Người bệnh là anh T.D.N (42 tuổi, TP HCM), nhập viện trong tình trạng đau đầu, tê yếu một bên thân, méo miệng và khó nói. Bệnh nhân còn có tiền sử tăng huyết áp không điều trị thường xuyên.
Xác định anh Nghĩa bị đột quỵ cấp trong vòng 3 giờ đầu (còn gọi là giờ vàng), bác sĩ Huỳnh Văn Mười Một – Phó Khoa Cấp cứu đã lập tức kích hoạt quy trình code stroke nội viện (là quy định chung trong cấp cứu đột quỵ cấp).
Người nhà người bệnh cho biết, tối hôm trước anh N. đi nhậu tất niên với hội bạn thân, gần 2h sáng mới về. Anh nằm nghỉ đến tầm 6h sáng dậy tắm rửa để đi làm. Bất ngờ anh bị lảo đảo chóng mặt, tê yếu tay, người nhà thấy vậy hỏi thăm nhưng anh nói khó, miệng hơi lệch sang bên. Bản thân anh cũng có hiểu biết về dấu hiệu FAST nên nhờ người nhà đưa vào viện khẩn cấp.
“Rất may anh Nghĩa được phát hiện sớm và đưa đi cấp cứu ngay trong giờ vàng, chúng tôi phải cấp tốc tiết kiệm từng giây phút để nâng cao hiệu quả cứu sống, bảo toàn các chức năng cao nhất cho người bệnh”, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Đức – Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết.
Sau khi giải thích và được sự đồng ý của thân nhân, anh N. được điều trị tiêu sợi huyết khẩn cấp ngay tại phòng chụp CT. Tổng thời gian từ lúc người bệnh nhập viện đến khi thực hiện cấp cứu khoảng 50 phút. Sau khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, anh N. tiếp tục được đánh giá liên tục trong nhiều giờ để đảm bảo người bệnh không có các biến chứng khi sử dụng thuốc và các mô não được tái tưới máu tốt.
Bác sĩ Minh Đức giải thích thêm, thuốc tiêu sợi huyết chứa thành phần hoạt chất chính là alteplase có tác dụng hoạt hóa plasmin là một chất trong cơ thể có tác dụng tiêu hủy huyết khối. Kỹ thuật cấp cứu đột quỵ bằng thuốc tiêu sợi huyết cần được áp dụng trong vòng 4,5 giờ sau khi mạch máu não bị tắc. Dùng thuốc càng sớm thì hiệu quả cứu sống và hồi phục của người bệnh càng cao.
Để loại trừ nguy cơ bệnh nhân bị tắc thêm động mạch não lớn, sau khi dùng thuốc tiêu sợi huyết, bác sĩ chỉ định chụp thêm CTA giúp khảo sát toàn diện các mạch máu não. Rất may bệnh nhân không bị tắc động mạch não lớn nên không cần can thiệp nội mạch.
Sau khi được chuyển về Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc để theo dõi và điều trị tiếp, hiện anh N. đã qua cơn nguy kịch, tiên lượng phục hồi tốt.
Giải thích vì sao người bệnh bị đột quỵ cấp sau khi uống nhiều rượu bia, bác sĩ Minh Đức cho biết người bệnh đi nhậu từ đêm hôm trước. Rượu là thủ phạm gây tiểu nhiều làm tăng độ nhớt máu, dễ tạo cục máu đông. Rượu cũng là nguyên nhân gây co mạch làm nóng bừng người gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim. Đây là các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, người bệnh còn tắm sáng trong thời tiết lạnh, nhiệt độ giảm làm co mạch máu, tăng trương lực mạch máu lại làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu não.
“Thời tiết lạnh kết hợp uống rượu bia giống như thêm dầu vô lửa, đẩy nguy cơ đột quỵ tăng cao”, bác sĩ Đức cho biết.
Ngoài yếu tố thời tiết và rượu bia, nhiều yếu tố của mùa lễ, Tết như giờ giấc sinh hoạt đảo lộn gây stress, thiếu ngủ, ăn uống nhiều thực phẩm chứa chất béo, đường, nạp quá nhiều năng lượng làm tăng cân nhanh… cũng khiến nguy cơ đột quỵ tăng cao. Bác sĩ đưa ra lời khuyên, mùa lễ Tết dù bận rộn và tiệc tùng nhiều, mỗi người cũng nên giữ ăn uống ở mức vừa phải; hạn chế các thức ăn chứa nhiều dầu, mỡ, nội tạng; vận động thường xuyên, tránh rượu bia quá đà và giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh.
Việc phát hiện sớm dấu hiệu đột quỵ để tranh thủ thời gian vàng cấp cứu đóng vai trò vô cùng quan trọng, với các biểu hiện thường gặp như tê yếu chân tay, xây xẩm, chóng mặt, đau đầu, méo miệng, giọng nói bị đớ…
Thời gian vàng để cấp cứu đột quỵ là trong vòng 3 giờ đầu để điều trị tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch; nếu muộn hơn từ 4,5 đến 6 giờ tính từ khi xuất hiện triệu chứng khởi phát cơn đột quỵ thì cần can thiệp nội mạch lấy huyết khối bằng dụng cụ. Cấp cứu càng sớm hiệu quả điều trị càng cao. Trong thời gian chờ đợi cấp cứu, người bệnh không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc gì. Người nhà nên giữ người bệnh tránh bị té ngã, nằm cao đầu. Đồng thời, lập tức đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế có sẵn điều kiện, máy móc, thuốc chuyên dụng để can thiệp đột quỵ kịp thời.
