Nhân Ngày thế giới phòng, chống HIV/AIDS (1-12): Thực hiện quyền được yêu, kết hôn và sinh con với người có H

Muốn được “yêu”

“Tôi 30 tuổi, có H (HIV) 3 năm nay. Tôi có bạn trai, anh ấy không có H. Chúng tôi rất yêu nhau, muốn kết hôn và sinh con. Nhưng tôi không biết làm thế nào để quan hệ tình dục an toàn, không lây nhiễm HIV sang bạn tình mà vẫn có con…”- Nguyễn Hoàng M, quận Lê Chân tâm sự.

Theo Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu và hành động vì sự phát triển của cộng đồng Đỗ Thành Nam, đó là nguyện vọng chính đáng của người có H. Thời gian đầu, kết quả xét nghiệm HIV dương tính ảnh hưởng lớn tới tâm lý của người bệnh, và nhu cầu về tình dục cũng là một trong những yếu tố chịu sự ảnh hưởng đó. Khi biết kết quả HIV dương tính, cùng với những cảm giác chán chường, mất niềm tin vào cuộc sống, phần lớn những người nhiễm HIV còn rơi vào trạng thái thờ ơ với cuộc sống tình dục. Tuy nhiên, cảm giác này sẽ dần qua đi khi họ lấy lại được sự cân bằng trong tâm lý và nhu cầu quan hệ tình dục là điều tất yếu. Mặc dù vậy, bảo đảm an toàn trong quan hệ tình dục bằng việc sử dụng bao cao su là yếu tố bắt buộc đối với cuộc sống tình dục của người nhiễm nhằm tránh sự lây lan cho những người thân và cộng đồng.

Nhiều năm trước, người ta thường nghĩ, đã “dính” HIV thì chỉ chờ chết, còn tâm tưởng đâu mà đòi quyền lợi về tình dục, sinh sản? Nhưng từ năm 2005 đến nay, khi có các chương trình điều trị dự phòng HIV, có thuốc kháng HIV giúp người có H sống khỏe mạnh, bình thường trở lại thì quan niệm có sự thay đổi. Theo nghiên cứu của Viện nghiên cứu phát triển xã hội đối với 2.600 người có HIV, trong khoảng 800 người được phân tích thì 30% có bạn tình, bạn đời không bị nhiễm và họ không chỉ có nhu cầu về tình dục mà còn khát khao được làm cha, làm mẹ.

Mong muốn có con ở người có H

Theo bác sĩ Đỗ Thị Thu Thủy, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng có hai phương pháp kỹ thuật là lọc rửa tinh trùng và thụ tinh nhân tạo giúp người có HIV sinh con. Khi người phụ nữ mang thai có H sẽ được hỗ trợ điều trị thuốc dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Tuy nhiên độ an toàn cũng chỉ khoảng 30-35%. Về kỹ thuật không khó, nhưng Chính phủ có nghị định nghiêm cấm dùng các biện pháp khoa học kỹ thuật cho người có HIV, nên các cơ sở y tế không thể thực hiện việc giúp người HIV có con.

Pháp luật nghiêm cấm nên người có H muốn có con đành tự “vượt rào” để “đánh bạc” với số phận bằng việc quan hệ tình dục không an toàn. Đó cũng là lý do làm gia tăng sự lây nhiễm HIV trong cộng đồng, hai đối tượng rất dễ bị nhiễm mới là người chồng hoặc vợ và đứa con khi sinh ra.

Nhu cầu tình dục và sinh sản của người có H là có thực nhưng các tài liệu truyền thông về chăm sóc và điều trị cho người có H không nhiều. Các tài liệu chỉ nói đến việc chăm sóc thân thể, thực hiện an toàn tình dục bằng cách chung thủy hay sử dụng bao cao su…Trong khi phần lớn những thông tin mà người có H khao khát được chia sẻ là nhu cầu tình dục và sinh sản của họ, cơ hội sinh con, cách thức để giảm nguy cơ con lây nhiễm HIV trong trường hợp bố hoặc mẹ là người có H. Theo bác sĩ Mai Anh, Bệnh viện Phụ sản Hải Phòng, việc tư vấn tâm lý, cung cấp thông tin, dịch vụ về chăm sóc sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản cho người có H chưa được bài bản trong hầu hết các cơ sở y tế. Vấn đề này thường chỉ lồng ghép trong khi khám chữa bệnh cho người có H.

Được “yêu”, sinh con là quyền của tất cả mọi người, nhưng với người có H, quyền này đi liền với trách nhiệm bảo vệ an toàn cho người yêu, người chồng (vợ) và đứa con của mình. Người có H phải nghiêm túc thực hiện các biện pháp quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su… tư vấn điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trước khi có thai. Phó chủ tịch Hội LHPN thành phố Phạm Hải Yến cho biết: “Trong số 9140 người có HIV có 50% là nữ. Với nhiệm vụ là tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ, các cấp hội chú trọng công tác chăm sóc, tạo quyền cho phụ nữ có H tiếp cận dịch vụ y tế, hỗ trợ tâm lý, pháp lý; tiếp cận thuốc dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con và giúp chị em sinh kế bằng các hoạt động cụ thể: dạy nghề, vay vốn, tạo việc làm (đã có hơn 400 phụ nữ có H được vay vốn phát triển kinh tế gia đình).

Bạch Dương