Một người Đà Nẵng hỏi tôi rằng “Điều gì của Đà Nẵng làm cho anh có ấn tượng nhất trong 5 năm vừa qua”? Tôi đã trả lời ngay mà không cần phải đắn đo bất kỳ một mảy may nào: Đó chính là Tốc độ.
 |
Nhà thơ Nga A. Pushkin có viết rằng Không gì thay đổi nhanh bằng những đám mây nhưng đất nước còn thay đổi nhanh hơn. Đôi khi, tôi chợt nghĩ là câu thơ ấy và nhịp điệu ấy có thể “vận” vào Đà Nẵng bởi chỉ sau một thời gian ngắn, khi đến – trở lại với Đà Nẵng, tôi gần như không tin vào mắt mình bởi những đổi thay nhanh đến chóng mặt, bất ngờ. Phẩm chất nào làm ra sự phát triển phi thường và hiệu quả ấy? Có lẽ, phải truy nguyên từ ngữ nghĩa và, phải cố tìm để mà hiểu cho rõ, cho đủ đầu đuôi ngọn ngành của hai từ ấy, kể cả nghĩa trừu tượng và nghĩa cụ thể, đời thường...
Tốc độ là chỉ dấu của thời đại kỹ thuật số, của net. Thiếu nó, hay ít coi trọng nó đồng nghĩa với lạc hậu – tức là thụt lùi. Chúng ta nói đến tốc độ đường truyền của net, tốc độ của một cỗ xe, tốc độ phát triển của một nền kinh tế và tốc độ của đổi thay. Tất cả đều cần đến một chỉ số tiên quyết là động lực, là chất lượng của năng lực sống, chất lượng của tư duy, chất lượng của khám phá, tìm tòi. Nói tóm lại, nếu không có chất lượng cao thì không thể tạo nên tốc độ dù với bất kỳ hình thức nào.
Trong bức tranh không sáng màu bởi sự trì trệ của “tiếng kèn ngập ngừng” trong nền hành chính nước ta; Đà Nẵng thật “may mắn” khi tự tìm được cho mình đội ngũ lãnh đạo có chất lượng về tài năng, có tâm huyết với quê hương, có bản lĩnh dám chịu trách nhiệm, dám nghĩ, dám làm. Đấy là những đức tính (hay có thể coi là thuộc tính) của phẩm chất lãnh đạo. Thiếu tất cả những tiêu chí đó, người lãnh đạo (hay tập thể lãnh đạo) chỉ là cái bóng mù mờ của sự thiếu tự tin, thiếu quyết đoán, thiếu hẳn cái năng lực kiếm tìm.
Không phải ngẫu nhiên khi trong bản Tuyên ngôn Độc lập bất hủ của nước Mỹ năm 1776 đã nhấn mạnh rằng một trong các quyền thiêng liêng, cơ bản của con người là quyền kiếm tìm hạnh phúc (purchasing happiness). Người lãnh đạo sẽ có hạnh phúc đủ đầy, thực sự khi anh ta biết cách để kiếm tìm cho bằng được con đường đi đúng, lối đi rộng với tốc độ nhanh để vượt qua tất cả mọi trở lực của cuộc sống. Dĩ nhiên, khi viết ra những dòng chữ bất tử ấy, Thomas Jefferson đã tiên liệu được rằng ai cũng kiếm tìm hạnh phúc nhưng tìm và có thấy, có được hay không lại là chuyện khác. Thành phố Đà Nẵng trong 5 năm qua, dưới góc độ đánh giá khách quan có thể nhất của một nhà sử học, tôi xin mạnh dạn khẳng định rằng thành phố đã kiếm tìm theo nhiều cách khác nhau để có được hạnh phúc của Đà Nẵng hôm nay.
Sự “kiếm tìm” ấy nhiều khi không thể đong đếm được bằng những đêm dài trăn trở với nặng nhọc nghĩ suy; không thể lường hết những điều ong tiếng ve của sự khen – chê; không thể dự báo, cảm nhận hết được những sai sót, lầm lẫn, vấp váp... Thế nhưng, cái rạch ròi của lịch sử là ở chỗ tổng kết thành cái phức thể của thành công, cái chung cuộc của hiện thực, cái giá trị của hôm nay, đang đặt nền tảng vững vàng cho sự tươi sáng của ngày mai.
 |
| Đại học Kiến trúc Đà Nẵng. Ảnh: QUỐC TÍN |
Một khi đã có tốc độ của chất lượng, năng lực con người thì cái logic của biện chứng ắt phải đến là tốc độ của tư duy. Có thể nói, trong 5 năm qua, không có một thành phố nào có nhiều ý tưởng, nhiều điều mới mẻ như Đà Nẵng. Tòa nhà hành chính cao 34 tầng đang triển khai là một biểu tượng điển hình của những sáng tạo và thay đổi. Nền hành chính một cửa không chỉ là cách nói mà nó đã trở thành biểu hiện cụ thể với các điệp ngữ “một” thênh thang: một nơi, một cổng, một cung cách làm việc, một chốn đi về, một điểm hẹn, một địa chỉ, một tầm nhìn, một văn hóa ứng xử, một cách sống hiện đại và, một tầm cao của nhận thức, đổi thay. Rất nhiều quy tụ, giản ước thành một, đó là tốc độ. Nó đem đến những tốc độ không thể tính hết về thời gian, tiền của, công sức, hao phí xăng dầu...
Đó là tốc độ của sự tiện ích tối đa cho người dân và sự tập trung tối đa cho năng lực giải phóng con người hướng đến tự do, vì không bị lệ thuộc vào bộ máy nhiều tầng nấc, nhiều lớp bảo vệ, nhiều cánh cửa khó mở nhưng đóng thì dễ vô cùng. 62.000m2 là con số mặt bằng ít nhất, hiệu quả nhất so với bất kỳ bộ máy hành chính cấp tỉnh nào. Chỉ thống kê sơ bộ thôi, con số “khiêm tốn” nhất về mặt bằng làm việc của các cơ quan hành chính của một tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương không ít hơn nửa triệu mét vuông! Có nghĩa là về tốc độ giản dị hóa, Đà Nẵng đã tiến với vận tốc gấp 50 lần.
Ý Đảng đã có nhưng đó mới chỉ là cái nửa đầu tiên của vấn đề, phần còn lại chính là tốc độ của Lòng Dân, của sự Đồng thuận. Hồ Chủ tịch thường nhắc nhở rằng “Dễ trăm lần không dân cũng chịu/ Khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Hiểu rõ lời dạy đó của Bác Hồ, tập thể lãnh đạo thành phố Đà Nẵng luôn luôn mở rộng dân chủ, luôn tranh thủ lắng nghe ý kiến của dân để giải quyết công việc theo nguyên tắc có lợi nhất cho dân, cho thành phố trong bối cảnh của sự hài hòa giữa hiện tại và tương lai.
 |
| Trường Đại học Duy Tân. Ảnh: Quốc tín |
Một triết gia có nói rằng “Tự do là người dân được nói những điều mình nghĩ, còn dân chủ là người lãnh đạo biết lắng nghe”. Nhận xét này đúng đến muôn đời. Phải chăng vì hiểu rõ giá trị của tri thức nhân loại đan kết một cách hài hòa với bản sắc dân tộc nên Đà Nẵng trở thành địa phương có tốc độ đồng thuận, hài lòng của người dân cao nhất trong cả nước? Không ai có thể quên chuyện giải tỏa khu dân cư để làm đường Nguyễn Văn Linh nối dài, tiếp giáp thẳng với cầu Rồng: Toàn bộ thời gian giải tỏa, di dời đã hoàn thành vượt mức kế hoạch đến 300%.
Đó là kỷ lục của sự đồng thuận. Nếu không có đồng thuận cao thì không thể có sự di chuyển của hàng ngàn con người tới... sân vận động để nghe lãnh đạo giải thích những khúc mắc, băn khoăn? Quả thật, “Tiếp dân ở sân vận động” là điều chưa có tiền lệ bao giờ. Và đến nay, để tạo ra sự thay đổi toàn diện và sâu sắc của thành phố đã có hơn 92 nghìn hộ đã vì nghĩa lớn mà di dời đến nơi ở mới. Giả sử người dân không đồng thuận, không tin tưởng thì làm sao có sự thay đổi kỳ diệu như hôm nay?
Lướt thử vài trang báo của những người ở xa Đà Nẵng cách đây 5-6 năm thì mới thấy đủ cái tốc độ mỗi ngày mà Đà Nẵng đã dày công, bền bỉ tạo nên. Việt Báo, số ra ngày 4-4-2004 cho biết Giám đốc Sở Nội vụ Trần Thọ đoán quyết rằng việc xin giấy phép sửa chữa, xây dựng nhà ở trước đây mất 20-25 ngày thì nay (2004) chỉ còn có 15-20 ngày. Theo chỉ thị của Thành ủy - Chỉ thị 11-CT/TU, UBND thành phố kiên quyết chuyển công tác những cán bộ, công chức đã bị người dân phàn nàn đến 2 lần (!) Thông tin này phải gọi là siêu tốc độ của tính kỷ luật, sự nghiêm khắc và quyết liệt cần thiết. Quảng Trị Net ngày 16-5-2010 cho biết là từ tháng 7-2007, Đà Nẵng đã thực hiện việc chi trả lương hưu qua thẻ ATM.
Đây là tốc độ của cả những người già - những người mà quỹ thời gian không còn nhiều nữa nên rất đáng được hưởng sự nhanh nhất, thuận tiện nhất có thể. VietnamNet ngày 30-7-2010 đưa tin rằng, hầu hết những người đi học để lấy bằng cấp cao đều trở về nhà. Đây là tốc độ của những đàn chim từ khắp mọi nơi hướng tìm về miền đất lành, trái ngọt.
Tốc độ của sự gắn bó dài lâu là điều chỉ có được, bảo đảm được bằng sự chân thành. Tạp chí Tuyên giáo điện tử số ra ngày 14-8-2010 cho hay rằng theo tin từ Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, 90% người dân Đà Nẵng khi được hỏi đều bày tỏ sự hài lòng với cung cách làm việc hiện nay của chính quyền Đà Nẵng. Đây là tốc độ của niềm tin, của sự nhận thức về tính minh bạch của địa phương dẫn đầu của cả nước, và là tốc độ của lòng dân đến với Đảng, với chính quyền. Đây quả thực là tốc độ vô giá của sự vững bền, ổn định...
***
Nhiều và nhiều lắm những “giới hạn” đáng trân trọng của tốc độ ấn tượng, đáng tự hào. Chẳng hạn, gần đây nhất, đồng chí Nguyễn Bá Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố Đà Nẵng đã khẳng định rằng đến cuối năm 2010, Đà Nẵng sẽ chấm dứt tình trạng quy hoạch treo (theo Tinmoi, 4-8-2010). Đó chắc chắn là một trong những tin vui nhất của Đà Nẵng trước thềm Đại hội lần thứ XX Đảng bộ thành phố. Tốc độ đó của quyết tâm, của sự dứt khoát sáng rỡ như ánh sáng ban ngày.
Con đường phát triển vẫn còn rất nhiều thách thức, khó khăn. Nhưng, giống như tốc độ của Festival Pháo hoa quốc tế: Bầu trời Đà Nẵng đã và đang được chứng kiến sự bay cao, vươn xa của rất nhiều sắc màu đẹp đẽ, lung linh. Pháo hoa là sự hiển hiện rỡ ràng nhất của tốc độ - tốc độ đổi thay và sự diệu kỳ. Chúng ta vững tin rằng Đại hội kỳ này sẽ là bước khởi đầu để Đà Nẵng tạo nên một tốc độ mới mạnh mẽ hơn, thành công hơn cho ngày mai, cho tương lai, cho muôn dài lâu...
Hà Văn Thịnh
