1,6 triệu tấn xỉ than chưa biết sẽ về đâu?!
Đầu năm 2016, cánh đồng muối ở ấp Cồn Cù (xã Đông Hải, huyện Duyên Hải) cách cụm Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải khoảng 3km đã bị nhiễm bụi đen, người dân cho biết bụi đen này nhiều khả năng xuất phát từ nhà máy nhiệt điện.
Ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Đông Hải cũng xác nhận, có tình trạng muối của người dân nơi đây bị thiệt hại do nhiễm bụi đen; vụ việc xảy ra chưa đến mức độ nghiêm trọng vì đơn vị có liên quan đã khắc phục kịp thời. Tuy nhiên, hiện bà con cứ canh cánh nỗi lo không biết tình trạng này có còn tái diễn gây ảnh hưởng đến cuộc sống và sản xuất.
Sau khi đi khảo sát một số hạng mục của nhà máy, thay mặt Đoàn giám sát, ông Nguyễn Thiện Nhân đã yêu cầu lãnh đạo nhà máy giải trình việc, 2 tổ máy của nhà máy 1 đã vận hành từ tháng 1/2016 nhưng thời điểm này Công ty vẫn chưa có báo cáo tác động môi trường.
Việc mỗi năm nhà máy xả ra khoảng 1,6 triệu tấn xỉ/năm, sau thời gian hoạt động bãi chứa xỉ (39ha) đã gần đầy, trong khi số xỉ than này chưa biết sẽ xử lý ra sao. Đặc biệt, nhà máy đang thực hiện việc xả nước thải ra biển bằng đường ống ngầm, điều này có đúng pháp luật hay không. Ngoài ra việc, thay đổi công nghệ từ xả xỉ ướt (báo cáo ban đầu) sang xỉ khô là như thế, có tác động như thế nào về môi trường…?
Ông Nguyễn Việt Dũng, Giám đốc Ban quản lý dự án nhiệt điện 3 lý giải, việc xả thải bằng đường ống ngầm hay nổi, luật không có quy định; nhà máy đảm bảo nước thải ra biển luôn đảm bảo đúng tiêu chuẩn quy định. Còn việc đưa vào vận hành các tổ máy khi chưa có báo cáo hoàn chỉnh về các công trình bảo vệ môi trường là do “đặc thù” của nhà máy. Riêng vấn đề xỉ than, ông Dũng cho biết sẽ nghiên cứu để có hướng xử lý phù hợp.
Ngoài ra, ban đầu nhà máy dự kiến thực hiện công nghệ xả xỉ ướt, nhưng sau đó phát sinh một số bất cập. Chẳng hạn như với phương pháp này xỉ thải ra sẽ không thể tận dụng tái chế các nguyên liệu: Phụ gia xi măng, phụ gia bê tông, gạch không nung… Ông Dũng cũng giải thích thêm một số vấn đề về công nghệ xử lý chất thải, việc thay đổi công suất nhà máy…
Một góc Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải |
Cần xây dựng hệ thống quan trắc tự động
Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đã ghi nhận những nỗ lực vượt khó, góp phần tích cực đóng góp năng lượng điện cho quốc gia của Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải. Chủ tịch Nhân cho biết, những lo lắng và nguyện vọng của nhân dân là hoàn toàn đúng vì nơi đây được quy hoạch du lịch sinh thái nên giữ môi trường trong lành là rất quan trọng. Trong giai đoạn đầu vận hành nhà máy có gây ô nhiễm, làm người dân bức xúc nhưng đã được khắc phục.
Bên cạnh đó, một số vấn đề nhà máy cần khắc phục là sớm có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Đối với bãi tro, xỉ mỗi năm thải hàng triệu tấn vào mùa khô, có gió rất dễ xảy ra tình trạng bụi gây ô nhiễm môi trường nên nhà máy cần lắp đặt hệ thống phun nước để khắc phục tình trạng này. Đồng thời, sớm có nghiên cứu thành phần chất trong tro, xỉ để công bố chính thức và căn cứ theo pháp luật Việt Nam để tái chế, sử dụng. Vì hiện bãi chứa xỉ có thời hạn sử dụng 2,5 năm đã gần đầy, trong khi số xỉ thải chưa biết đi đâu về đâu.
Ngoài ra, Chủ tịch Trung ương MTTQ Việt Nam yêu cầu nhà máy cần xây dựng hệ thống quan trắc tự động kết nối với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh. “Hiện nay, tại nhiều quốc gia phát triển điện hạt nhân, định kỳ, họ mời cả người dân xung quanh đến tham quan nhà máy. Do vậy, cần có chương trình kết nối cho người dân đến xem quy trình sản xuất, xử lý môi trường để người dân tận mắt chứng kiến nhằm giám sát và có niềm tin môi trường không bị ô nhiễm”.
Dưới góc độ lãnh đạo địa phương, ông Trần Anh Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh bày tỏ, việc đặt ống ngầm xả thải sẽ gây ra nhiều khó khăn cho việc theo dõi, giám sát. Bên cạnh đó, ông đề xuất nhà máy cần lắp thêm hệ thống phun nước tự động trên bề mặt bãi xỉ vì hệ thống này hiện rất sơ sài.
Theo ông Nguyễn Thế Đồng, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết, báo cáo đánh giá tác động môi trường của Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải được phê duyệt vào tháng 9 năm 2009. Trong tháng 3 năm nay, qua kiểm tra đã phát hiện dự án còn tồn tại nhiều vấn đề liên quan đến môi trường và đã có yêu cầu nhà máy phải khắc phục triệt để. Trong tháng 9 vừa qua, Đoàn Liên ngành có cuộc tái kiểm tra, ghi nhận phía nhà máy đã tuân thủ và khắc phục khá nghiêm túc những kết luận của đoàn trước đó. Ông Nguyễn Thế Đồng cho biết thêm, tuy luật không quy định việc xả thải bằng đường ống ngầm hay nổi, nhưng quy định rất rõ là điểm xả thải phải đảm bảo thuận lợi cho việc theo dõi, quan trắc và giám sát.
Được biết, Trung tâm điện lực Duyên Hải (Nhà máy nhiệt điện Duyên Hải) nằm trên địa bàn thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh được quy hoạch tổng thể với 4 nhà máy. Trong đó, nhà máy 1 đã nhận bàn giao và vận hành thương mại 2 tổ máy từ tháng 1/2016; riêng nhà máy 3 đã đốt dầu lần đầu để thử nghiệm và dự kiến năm 2017 sẽ tiếp nhận vận hành thương mại nhà máy.