Nhật - Hàn xúc tiến gặp thượng đỉnh nhằm hạ nhiệt căng thẳng

Theo AFP và AP, tại cuộc gặp song phương bên lề hội nghị bộ trưởng Nhóm G20 được tổ chức ở Nagoya, Nhật Bản cuối tuần qua, Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi và người đồng cấp Hàn Quốc Kang Kyung-wha đã thảo luận về các biện pháp để cải thiện quan hệ giữa hai nước. Trong đó, hai bên đã nhất trí rằng Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in có thể sẽ gặp nhau trong tháng tới. 

Theo một nhà ngoại giao Nhật Bản, hội nghị thượng đỉnh của lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật Bản có thể sẽ diễn ra nhân hội nghị 3 bên Nhật Bản – Trung Quốc – Hàn Quốc đã được lên kế hoạch tổ chức tại Trung Quốc vào tháng sau. 

Mối quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, hai nước đồng minh chủ chốt của Mỹ ở khu vực đã chạm đáy trong những tháng gần đây do những tranh cãi về thương mại và  lịch sử. Trong đó, vấn đề thương mại, Nhật Bản đã loại bỏ Hàn Quốc khỏi “danh sách trắng” các quốc gia được hưởng các thủ tục kiểm soát xuất khẩu hợp lý. Hàn Quốc sau đó đã đáp trả với việc áp các hạn chế thương mại tương tự đồng thời đe dọa rút khỏi hiệp ước chia sẻ thông tin tình báo quân sự chủ chốt với Nhật Bản. 

Tuy nhiên, vào cuối ngày 22/11 vừa qua, chỉ 6 tiếng đồng hồ trước khi thỏa thuận an ninh quân sự chung (GSOMIA) hết hạn, Hàn Quốc đã thay đổi quyết định, nhất trí gia hạn “có điều kiện” thỏa thuận. Dù vậy nhưng phía Hàn Quốc cũng tuyên bố có thể chấm dứt GSOMIA vào bất cứ lúc nào.

Thỏa thuận GSOMIA được ký vào năm 2016, theo đó cho phép Hàn Quốc và Nhật Bản chia sẻ các bí mật quân sự, đặc biệt là về năng lực hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Hàn Quốc lý giải quyết định của họ được đưa ra do hai bên đã thu hẹp được một số khác biệt trong cuộc chiến thương mại kéo dài. Seoul thông báo đồng ý tạm dừng tiến trình khởi kiện lên WTO về việc Nhật Bản hạn chế các mặt hàng xuất khẩu từ Hàn Quốc vào nước này. Ngay sau đó, tại Tokyo, Bộ Thương mại Nhật Bản đã thông báo quyết định nối lại các cuộc đàm phàn về kiểm soát xuất khẩu với Hàn Quốc.

Mỹ đã lên tiếng hoan nghênh quyết định của Hàn Quốc; nhưng đồng thời cũng thúc giục hai bên tiếp tục các cuộc thảo luận chân thành để đảm bảo một giải pháp lâu dài cho các vấn đề lịch sử giữa hai nước. Phản ứng sau quyết định của Hàn Quốc, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhấn mạnh sự hợp tác giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ là “rất quan trọng” còn Bộ trưởng Quốc phòng Nhật thúc giục Hàn Quốc gia hạn thỏa thuận một cách vững chắc hơn. 

Hội nghị các ngoại trưởng các nước G20 tập trung vào các vấn đề thương mại toàn cầu, trong đó có việc cải tổ Tổ chức thương mại quốc tế (WTO), vấn đề môi trường… Theo Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi, tại hội nghị, các bộ trưởng đã nhất trí về sự cấp thiết cần cải tổ WTO trong hệ thống thương mại đa phương và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hiện nay.