Nhà lầu ông Phủ hơn trăm năm bên dòng sông Đồng Nai

Công trình kiến trúc “nhà lầu ông Phủ” trước đây của Đốc phủ Võ Hà Thanh được xây dựng năm 1922, hoàn thành năm 1924, ở phường Bửu Long (TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai). Ngôi biệt thự nằm ven sông Đồng Nai, với kiến trúc kiểu thuộc địa, mang nhiều giá trị lịch sử, kiến trúc.

Thời gian qua, việc xây dựng tuyến đường ven sông Đồng Nai, đoạn từ cầu Hóa An đến huyện Vĩnh Cửu khiến ngôi biệt thự cổ này có nguy cơ bị tháo dỡ. Hiện nay, tuyến đường đã được thi công đến sát ngôi biệt thự. Nếu thi công theo quy hoạch, phạm vi tuyến đường sẽ vào một nửa ngôi biệt thự hiện hữu.

Sống trong ngôi biệt thự cổ, bà Đặng Thị Linh Phương chia sẻ ngôi nhà do ông nội xây dựng xong vào năm 1924. Bà Phương chuyển vào sinh sống tại ngôi nhà này từ năm 1978 đến nay. Khi nghe thông tin giải phóng mặt bằng để xây dựng tuyến đường ven sông, gia đình tôi có nguyện vọng được giữ lại ngôi nhà.

Theo đánh giá của Hội khoa học Lịch sử tỉnh Đồng Nai, đây là ngôi biệt thự có ý nghĩa về lịch sử và văn hóa, được xây dựng cùng thời với Tòa bố hành chính Biên Hòa vào đầu thế kỷ 20. Toàn bộ vật liệu để xây dựng ngôi biệt thự được nhập từ Pháp. Ngôi biệt thự này từng được thuê làm phim trường để quay những bộ phim liên quan đến thời kỳ phong kiến, trong đó có phim Người đẹp Tây Đô được nhiều người biết đến.

Hội khoa học Lịch sử tỉnh Đồng Nai có quan điểm cho rằng, trong quy hoạch phát triển việc nắn lại tuyến đường hoàn toàn trong khả năng của cơ quan chức năng, không nhất thiết mọi con đường đều phải thẳng. Nếu giữ được ngôi biệt thự cổ này, chúng ta sẽ tạo ra được sự kết nối về văn hóa, lịch sử, du lịch sông Đồng Nai với trên bờ và giữa ngôi biệt thự này với các công trình cổ khác một cách bền chặt hơn.

Theo Tiến sĩ khoa học, Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, có nhiều cách để giữ lại ngôi biệt thự cổ này. Thứ nhất, có thể nhờ thần đèn di dời vào bên trong và dành quỹ đất biến thành điểm đến về văn hóa, du lịch. Thứ hai là nắn lại tuyến đường lấn ra sông Đồng Nai một chút xíu để giữ lại ngôi biệt thự cổ thì không có sao hết.

Ngôi biệt thự nằm ven sông Đồng Nai, với kiến trúc kiểu Phương Tây, có giá trị lịch sử, kiến trúc. Để xây dựng ngôi biệt thự này, 100% nguyên vật liệu được nhập từ Pháp vào đầu thế kỷ 20. Ngôi biệt thự này từng được thuê làm phim trường để quay những bộ phim liên quan đến thời kỳ phong kiến, trong đó có phim Người đẹp Tây Đô được nhiều người biết đến.

Nhà cổ Võ Hà Thanh được khởi công vào năm 1922 và hoàn thành năm 1924. Vì khởi nghiệp từ nghề đá, lượng đá xanh Bửu Long (Biên Hòa) được sử dụng tại ngôi nhà cổ này rất nhiều, bao gồm bó nền nhà, đường dẫn cho xe hơi trước nhà, hệ thống ta luy đá tại bờ sông Đồng Nai và bậc cấp dẫn lên nhà (còn gọi là bến Đá, một số người dân sở tại gọi là bến đò Quan).

Trong sân nhà rải rác những cấu kiện đá xanh được làm tiểu cảnh và ngay cả bàn thờ thiên của căn nhà cũng bằng đá xanh Bửu Long.