Nguyễn Thị Huấn - Huyền thoại về gùi cõng vũ khí...

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhiều người đi qua dãy Trường Sơn đều biết đến một đơn vị có cái tên bình dị mà chứa chan bao tình cảm, đó là “Tiểu đoàn bà Thao”... Trong số hơn 600 cô gái ấy, có một nữ thanh niên chỉ cao 1,55 mét, vóc dáng mảnh mai, song chị đã làm nên điều phi thường, đó là mang vác lượng hàng nặng gấp 2,5 lần trọng lượng cơ thể của mình. Với mục tiêu duy nhất, tất cả chi viện cho chiến trường.

	Chị Nguyễn Thị Huấn - Chiến sĩ thi đua Quân giải phóng miền Nam đang vận chuyển vũ khí phục vụ trận đánh sân bay Chu Lai. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Một ngày cuối tháng 4-2009, chúng tôi tìm đến nhà nữ cựu chiến binh Nguyễn Thị Huấn nằm sâu trong con hẻm đường Lê Duẩn, quận Hải Châu. Tiếp khách trong căn phòng nhỏ, người phụ nữ trong một thời gian dài đi vào huyền thoại đã kể về những ngày ý nghĩa nhất cuộc đời. Chị kể, năm 1966, chị tận mắt chứng kiến những tội ác man rợ của Mỹ-ngụy trên quê hương mình (làng Đông Hòa, xã Điện Thọ, huyện Điện Bàn, Quảng Nam). Khi ấy, Nguyễn Thị Huấn đã nung nấu và quyết định thoát ly gia đình để gia nhập lực lượng thanh niên xung phong Quảng Đà.

Tuy vậy, sau vài tháng công tác, chị bị một cơn sốt rét ác tính quật ngã, phải nằm viện 3 tháng trời. Mái tóc trên đầu rụng gần hết, người chỉ còn da bọc xương. Thế nhưng sau trận ốm “thập tử nhất sinh” này, chị lại bắt tay ngay vào nhiệm vụ được giao. Lúc đầu chỉ cõng được 30kg, dần dần nâng lên 50kg, 70kg, 90kg rồi hơn 100kg hàng/chuyến.

Mùa xuân năm 1968, Nguyễn Thị Huấn vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng. Khi Tiểu đoàn vận tải nữ 232, Trung đoàn 230, Cục Hậu cần Quân khu 5 được thành lập, chị được bổ nhiệm làm Chính trị viên phó, kiêm Bí thư Chi đoàn Đại đội 2. Để phục vụ trận đánh sân bay Chu Lai năm 1970, chị can đảm nhận cõng trên lưng 2 quả đạn ĐKB, 1 đầu đạn nặng 25kg và 2 ngòi đạn 5kg, tổng trọng lượng xấp xỉ 120kg băng đèo vượt dốc, hành quân bộ suốt 10 ngày đường.
 
Sau đợt này chị được tặng thưởng Huân chương Chiến công Giải phóng hạng nhất. Nhớ lại kỷ niệm không thể nào quên ấy, chị tâm sự: “Chúng tôi ai cũng mong đến ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, trở về quê hương, đoàn tụ cùng gia đình nên ai cũng tâm niệm rằng “Không tính khối lượng, không tính chỉ tiêu, có sức bao nhiêu cống hiến tất cả”.

Đầu năm 1972, tiểu đoàn được giao vận chuyển nhiều loại vũ khí, trong đó có một khẩu súng cối 120mm. Loại này rất nặng, lại cồng kềnh, gùi cá nhân không nổi mà khiêng 2 người leo dốc cao thì không bảo đảm an toàn. Ban chỉ huy tiểu đoàn họp bàn mãi vẫn chưa thông. Nguyễn Thị Huấn xung phong nhận trách nhiệm về mình. Suốt đêm đó chị thức trắng, tìm mọi cách buộc dây, gùi thử. Đến tờ mờ sáng chị mới tìm ra cách chèn thêm gỗ vào đế cối.
 
Hôm sau, chị gùi đế cối vượt qua khe Chín Khúc, leo qua ngọn đồi Thanh Sơn đến được điểm giao hàng đúng thời gian quy định. Lần khác, chị cõng nòng ĐKZ75 rất dài, vừa đi vừa cầm rựa phát dây leo trên đầu, bị vấp ngã, cả người lẫn hàng lăn xuống dốc. Nhiều khi dưới cơn mưa tầm tã, gùi gạo trên vai mà bụng đói lả, chỉ ăn rau rừng, khoai sắn, chị vẫn động viên chị em đưa hàng về đích an toàn.

Trung bình mỗi năm, chị Huấn mang vác 19 tấn hàng. Với những thành tích đặc biệt xuất sắc đó, liên tục 5 năm từ 1967-1972, chị đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua từ cấp Trung đoàn đến Cục Hậu cần, được dự Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn miền Nam. Đặc biệt, chị Nguyễn Thị Huấn cũng được đề nghị tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Chị nhớ lại, có lần 13 chị em nhận nhiệm vụ gùi hàng xuống Quế Sơn, khi trở về bị địch phát hiện bao vây, chúng gọi pháo bắn liên hồi từ 16 giờ chiều đến sáng hôm sau, 6 chị bị thương, 6 chị anh dũng hy sinh. Những thời khắc ấy, tinh thần quả cảm quên mình của những đồng đội như tiếp thêm nghị lực để chị vượt qua hiểm nguy, gian khó, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Chiến trường ngày càng ác liệt, nhu cầu vũ khí đạn dược, lương thực, thuốc men của bộ đội càng cấp thiết nên chị em càng tăng khối lượng mang vác trong mỗi chuyến đi, với phương châm “đạp 50 cân xuống đất, hất 70 cân sang bên, vì chiến trường mang lên 1 tạ”. Với tinh thần đó, lần lượt các chị Phạm Thị Thao, Nguyễn Thị Huấn, Lê Thị Hồng Lợi, Phan Thị Mười, Hoàng Thị Lựu, Phạm Thị Sen... đạt danh hiệu “kiện tướng hành lang, gương mẫu đảm đang, chân đồng vai sắt”.

Trong 4 năm hoạt động, tiểu đoàn đã vận chuyển 5.019 tấn hàng hóa ra chiến trường. Tháng 10-1972, Tiểu đoàn 232 giải thể, chị em hầu hết bổ sung vào các đơn vị khác tiếp tục hoạt động, số còn lại về cơ quan Dân Chính Đảng làm công tác binh địch vận… Tuy vậy, một thời ác liệt mang hàng nặng trĩu đôi vai của những nữ chiến sĩ Tiểu đoàn 232 năm nào đã góp phần không nhỏ tạo nên những chiến thắng liên tiếp, góp phần củng cố niềm tin tất thắng và chiến thắng vĩ đại của quân và dân ta vào mùa xuân năm 1975.

Bài và ảnh: DIỆP DŨNG