Nhà xuất bản ào ào liên kết, nhiều "sách tồi "lọt lưới"

Để giải được bài toán kiểm duyệt sách là vô cùng khó khăn, nhất là thời điểm hiện tại. Sau rất nhiều lần bàn cãi và tranh luận với mong muốn tìm ra một đáp số đúng cho bài toán này, cơ quan quản lý chỉ biết đưa ra kết luận: Để có những cuốn sách tốt, không chỉ cần sự tài giỏi mà còn phải có cái "tâm" của người biên tập và nhà xuất bản.

Để giải được bài toán kiểm duyệt sách là vô cùng khó khăn, nhất là thời điểm hiện tại. Sau rất nhiều lần bàn cãi và tranh luận với mong muốn tìm ra một đáp số đúng cho bài toán này, cơ quan quản lý chỉ biết đưa ra kết luận: Để có những cuốn sách tốt, không chỉ cần sự tài giỏi mà còn phải có cái "tâm" của người biên tập và nhà xuất bản.

“Sợi xích” - tác phẩm tai tiếng của Lê Kiều Như
“Sợi xích” - tác phẩm tai tiếng của Lê Kiều Như

Kiểm định tác phẩm - tiền kiểm hay hậu kiểm?

Trước thực tế, khó khăn trong lĩnh vực xuất bản chất chồng, mô hình Nhà xuất bản (NXB) còn mông lung và chưa thống nhất, đặc biệt là hiện tượng có NXB liên kết tới 80-90%, dẫn đến “lọt lưới” quá nhiều sản phẩm không tốt như hiện nay, Bộ chủ quản đã đưa vấn đề đẩy mạnh hoạt động hậu kiểm ra thảo luận.

Bàn về vấn đề này, nhiều lãnh đạo NXB cho rằn, trách nhiệm chính vẫn thuộc về NXB, trong đó vai trò chủ đạo là Giám đốc NXB. Người dân và báo chí sẽ là đối tượng kiểm duyệt và giám sát nội dung và chất lượng của các tác phẩm.

Tuy nhiên, theo ông Đoàn Trọng Quang, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Y học, trong hoàn cảnh NXB ra đời tràn lan, liên kiết ào ào như hiện tại, rất khó khăn cho các NXB trong việc kiểm duyệt tác phẩm. Cụ thể, theo ông Quang, hậu kiểm chỉ giải quyết được một phần, tiền kiểm vẫn là giải pháp an toàn nhất. Bởi, nếu kiểm duyệt tốt ngay từ đầu, sẽ không để lọt sản phẩm không tốt. Nhưng, với cách tiền kiểm kiểu “chỉ đọc thử vài trang” như hiện nay, việc “nhiều NXB không biết sản phẩm của mình, sau khi nó được xuất bản” là khó tránh khỏi - ông Quang lo lắng.

Cùng chung quan điểm, Đại tá - Th.S. Mã Duy Quân, PGĐ - Tổng Biên tập NXB Công an Nhân dân cho rằng: Khi kiểm duyệt tác phẩm, hậu kiểm là cần thiết. Tuy nhiên, “nếu GĐ NXB làm hết trách nhiệm của mình, không cần thiết phải hậu kiểm”. Mặt khác, với trung bình khoảng 20.000 đầu sách/năm như hiện nay, “nếu làm đúng theo Luật Xuất bản, Cục Xuất bản không thể hậu kiểm nổi” - ông Quân khẳng định.

Thừa nhận những khó khăn và thách thức hiện tại, Thứ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông Đỗ Quý Doãn kết luận, trong thời điểm khó khăn như hiện nay của ngành xuất bản, việc tranh thủ nguồn lực từ bên ngoài từ hoạt động liên kết xuất bản là việc cần thiết và nên làm. Nhưng, nếu liên kết tới gần 100% thì lại rất nguy hiểm. Để quản lý được hoạt động xuất bản, theo Thứ trưởng, phải có một chế tài rõ ràng, nếu không rất phức tạp...

Đặc biệt, Thứ trưởng nhấn mạnh: “Khâu hậu kiểm phải được tiến hành rốt ráo. Không chỉ đọc lưu chiểu 10 ngày, 5-10 tháng, thậm chí 4-5 năm sau mới phát hiện vi phạm vẫn phải bị xử lý như bình thường”...

Cuốn sách tốt = tài + tâm biên tập viên và nhà xuất bản

Để giải được bài toán chất lượng kiểm duyệt là vấn đề không hề đơn giản. Với mong muốn hạn chế đến mức thấp nhất những rủi ro, ông Đoàn Trọng Quang cho biết, chưa bao giờ NXB của ông nghĩ tới chuyện liên kết với bất cứ đối tác nào. Bảo toàn cho danh tính của NXB, Đại tá Mã Duy Quân cũng cho hay, NXB của ông rất ít liên kết. Nếu có liên kết thì cũng phải chọn những đơn vị có uy tín để “chọn mặt gửi vàng”. Thậm chí, chỉ thực hiện liên kết một phần nào đó thôi (thực tế NXB Công an Nhân dân chỉ liên kết một số sách về văn, thơ và liên kết với những đối tác có uy tín và độ tin cậy cao).

Đặc biệt, để tránh những sai sót không đáng có, kể cả với những cuốn sách liên kết hay không liên kết, Ban biên tập đều chỉ đạo từ khâu biên tập đến kiểm duyệt rất kỹ càng, bởi chỉ cần một trang xấu thôi, hay chỉ một dòng bị lỗi thôi cũng sẽ ảnh hưởng tới cả tác phẩm.

Bởi vậy, để có một ấn phẩm tốt, theo ông Quân, phải có sự phối hợp và cố gắng lớn từ lãnh đạo tới đội ngũ biên tập viên và cán bộ nhân viên NXB. Cụ thể, lãnh đạo NXB phải luôn phải làm việc hết mình và tinh thần trách nhiệm cao độ; người làm công tác biên tập cũng phải có trình độ chuyên môn cao, tích cực làm việc, đặc biệt phải có đạo đức và tâm huyết với công việc của mình.

Đại diện cho phía đơn vị liên kết, ông Nguyễn Công Sơn - Trưởng Phòng Biên tập, Công ty Cổ phần và Văn hóa Nhân văn bày tỏ quan điểm, hoạt động xã hội hóa lĩnh vực xuất bản, trong đó có việc liên kết xuất bản bên cạnh những mặt hạn chế có những ưu điểm rất lớn. Điển hình, liên kết xuất bản đã góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng cho thị trường xuất bản phẩm. Sự tham gia tư nhân trong hoạt động xuất bản cũng giúp cho các NXB thu hồi được vốn rất nhanh, bởi suy cho cùng, theo ông Sơn, đã là kinh doanh thì phải có lợi nhuận.

Thực tế, theo ông Sơn, những “sự cố” xảy ra chỉ là tai nạn nghề nghiệp, không thể tránh được. Trong quá trình hoạt động, không ai muốn điều đó. Tuy nhiên, vẫn có thể tránh được rủi ro nếu các NXB làm việc hết khả năng, trách nhiệm của mình và lựa chọn được những “đối tác” liên kết có uy tín. Bởi thực tế, lỗi xảy ra một phần là do đối tượng liên kết, một phần do NXB vì, thường thì nội dung ấn phẩm là do đơn vị liên kết chuẩn bị nhưng NXB vẫn phải xem lại nội dung, thậm chí cơ quan quản lý cấp cao hơn còn kiểm duyệt lại một lần nữa mới cho phép xuất bản.

Về phía mình, ông Sơn cho biết, Công ty Cổ phần và Văn hóa Nhân văn thường liên kết với NXB Thời đại, Văn hóa Thông tin... Để hạn chế sai sót và rủi ro, từ lãnh đạo đến các cán bộ, công nhân viên của công ty cũng phải nỗ lực và cố gắng rất lớn.

Từ thực tế trên có thể thấy, khâu kiểm duyệt các tác phẩm vẫn là bài toán chưa tìm được lời giải. Và, càng ngày hoạt động xuất bản sẽ phức tạp hơn nếu cơ quan quản lý không siết chặt khâu quản lý và không thực hiện những giải pháp quyết liệt và triệt để. Bên cạnh đó, việc thiết lập một mô hình NXB thống nhất và phù hợp cũng là một đòi hỏi vô cùng bức thiết.

* “Một NXB vào loại lớn chỉ có khoảng 15-20 biên tập viên. Bình quân một biên tập viên cũng chỉ đọc được khoảng 15 -16 đầu sách/năm. Nhưng có NXB thực hiện liên kết tới 450-500 đầu sách/ năm thì làm sao biên tập viên đọc xuể…”

Đại tá Mã Duy Quân

(PGĐ, Phó Tổng biên tập NXB Công an Nhân dân)

* “Nhiều NXB thường xuyên làm theo cách phát hành xong mới nộp lưu chiểu, đến khi bị nhắc nhở mới hoàn tất các thủ tục theo quy định. Muốn biết cụ thể có bao nhiêu cuốn sách xuất bản đã nộp lưu chiểu thì phải làm cuộc tổng điều tra thị trường. Bởi số liệu đầu sách thường căn cứ vào kế hoạch đăng ký nhưng cũng có đơn vị chỉ thực hiện 30% - 40% kế hoạch, cho nên rất khó đối chiếu cụ thể”

Ông Nguyễn Kiểm

(Nguyên Cục trưởng Cục Xuất bản, Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam)

Lâm Long

Tin cùng chuyên mục

“Đám cưới chuột” đậm chất lễ hội dân gian qua ngôn ngữ xiếc (Ảnh: BTC)

Xiếc 'Đám cưới chuột' sắp 'trình làng'

(PLVN) - Chương trình xiếc tạp kỹ “Đám cưới chuột” được dàn dựng thông qua ngôn ngữ hành động của xiếc với các thể loại: nhào lộn, tung hứng, thăng bằng, ảo thuật… để kể lại một câu chuyện vừa hài hước, hóm hỉnh, vừa mang ý nghĩa giáo dục một cách hấp dẫn, đậm chất lễ hội dân gian.

Đọc thêm

Thị trường nhạc Việt trỗi dậy mạnh mẽ

Thị trường âm nhạc Việt Nam có tiềm năng rất lớn để thu hút thế hệ trẻ. (Ảnh: Mai Trang)
(PLVN) - Vừa qua, tại sân vận động Mỹ Đình, Hà Nội, show diễn “Anh trai say hi” đã thu hút hàng chục nghìn người tham dự, theo số liệu theo Ban Tổ chức công bố. Đây là một hiện tượng đặc biệt, khi phần lớn người đến tham dự đều trong độ tuổi rất trẻ. Trong hai đêm diễn nhận được sự quan tâm lớn của nhiều người hâm mộ. Hàng nghìn khán giả xếp hàng trước cổng sân vận động từ tờ mờ sáng nhằm giành một vị trí đẹp. Vé xem chương trình liên tục cháy hàng trên mọi mức giá từ vé phổ thông đến vé hạng nhất.

Hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá để bảo vệ giới trẻ

Cảnh hút thuốc trong phim "Tháng năm rực rỡ", phim được dán nhãn cấm khán giả dưới 16 tuổi.
(PLVN) - Các diễn viên, ca sỹ sử dụng việc hút thuốc lá như một cách thể hiện tính cách nhân vật hoặc thể hiện tâm trạng trong quá trình biểu diễn. Chuyên gia cho rằng điều này ảnh hưởng rất lớn đến hành vi, lối sống của giới trẻ, do đó Thông tư 14/2024 được ban hành là kịp thời, góp phần thiết thực bảo vệ thể chất và tinh thần thế hệ tương lai của đất nước.

Hiện thực hóa giấc mơ nhạc kịch “made in Việt Nam”

Vở nhạc kịch Tấm Cám. (Ảnh: Khắc Duy)
(PLVN) - Sau nhiều năm vắng bóng tại Việt Nam, hàng loạt chương trình nhạc kịch đặc sắc mang đậm văn hóa Việt được đầu tư công phu với những tâm huyết của các nghệ sĩ nhằm thu hút khán giả yêu nghệ thuật và thực hiện hóa giấc mơ nhạc kịch Việt Nam vươn ra thế giới.

“Anh trai say hi” “Anh trai vượt ngàn chông gai” cùng dắt tay vào vòng bầu chọn Giải Mai Vàng 2024

“Anh trai say hi” đang là ứng cử viên của Giải Mai Vàng 2024 hạng mục Chương trình trên nề tảng số - truyền hình
(PLVN) -  Hội đồng Nghệ thuật Giải Mai Vàng đã chính thức công bố kết quả đề cử Giải Mai Vàng lần thứ 30. Sau hơn hai tháng tiếp nhận đề cử từ bạn đọc, từ 15/9 đến hết ngày 25/11/2024, cuộc họp của Hội đồng Nghệ thuật đã hoàn tất việc lựa chọn những ứng viên xuất sắc trong 14 hạng mục của Giải Mai Vàng năm nay.

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G
(PLVN) -  Toàn bộ phần sân khấu “đóng băng” 8WONDER Winter đã hoàn thiện những khâu setup cuối cùng để sẵn sàng chào đón ban nhạc hàng đầu thế giới Imagine Dragons và dàn Vpop Việt đình đám trước hàng chục ngàn khán giả Sài Thành. Ban nhạc hàng đầu thế giới dự kiến sẽ đến TP.HCM chiều hôm nay để sẵn sàng cho siêu nhạc hội tại đại đô thị Vinhomes Grand Park.

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tượng Bà Chúa Xứ được đặt ở chánh điện.
(PLVN) - Ngày 4/12/2024, tại thủ đô Asunción, Paraguay, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam chính thức được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?
(PLVN) - Chiều 4/12, tại TP HCM, Lý Hải công bố dự án và dàn diễn viên đóng “Lật mặt 8: Vòng tay nắng”. Trong đó, TikToker nổi tiếng Lê Tuấn Khang được quan tâm khi đảm nhận một vai trong phim.

'Thối não' là từ nổi bật nhất năm 2024

"Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Ảnh: Oxford University Press.
(PLVN) - "Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Từ dùng để bày tỏ lo ngại về việc tiêu thụ quá nhiều nội dung trên mạng xã hội có thể làm sa sút trí tuệ, tinh thần.