Nhà văn trẻ Hà Thủy Nguyên: “Tiểu thuyết dã sử góp phần hiểu thêm về lịch sử Việt Nam”

Nhà văn trẻ Hà Thủy Nguyên và một số tiểu thuyết lịch sử gây chú ý
Nhà văn trẻ Hà Thủy Nguyên và một số tiểu thuyết lịch sử gây chú ý
(PLVN) - “Giờ đây, viết tiểu thuyết dã sử thực sự như một thứ mốt thời thượng rồi. Mốt này có lẽ ảnh hưởng từ xu hướng tiểu thuyết mạng của nước bạn và kết hợp với tinh thần dân tộc hiện nay đang được đẩy mạnh trên truyền thông. Họ đều ý thức được rằng họ đang góp một phần để kích thích giới trẻ hiểu thêm về lịch sử Việt Nam” - Đó là nhìn nhận của nhà văn trẻ Hà Thủy Nguyên trong cuộc trao đổi với phóng viên.

Là  một người đã chuyên tâm nhiều năm viết tiểu thuyết dã sử, Thủy Nguyên đánh giá thế nào về tiểu thuyết lịch sử hiện tại?

- Có lẽ chưa bao giờ ở Việt Nam lại có cả một trào lưu viết tiểu thuyết lịch sử vừa phong phú vừa đa dạng như hiện nay, bao gồm cả những người viết hàn lâm và người viết đại chúng. Khi đi vào số nhiều, thì tiểu thuyết lịch sử không tránh được những trường hợp chất lượng kém như thiếu kiến thức lịch sử - văn hóa, đạo văn, viết sai ngữ pháp tiếng Việt… 

Tuy nhiên, ở khía cạnh tích cực, đó là tiểu thuyết lịch sử đã có nhiều hình thức biểu hiện mới, nhiều chủ đề mới, cho dù là tiếp thu một cách học thuật và bài bản từ các tiểu thuyết lớn trên thế giới hay là học hỏi từ các xu hướng tiểu thuyết thịnh hành ở các nước bạn như đạo mộ, ngôn tình, cung đấu… Tôi cho rằng, phát triển đa dạng là điều tốt, tác phẩm hay sẽ còn đọng lại với độc giả, tác phẩm dở sẽ bị thời gian sàng lọc.

Xu thế người trẻ viết dã sử có phải là mốt hay là khám phá mới?

- Năm 2004, khi cuốn tiểu thuyết dã sử đầu tiên “Điệu nhạc trần gian” của tôi được xuất bản, tôi là tác giả trẻ duy nhất bước vào lĩnh vực này. Ngẩng đầu lên, toàn là các cây đại thụ như Nguyễn Xuân Khánh, Hoàng Quốc Hải, Võ Thị Hảo…

Còn bây giờ, số lượng các cây viết trẻ viết tiểu thuyết dã sử đã đông tới mức không thể thống kê được. Họ không chỉ xuất bản sách mà còn đăng tải sáng tác của mình trên mạng xã hội. Có thể nói rằng, giờ đây, viết tiểu thuyết dã sử thực sự như một thứ mốt thời thượng.

Đôi khi, mong muốn của họ phát triển kỳ lạ đến mức sáng tác truyện hoặc phim lấy chất liệu từ sử Việt mà lại như tiểu thuyết mạng của nước khác Một phần có lẽ bởi văn hóa Việt Nam và nước láng giềng có nhiều điểm tương đồng, một phần bởi họ đang trong quá trình học các thủ pháp của tiểu thuyết mạng nước bạn. Tôi cho rằng điều này dễ hiểu và không nên quá lên án nhưng cũng không nên cổ vũ, mà nên khuyến khích họ có những sáng tạo của riêng mình, thay vì bắt chước. 

Chất lượng tiểu thuyết lịch sử có gì đáng báo động hay gợi mở ra điều thú vị cho văn học Việt Nam?

- Tôi không cho rằng chất lượng tiểu thuyết lịch sử hiện nay là đáng lo ngại, nhưng còn về sự gợi mở thì tôi không dám chắc, vì để tiểu thuyết lịch sử có những bước tiến lớn đóng góp cho nền văn học Việt Nam đương đại thì đòi hỏi nhiều yếu tố lắm. Trước hết là cách nhìn nhận của các nhà phê bình văn học.

Họ sẽ dựa trên tiêu chí gì để đánh giá một tiểu thuyết lịch sử hay, có giá trị? Thứ nữa là trình độ và tầm cỡ của các tác giả trẻ. Họ sẽ chọn cách là người minh họa lại lịch sử hay là người mượn lịch sử như một bối cảnh để các ý tưởng của mình được thể hiện? Họ sẽ đánh đổi những gì để phản ánh một quan điểm lịch sử trong cuốn tiểu thuyết của mình?

Cho nên, tôi chỉ ghi nhận rằng có một hiện tượng người trẻ hứng thú với tiểu thuyết lịch sử, còn về hậu quả của hiện tượng ấy sẽ dẫn đến điều tốt hay điều xấu thì không thể đánh giá một chiều được.

Sao Thủy Nguyên lại chọn con đường tiểu thuyết lịch sử, phải chăng lịch sử có nhiều điều cần mở ra?

- Tôi cảm thấy gần gũi với những bối cảnh, những cá tính, những nỗi niềm của người thời xưa hơn là thời nay. Thứ nữa, khi đọc lịch sử, có quá nhiều câu hỏi, quá nhiều giả thuyết nảy ra trong đầu tôi, nhưng tôi lại không thể viết chúng ra với tư cách là một nhà nghiên cứu lịch sử được, bởi vì khi viết với tư cách là một nhà nghiên cứu, tôi phải đảm bảo các yếu tố khoa học khách quan. Vì vậy, viết tiểu thuyết lịch sử là lựa chọn hợp lý nhất để tôi phản ánh quan điểm của mình về một sự kiện lịch sử. 

Tiểu thuyết “Thiên địa phong trần” mới ra mắt của em phải chăng mở ra nhân vật Vua Lê Chiêu Thống, một nhân vật được gán ghép là “bán nước”?

- Tôi bắt đầu viết “Thiên địa phong trần” sau 10 năm tạm rời xa tiểu thuyết lịch sử để thử nghiệm với nhiều thể loại khác, và cũng để trang bị cho mình thêm nhiều kiến thức khác về triết học, văn hóa, lịch sử, tôn giáo, chính trị…, cùng một điều quan trọng khác: vốn sống. Những gì tôi trải qua đã dạy cho tôi thấy một điều rằng, một sự việc cần phải được nhìn nhận dưới nhiều góc độ. Người ta nói rằng Lê Chiêu Thống bán nước, nhưng khái niệm “bán nước” cần phải xem xét, thế nào là “bán nước”?

Nếu ông ta thực sự bán nước, tại sao vẫn có nhiều bậc trung can nghĩa đảm sẵn sàng trung thành với ông ta, họ ngu trung cả ư? Về sau, tôi được đọc cuốn “Lê mạt sự ký” của Nguyễn Duy Chính, tôi càng thấy rằng xoay quanh ông vua bán nước này quả thực là một tấn bi kịch lớn.

 Nhưng tôi viết “Thiên địa phong trần” không chỉ để minh oan cho Lê Chiêu Thống, tôi viết để cố cắt nghĩa về thời loạn và phân tích cách lựa chọn thái độ của các trí thức trước thời loạn. Đó là lý do tôi chọn Nguyễn Gia Thiều, tác giả của “Cung oán ngâm khúc” làm nhân vật chính chứ không phải là Lê Chiêu Thống.

Nếu anh hỏi tôi rằng có phải cuốn sách sẽ gợi mở ra điều gì đó về Lê Chiêu Thống, thì tôi phải trả lời rằng tôi mong muốn gợi mở ra nhiều điều hơn thế.  Trước hết là về các nhân vật lớn của thời đại nhưng lại bị lịch sử bỏ qua như Nguyễn Khản, Nguyễn Gia Thiều, Ngô Thì Chí… Sau là tôi mong muốn người đọc có cái nhìn nhận khác về loạn thế. 

Loạn  thế không phải chỉ là chiến tranh xung đột mà là lòng người không còn quan tâm tới điều đúng đắn nữa và những con người tốt đẹp thì chỉ là nạn nhân thậm chí là tác nhân của loạn.

Trong thời gian gần tiểu thuyết lịch sử Việt Nam sẽ đi theo hướng nào?

- Tôi không muốn tiên tri về hướng đi của tiểu thuyết lịch sử Việt Nam, bởi vì dự đoán chính là góp một phần vào thúc đẩy theo chiều hướng nào đó. Nhưng tôi có thể nói tiểu thuyết lịch sử cần gì. Tiểu thuyết lịch sử cần những cây viết sẵn sàng mạo hiểm vào những đề tài khó, những đề tài vượt ra ngoài khuôn khổ của các cuốn chính sử, thậm chí vượt ra khỏi biên giới Việt Nam. Và cho dù các cây viết khác có sẵn lòng lao vào các khó khăn này không thì tối thiểu sẽ có tôi lao vào đó, trong một tương lai gần thôi. 

Xin cảm ơn Thủy Nguyên  và chúc em thành công!

Đọc thêm

Hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá để bảo vệ giới trẻ

Cảnh hút thuốc trong phim "Tháng năm rực rỡ", phim được dán nhãn cấm khán giả dưới 16 tuổi.
(PLVN) - Các diễn viên, ca sỹ sử dụng việc hút thuốc lá như một cách thể hiện tính cách nhân vật hoặc thể hiện tâm trạng trong quá trình biểu diễn. Chuyên gia cho rằng điều này ảnh hưởng rất lớn đến hành vi, lối sống của giới trẻ, do đó Thông tư 14/2024 được ban hành là kịp thời, góp phần thiết thực bảo vệ thể chất và tinh thần thế hệ tương lai của đất nước.

Hiện thực hóa giấc mơ nhạc kịch “made in Việt Nam”

Vở nhạc kịch Tấm Cám. (Ảnh: Khắc Duy)
(PLVN) - Sau nhiều năm vắng bóng tại Việt Nam, hàng loạt chương trình nhạc kịch đặc sắc mang đậm văn hóa Việt được đầu tư công phu với những tâm huyết của các nghệ sĩ nhằm thu hút khán giả yêu nghệ thuật và thực hiện hóa giấc mơ nhạc kịch Việt Nam vươn ra thế giới.

“Anh trai say hi” “Anh trai vượt ngàn chông gai” cùng dắt tay vào vòng bầu chọn Giải Mai Vàng 2024

“Anh trai say hi” đang là ứng cử viên của Giải Mai Vàng 2024 hạng mục Chương trình trên nề tảng số - truyền hình
(PLVN) -  Hội đồng Nghệ thuật Giải Mai Vàng đã chính thức công bố kết quả đề cử Giải Mai Vàng lần thứ 30. Sau hơn hai tháng tiếp nhận đề cử từ bạn đọc, từ 15/9 đến hết ngày 25/11/2024, cuộc họp của Hội đồng Nghệ thuật đã hoàn tất việc lựa chọn những ứng viên xuất sắc trong 14 hạng mục của Giải Mai Vàng năm nay.

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G
(PLVN) -  Toàn bộ phần sân khấu “đóng băng” 8WONDER Winter đã hoàn thiện những khâu setup cuối cùng để sẵn sàng chào đón ban nhạc hàng đầu thế giới Imagine Dragons và dàn Vpop Việt đình đám trước hàng chục ngàn khán giả Sài Thành. Ban nhạc hàng đầu thế giới dự kiến sẽ đến TP.HCM chiều hôm nay để sẵn sàng cho siêu nhạc hội tại đại đô thị Vinhomes Grand Park.

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Tượng Bà Chúa Xứ được đặt ở chánh điện.
(PLVN) - Ngày 4/12/2024, tại thủ đô Asunción, Paraguay, trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 19 Uỷ ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam chính thức được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?

Có gì ở 'Lật mặt 8' của Lý Hải?
(PLVN) - Chiều 4/12, tại TP HCM, Lý Hải công bố dự án và dàn diễn viên đóng “Lật mặt 8: Vòng tay nắng”. Trong đó, TikToker nổi tiếng Lê Tuấn Khang được quan tâm khi đảm nhận một vai trong phim.

'Thối não' là từ nổi bật nhất năm 2024

"Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Ảnh: Oxford University Press.
(PLVN) - "Brain rot" (tạm dịch: thối não) được Từ điển Oxford công bố là từ của năm 2024. Từ dùng để bày tỏ lo ngại về việc tiêu thụ quá nhiều nội dung trên mạng xã hội có thể làm sa sút trí tuệ, tinh thần.

'Giấc mơ Chí Phèo' - đậm màu sắc nhạc kịch Việt

Chất liệu văn học Việt Nam đi vào các tác phẩm sáng tạo. (Ảnh trong vở kịch Giấc mơ Chí Phèo)
(PLVN) - "Giấc mơ Chí Phèo” là vở nhạc kịch mang đậm màu sắc nhạc kịch theo phong cách hiện đại (broadway) quốc tế. Lần đầu tiên một vở kịch broadway cảm tác từ văn học nước nhà được vang lên làm thỏa mãn những khao khát của người Việt về giấc mơ broadway “musical made in Vietnam".

Giải thưởng Sách Quốc gia năm 2024 - Tôn vinh 58 bộ sách đặc sắc trên các lĩnh vực

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng - Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông trao giải A cho các tác giả, nhóm tác giả đạt giải (ảnh Hồng Ngọc).
(PLVN) - Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Xuất bản Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam vừa tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 - năm 2024. 58 bộ sách, cuốn sách được nhận Giải thưởng đều là những xuất bản phẩm được đầu tư công phu, giàu tâm huyết, có giá trị tiêu biểu, đặc sắc trên các lĩnh vực.

Chấn chỉnh tình trạng âm nhạc thiếu chất lượng nghệ thuật

Chấn chỉnh tình trạng âm nhạc thiếu chất lượng nghệ thuật
(PLVN) - Đã có một số tác phẩm âm nhạc với nội dung thô tục, phản cảm, không phù hợp với thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa Việt Nam bị Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) xử phạt. Tuy nhiên, các trường hợp bị phạt chỉ là con số khá khiêm tốn so với các ca khúc có ca từ “nhiễm độc” được phát hành công khai trên các nền tảng mạng xã hội hiện nay.

Cuốn hút những bộ phim thượng tôn pháp luật

“Độc đạo” với nỗi đau đớn, giằng xé giữa lương tri, thù hận. (Ảnh: VFC)
(PLVN) - Các bộ phim chủ đề cảnh sát hình sự Việt Nam thường có tổng mức kinh phí đầu tư rất lớn, bởi nhà sản xuất, biên kịch, đạo diễn, diễn viên ê kíp làm phim đều hạ quyết tâm làm cho được các bộ phim xứng tầm về chủ đề an ninh trật tự, thượng tôn pháp luật. Với sự quy tụ những gương mặt diễn viên đầy thực lực, những cuộc đấu mưu đầy cam go và những trận đánh khốc liệt vào hang ổ tội phạm, các phân cảnh hoành tráng… đã thu hút hàng triệu khán giả truyền hình.