Nhà thờ Phú Nhai hay còn gọi là Vương cung thánh đường Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội nằm trên địa bàn xã Xuân Phương, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định, là tên gọi của một nhà thờ Công giáo Roma thuộc Giáo phận Bùi Chu - một trong 26 Giáo phận trên cả nước.
Diện tích Giáo phận nằm trọn trong địa bàn 6 huyện phía Nam sông Đào của tỉnh Nam Định, được biết đến là Giáo phận có số lượng giáo dân, giáo xứ đông, riêng giáo dân chiếm khoảng 25% dân số của tỉnh. Nhiều xã ven biển thuộc các huyện Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng gần như toàn tòng Công giáo, cứ vài cây số vuông lại có một nhà thờ sừng sững, uy nghi.
 |
Mặt trước nhà thờ Phú Nhai. |
Nhà thờ Phú Nhai được xây dựng lại trên một khu đất rộng 2.160m2. Nhìn từ xa sẽ thấy thấp thoáng các gian mái chính và mái nhỏ tạo nên sự uy nghi, cổ kính cho nhà thờ. Trước đó, nhà thờ Phú Nhai được tạo dựng bằng gỗ, lợp bồi do linh mục Chính xứ Emmanuel Rianô Hòa cho xây dựng vào năm 1866. Đây được coi là một trong những nhà thờ đẹp nhất Việt Nam với lối kiến trúc kiểu Gothic hùng vĩ nhưng quy hoạch lại phân bố theo trục chính đạo của phong thủy phương Đông.
 |
Nhà thờ Phú Nhai nhìn từ xa. |
Mặt tiền nhà thờ từ ngoài vào, bên phải có tượng đài Thánh Đaminh cao 17m, riêng phần tượng cao 2,3m. Bên trái có Lăng lưu trữ hài cốt của 83 vị tử đạo thuộc làng Phú Nhai và các khu giáo cận thuộc, cao 15m chạm trổ tinh xảo. Đối với giáo dân thì Lăng này là báu vật, hứa hẹn sẽ có thêm các vị thánh được tôn phong.
Bước vào bên trong nhà thờ, ta có thể cảm nhận được sự đồ sộ của phong cách kiến trúc Gothic Tây Ban Nha. Phía sau hai cánh cửa chính bằng gỗ uy nghi, lòng nhà thờ với những mái vòm cao vút. Hai hàng ghế ngay ngắn, thẳng tắp một bên cho nam, một bên cho nữ.
 |
Bên trong nhà thờ Phú Nhai. |
Sau thời gian dài trải qua nhiều biến cố lịch sử, năm 2008, Đền thánh Phú Nhai được nâng lên thành Tiểu Vương cung Thánh đường (Minor Basilica) bởi lịch sử lâu đời và lối kiến trúc cổ kính lâu năm của nhà thờ này. Đây chính là một trong 4 nhà thờ lớn tại Việt Nam được nâng lên bậc tiểu Vương cung thánh đường xứ Phú Nhai.
 |
Nhà thờ Phú Nhai được nâng lên bậc tiểu Vương cung thánh đường xứ Phú Nhai. |
Để trở thành tiểu Vương Cung Thánh đường, nhà thờ đó phải thỏa ít nhất hai điều kiện: giá trị vật chất vô cùng quý báu (kiến trúc lạ, mỹ thuật tinh xảo, các báu vật,…) và giá trị tinh thần - lịch sử rất quan trọng (nơi lưu dấu sự kiện Công giáo đặc biệt).
 |
 |
 |
Thuộc giáo phận Bùi Chu còn có nhà thờ Kiên Lao ở xã Xuân Tiến, huyện Xuân Trường, là một trong những giáo xứ lớn nhất và đông dân nhất. Nhà thờ uy nghi, tráng lệ và có lối kiến trúc độc đáo. |
