin trên, Công ty Cổ phần Sông Đà 9 đã cử cán bộ mở rộng tìm kiếm phát hiện dấu tích của hầm hào, bếp Hoàng Cầm của bộ đội ta xung quanh khu vực mộ nên đã xác định đây là những hài cốt liệt sĩ. Vào tháng 7/2009, nhân Ngày Thương binh - Liệt sĩ, Công ty Cổ phần Sông Đà 9 đã xây một ngôi mộ và ghi trên bia “Ngôi mộ chung”.
Khi ngôi mộ chung được khai quật, di cốt các liệt sĩ được tìm thấy chỉ vỏn vẹn bình thủy tinh, bên ngoài có quấn cờ Tổ quốc. Hiện hài cốt các liệt sĩ đã được Đội K53 đưa về thờ cúng, chờ ngày tổ chức lễ truy điệu, an táng.
Bộ CHQS tỉnh Kon Tum đang tích cực phối hợp với Cục Chính trị Quân đoàn 3, các đơn vị quân đội đứng chân trên địa bàn tỉnh Gia Lai và Kon Tum, Hội Cựu chiến binh nhằm tìm hiểu, xác minh thêm thông tin về danh tính, đơn vị đã tham gia chiến đấu tại đây trước kia để làm sáng tỏ danh tính cho các liệt sĩ.
Xây mộ chung cho 34 liệt sĩ tại núi Chư Tan Kra
UBND tỉnh Kon Tum vừa có Công văn số 1537 chỉ đạo UBND huyện Sa Thầy tổ chức xây mộ chung cho 34 liệt sĩ chôn tập thể tại khu vực Tây Bắc núi Chư Tan Kra trong Khu tưởng niệm các liệt sĩ Chư Tan Kra (xã Ya Xiêr, huyện Sa Thầy).
Đây là ngôi mộ chung của 34 liệt sĩ là cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 209, Sư đoàn 312, hay thường gọi với tên Trung đoàn “lính mũ sắt”, chủ yếu là những người con Hà Nội, đã hy sinh trong trận đánh ngày 26/3/1968 với quân Mỹ thuộc căn cứ FSB14 ở Đồi Tranh trên đỉnh Chư Tan Kra, xã Sa Sơn, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum đến nay qua nhiều lần tìm kiếm, khai quật đến nay vẫn chưa tìm thấy.
Theo đó, ngôi mộ chung cho 34 liệt sĩ sẽ được xây dựng tại ô giữa hàng đầu tiên trên phần đất quy hoạch ô mộ đã để sẵn của Đài tưởng niệm Chư Tan Kra, ngay cạnh 15 mộ mới quy tập, an táng tháng 12/2017. Khu mộ chung có kích thước: 0,4m x3m x4,6 m; lát đá granite màu đỏ nâu, sẽ khánh thành vào dịp kỷ niệm 71 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27/7/2018).
