Nhân lên vẻ đẹp từ những ngôi nhà gỗ truyền thống
Đó vừa là thú vui, vừa là tâm huyết của một số người dân ở huyện Thủy Nguyên. Ông Nguyễn Thanh Sơn, chủ doanh nghiệp Thanh Sơn ở xã Mỹ Đồng (Thủy Nguyên) bộc bạch: “Khác hẳn với những ngôi nhà mái bằng bê tông, tường xây chằn chặn mang đến cảm giác nóng bức, chật chội, những ngôi nhà làm bằng gỗ lúc nào cũng thoáng mát giúp cuộc sống của mỗi gia đình thêm thoải mái, dễ chịu. Đôi lúc ngắm nhìn ngôi nhà ngỡ như đang chiêm ngưỡng một tác phẩm nghệ thuật”.
Đó vừa là thú vui, vừa là tâm huyết của một số người dân ở huyện Thủy Nguyên. Ông Nguyễn Thanh Sơn, chủ doanh nghiệp Thanh Sơn ở xã Mỹ Đồng (Thủy Nguyên) bộc bạch: “Khác hẳn với những ngôi nhà mái bằng bê tông, tường xây chằn chặn mang đến cảm giác nóng bức, chật chội, những ngôi nhà làm bằng gỗ lúc nào cũng thoáng mát giúp cuộc sống của mỗi gia đình thêm thoải mái, dễ chịu. Đôi lúc ngắm nhìn ngôi nhà ngỡ như đang chiêm ngưỡng một tác phẩm nghệ thuật”.
Ngôi nhà gỗ mới dựng
Gìn giữ ngôi nhà truyền thống của cha ông
Theo một số người dân ở huyện Thủy Nguyên, trên địa bàn huyện hiện còn khá nhiều gia đình lưu giữ được ngôi nhà bằng gỗ của cha, ông để lại. Trải qua năm tháng, thời gian có làm cho những ngôi nhà cũ hơn nhưng không mất đi vẻ đẹp truyền thống. Trong số đó, có những ngôi nhà làm từ thế kỷ trước, được dựng công phu, chạm trổ cầu kỳ, hiện vẫn còn ở một số xã như Mỹ Đồng, Hoa Động, Cao Nhân, Lập Lễ, An Lư…
Đến xã Cao Nhân (huyện Thủy Nguyên), trong không gian yên ả, trù phú của làng quê nơi đây, thật ấn tượng khi thấp thoáng giữa những ngôi nhà theo kiến trúc mới hiện đại, bà con vẫn lưu giữ được những ngôi nhà làm bằng gỗ từ nhiều năm qua. Ông Nguyễn Văn Quỳnh, cán bộ văn hóa xã Cao Nhân cho biết: “Hiện trên địa bàn xã còn 70 ngôi nhà gỗ khoảng 40- 50 năm tuổi. Bên cạnh đó có một số ngôi nhà gỗ ngót 100 năm tuổi với kiến trúc khá độc đáo”.
Ngôi nhà gỗ hơn 60 năm tuổi
Theo lời ông Quỳnh giới thiệu, chúng tôi đến thăm ngôi nhà gỗ độc đáo nhất xã của ông Hoàng Văn Tư ở thôn Nhân Lý. Đúng vào hôm trời oi bức nhất từ đầu hè đến nay, nắng nóng hầm hập đổ trên đường đi nhưng bước vào ngôi nhà gỗ của ông Tư, chúng tôi thấy mát mẻ hẳn. Ngôi nhà khung gỗ lim với kết cấu 14 cột gỗ to, hoành tráng với 4 câu đầu chạm trổ long, ly, quy, phượng. Ông Tư chỉ lên câu đối ở 2 câu đầu viết chữ: “Mậu ngọ niên kỷ nguyệt/Hoàng Khải định tam niên”, cho biết niên đại gốc khung gỗ ngôi nhà này được làm từ thời Khải Định. Nhâm nhi bên chén nước chè, ông Tư nhận xét: “Thời xưa, các nghệ nhân làm những ngôi nhà bằng gỗ khá độc đáo bây giờ khó có thể mô phỏng giống hệt như vậy”. Hiện, gia đình ông Tư vẫn lưu giữ được 2 ngôi nhà bằng gỗ, trong đó có ngôi nhà nhỏ khoảng 60 năm tuổi và ngôi nhà lớn với kiến trúc khung gỗ cổ được dựng lại vào năm 1984.
Gia đình ông Nguyễn Văn Chế ở thôn Phương Mỹ, xã Mỹ Đồng thường xuyên có khách từ các nơi đến thăm, ngắm nghía ngôi nhà khung gô, khoảng hơn 100 năm tuổi với những nét kiến trúc độc đáo. Một số khách từ Hà Nội hỏi mua và đề nghị xây ngôi nhà khác theo bất cứ kiến trúc hiện đại nào để đổi lấy ngôi nhà khung gỗ, nhưng gia đình ông Chế đều từ chối. Ông bộc bạch: “Ngôi nhà của cha ông để lại nên gia đình tôi luôn trân trọng, lưu giữ làm kỷ niệm cho con cháu. Ý nghĩa nhất là bên nếp nhà của tổ tiên, những ngày cúng, lễ con cháu đều có mặt đông đủ để ôn lại truyền thống gia đình”. Ông Chế còn cho biết dự định ghi vào di chúc yêu cầu con cháu sau khi ông qua đời tiếp tục gìn giữ nếp nhà của tổ tiên, không được thay đổi kiến trúc ngôi nhà gỗ.
Nở rộ những ngôi nhà gỗ mới
Tự hào về những ngôi nhà gỗ còn được lưu giữ trên quê hương, những năm gần đây, một số người dân ở các xã trong huyện đua nhau dựng mới những ngôi nhà bằng gỗ mô phỏng kiến trúc xưa . Không ít gia đình còn mất công tìm kiếm, đầu tư kinh phí để mua những ngôi nhà bằng khung gỗ cũ nhiều năm tuổi để dựng lại trên nền đất hiện tại. Gia đình chị Đồng Thị Mai ở xã Hoa Động đang hoàn thiện ngôi nhà bằng gỗ to, đẹp nhất ở địa phương, được dựng lên từ khung và cửa gỗ từ ngôi nhà cổ của một gia đình thương nhân cuối thế kỷ 19 với nhiều hoa văn, chạm trổ độc đáo. Chị Mai tâm sự: “Để làm ngôi nhà gỗ này, gia đình tôi mất khá nhiều thời gian để tìm mua khung gỗ nhà cổ từ
Nét hoa văn chạm trổ độc đáo từ một ngôi nhà gỗ gần 100 năm
Ở xã Mỹ Đồng, nhiều người dân địa phương trầm trồ trước ngôi nhà dựng hoàn toàn bằng gỗ mới của gia đình anh Nguyễn Thanh Sơn, chủ doanh nghiệp tư nhân Thanh Sơn. Anh Sơn cho biết: “Trước đây, ông nội tôi từng có ngôi nhà gỗ khá lớn, trải qua năm tháng, ngôi nhà bị phá hủy. Đến nay, gia đình có điều kiện nên muốn xây dựng ngôi nhà bằng gỗ mô phỏng kiến trúc nhà truyền thống của cha ông xưa, là cách để tưởng nhớ tổ tiên đồng thời tạo ra cuộc sống quây quần ấm cúng của đại gia đình”. Ngôi nhà mới dựng bằng gỗ của anh Sơn trị giá gần 4 tỷ đồng nhìn ra phía trước là khoảng sân rộng, bao quanh là vườn cây xanh, cây cảnh. Đại gia đình nhà anh Sơn gồm nhiều thế hệ đều sinh sống trong ngôi nhà này.
Trong khi ở nhiều làng quê hiện nay nét văn hóa truyền thống trong đó có di sản kiến trúc cổ truyền đang bị mai một, sự gìn giữ, nhân lên vẻ đẹp của những ngôi nhà gỗ là việc làm đáng trân trọng ở huyện Thủy Nguyên. Rời vùng quê giàu truyền thống văn hóa lịch sử này, chúng tôi vẫn ghi nhớ lời bộc bạch chân thành của anh Nguyễn Thanh Sơn : “Khác hẳn với những ngôi nhà bê tông mái bằng, tường xây chằn chặn nóng bức, chật chội; những ngôi nhà bằng gỗ lúc nào cũng thoáng mát giúp cho cuộc sống của mỗi gia đình thêm thoải mái, dễ chịu, thư thái, đôi lúc ngắm nhìn ngôi nhà ngỡ như đang chiêm ngưỡng một tác phẩm nghệ thuật”.
Bài và ảnh Hải An