Nhập siêu khu vực kinh tế FDI tăng cao- Cần giám sát chặt chẽ

Nhập khẩu máy móc, thiết bị tăng

Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của khu vực kinh tế FDI là sắt thép, phôi thép, máy móc, thiết bị, phụ tùng và các nguyên liệu sản xuất…Hầu hết các dự án FDI triển khai tại thành phố đều nhập khẩu máy móc, thiết bị, nguyên liệu từ nước ngoài bởi được ưu đãi về thuế. Mặt khác, do cơ cấu thu hút vốn FDI trong vòng hai năm trở lại đây có sự thay đổi. Nếu như những năm trước, vốn FDI chủ yếu vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp, thì nay tập trung vào các dự án bất động sản, sản xuất thép và phôi thép; theo đó, lượng máy móc, thiết bị nhập khẩu tăng lên.

Năm 2007, thu hút vốn FDI đạt hơn 400 triệu USD. Năm 2008, trong 7 tháng, con số này cao hơn rất nhiều, tới hơn 1 tỷ USD. Một số dự án lớn như khu nghỉ dưỡng và sân gôn Sông Giá của Công ty Amco Mibbaek Vina (Hàn Quốc) với số vốn đầu tư gần 583 triệu USD; phát triển Khu công nghiệp Đình Vũ giai đoạn 2 có vốn đầu tư hơn 146 triệu USD; Công ty TNHH phôi thép Úc đầu tư hơn 70 triệu USD xây dựng nhà máy sản xuất phôi thép; nhà máy sản xuất phôi thép, thép cán, tôn mạ chất lượng cao của Công ty TNHH thép HST (Mỹ) đầu tư 90 triệu USD...Các dự án bất động sản lớn khác của Công ty Apage Việt Nam đầu tư 55 triệu USD xây dựng khu chung cư, căn hộ, văn phòng cho thuê; dự án của Công ty TNHH Hiệp Phong đầu tư khu đô thị bắt đầu triển khai…Sắp tới, một loạt các dự án lớn đầu tư xây dựng khu đô thị và công nghiệp của các tập đoàn Foxconn, Sembcorp vào Tràng Cát (Hải An) và Bắc Sông Cấm (Thuỷ Nguyên) với số vốn đầu tư có thể lên tới hàng tỷ USD.

Cần điều chỉnh cơ chế, tăng cường giám sát

Việc các dự án FDI ào ạt đổ vào thành phố chứng tỏ môi trường đầu tư của Hải Phòng ngày càng thông thoáng, thuận lợi. Các doanh nghiệp FDI nhìn thấy lợi thế cạnh tranh so với đầu tư ở các địa bàn khác hay nước khác về giá nhân công, mặt bằng đất đai và các chi phí khác...

Đầu tư nước ngoài vào thành phố tăng cao là điều mừng, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, song cũng đặt ra những nỗi lo, nhất là nguy cơ ô nhiễm  môi trường và tình trạng nhập siêu tăng lên. Thực tế, một số doanh nghiệp FDI nhập khẩu những máy móc thiết bị từ các nhà máy cũ của họ ở nước ngoài sắp hết thời hạn sử dụng hoặc không đạt các tiêu chí về môi trường. Hiện tại nhiều nước không cho phép đầu tư các nhà máy sản xuất thép, vì nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Trung Quốc đã đóng cửa các nhà máy sản xuất có công suất nhỏ, để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường.

Thực trạng trên đặt các cơ quan chức năng Nhà nước trước các vấn đề lớn phải giải quyết. Đó là làm thế nào để giảm nhập siêu và kiểm soát tốt môi trường mà vẫn bảo đảm sự tăng trưởng, thu hút đầu tư? Theo Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần L.S Vina Cable Nghiêm Đức Minh, thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị cho doanh nghiệp FDI để hình thành tài sản cố định được miễn (bằng 0), do vậy, doanh nghiệp nước ngoài thường nhập khẩu toàn bộ máy móc, thiết bị, dù trong nước đã sản xuất được một số chủng loại với chất lượng tương đương. Để nâng cao hiệu quả quản lý, Nhà nước cần quy định nghiêm ngặt về tiêu chuẩn máy móc, thiết bị, nguyên liệu sản xuất. Các mặt hàng trong nước sản xuất được hoặc đã có không được nhập khẩu từ nước ngoài, không riêng đối với doanh nghiệp trong nước mà cả doanh nghiệp FDI, tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các doanh nghiệp. Hiện nay, giá mua thiết bị trong nước còn cao hơn giá nhập khẩu vì doanh nghiệp trong nước phải chịu thuế nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất cùng mặt hàng đó, cộng với chi phí sản xuất khác. Nếu doanh nghiệp trong nước được hoàn thuế nhập khẩu nguyên liệu, giá cả sẽ cạnh tranh hơn, có nhiều cơ hội bán hàng cho các doanh nghiệp FDI, giảm được nhập siêu, tạo thêm nhiều việc làm cho doanh nghiệp và người lao động. Đối với các máy móc, thiết bị nhập khẩu cũng cần có các quy định tiêu chuẩn về công nghệ, năm sản xuất được phép nhập khẩu và có cơ chế giám sát để thực hiện tốt các quy định. Khi cấp giấy chứng nhận đầu tư cho các dự án, cơ quan chức năng cần xem xét kỹ tác động của dự án đối với quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội thành phố, ngành, vùng và cả nước, để lựa chọn những dự án có lợi; giám sát chặt chẽ việc tuân thủ các quy định về bảo đảm môi trường và kiên quyết xử lý, kể cả rút giấy phép đối với các dự án gây ô nhiễm môi trường.

Mai Hương