Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: “Di chứng BOT làm cho người dân và ĐBQH phải suy nghĩ”

Cư dân phản đối một trạm BOT bất hợp lý
Cư dân phản đối một trạm BOT bất hợp lý
(PLVN) - Mới đây, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm “Giải pháp thúc đẩy đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông theo phương thức PPP (đối tác công tư – NV)”. Một trong những nội dung quan trọng các đại biểu trao đổi ý kiến, “mổ xẻ”, là vì sao thời gian qua các dự án BOT trong lĩnh vực giao thông vận tải lại bị người dân phản đối quyết liệt.

Quá nửa số vốn các dự án BOT vay ngân hàng

Theo tổng kết, phương thức PPP đã mở ra cơ hội và tạo điều kiện huy động nguồn vốn đầu tư tư nhân, riêng lĩnh vực GTVT, đã thu hút được 220 dự án với tổng vốn đầu tư 387 ngàn tỷ. Tuy nhiên, nhiều dự án PPP gặp không ít vướng mắc về cơ chế, chính sách, dẫn đến tình trạng triển khai chậm, kém hiệu quả và xung đột lợi ích giữa các nhà đầu tư và người sử dụng, tạo dư luận tiêu cực.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật cho biết, tổng vốn đầu tư các dự án BOT đến nay vào khoảng 210 ngàn tỷ đồng. Nhưng việc áp dụng hình thức BOT cũng đã phát sinh nhiều điểm chưa được, một phần không nhỏ do khung pháp lý cho hình thức này trước nay chỉ qua các nghị định, thông tư, quyết định mà chưa có một văn bản cấp luật đủ mạnh, đảm bảo để các nhà đầu tư yên tâm bỏ vốn, khi mà các dự án thường kéo dài từ 15-20 năm, là một thời gian rất dài.

Hiện dự thảo Luật PPP đang được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp lần này (tháng 11/2019) với 11 chương, 102 điều. “Bộ GTVT đánh giá cao dự luật PPP với sự chủ trì của Bộ KHĐT và sự góp ý của nhiều bộ, ngành khác”, ông Nhật nói.

Theo bà Nguyễn Vân Anh, đại diện Vụ Tín dụng (Ngân hàng Nhà nước), thời gian qua vốn cho các dự án BOT đa số từ ngân hàng. Tuy nhiên, doanh thu từ nhiều dự án không đạt như dự kiến bởi lộ trình tăng phí không được thực hiện. “Điều này khiến nhiều khoản cho vay dự án BOT có nguy cơ trở thành nợ xấu. Hiện các ngân hàng cho vay BOT 110 ngàn tỷ, thì một nửa không đạt doanh thu như dự kiến”, bà Vân Anh thông tin.

Bà Vân Anh cho rằng, việc cần làm là tháo gỡ khó khăn của các dự án BOT hiện tại để khơi thông tín dụng cho các dự án về sau. “Nếu không làm được, nợ xấu sẽ ngày càng tăng cao, khó có vốn cho các dự án BOT mới”, bà Vân Anh nói. 

Lý giải nguyên nhân vì sao một số dự án BOT bị phản đối, ông Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển (Bộ KH&ĐT) cho rằng với việc hợp tác công tư thì phải có bên thứ ba là dân cư xã hội, do đó dự luật phải giải quyết được mối quan hệ giữa ba chủ thể là Nhà nước - nhà đầu tư - cộng đồng. Từ đó, đảm bảo nguyên tắc kinh tế thị trường.

“Công tác truyền thông về vấn đề dự án BOT rất quan trọng” 

Ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng công tác truyền thông về vấn đề dự án BOT rất quan trọng. “Khi tôi tham gia làm dự thảo luật này thì tôi thấy khó bởi vấn đề cốt lõi nằm ở tư duy, tư tưởng, tình cảm của người dân và Đại biểu Quốc hội về luật này. Di chứng BOT làm cho người dân và ĐBQH phải suy nghĩ”, ông Phúc nói.

Ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội
Ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội 

Ông Phúc cũng thông tin rằng khi người dân đang phản ứng với cách làm BOT, thì vấn đề quan trọng ở đây là phải làm sao để cho dân, Quốc hội hiểu rõ. “Do vậy, tôi cho rằng vấn đề công tác truyền thông rất quan trọng, không chỉ dừng lại ở việc đăng một bài báo là xong được. Các chuyên gia, đại biểu Quốc hội, nhà đầu tư còn có cách hiểu khác nhau về bản chất của quan hệ đối tác công tư, do vậy cần phải làm rõ và thống nhất vấn đề còn tồn tại”, ông Phúc nói.

Tiến sĩ Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, một khó khăn hiện nay là giá phí. Các doanh nghiệp luôn muốn vòng đời dự án ngắn để nhanh thu hồi vốn. Tuy nhiên sẽ đẩy giá phí cao lên, ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp vận tải.

“Do vậy, tôi đưa ra phương án vẫn kéo dài thời gian dự án, nhà đầu tư thu phí trong một thời gian, ví dụ là 10 năm, còn Nhà nước phụ trách phần còn lại. Áp dụng mô hình này sẽ là giải pháp cho không ít các dự án BOT hiện nay”, ông Thiên nói.

Phát biểu tại cuộc tọa đàm, ông Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh: “Tôi thấy rằng BOT bị phản đối vì nhiều nguyên nhân trong đó có việc nhà đầu tư đang tìm cách hưởng lợi từ người dân bằng việc đưa thêm chi phí vào”.

Ông Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (Varsi) cho biết, tháng 8/2019, Varsi chủ trì và phối hợp cùng đại diện của Bộ GTVT, Sở GTVT tại các địa phương tổ chức chương trình khảo sát 12 dự án hạ tầng giao thông đường bộ từ Cần Thơ tới Quảng Ninh trong đó có 10 dự án đầu tư áp dụng phương thức PPP.

Thông qua khảo sát, Hiệp hội nhận thấy có nhiều cản trở, vướng mắc với các nhà đầu tư PPP từ thể chế tới cơ chế phối hợp của địa phương có dự án PPP đi qua.

Vướng mắc đầu tiên là thể chế, như nguyên tắc quản lý chi phí, quản lý vốn. Trước đây quy định quản lý PPP theo phương thức dự án đầu tư công. Hiện nay, đã có những quy định quản lý khác, nhưng dự án PPP vẫn không khác gì đầu tư công về giá định mức, như vậy là rất khó.

Thứ 2 là vướng về quản lý dự án đầu tư. Hiện các dự án PPP bị điều chỉnh bởi nhiều luật khác nhau. Dù Dự thảo Luật PPP có nói trong trường hợp nhiều luật cùng quy định về một vấn đề liên quan tới PPP sẽ ưu tiên áp dụng theo Luật PPP thì cũng không khả thi. Bởi các luật liên quan như Luật Xây dựng có nhiều quy định liên quan tới dự án PPP, còn tiền kiểm, hậu kiểm, nên gần như các dự án không thể vượt quy định của Luật Xây dựng. 

Tiếp theo là cản trở về vốn. Hiện cơ cấu vốn của các dự án PPP thường  là 20% vốn chủ sở hữu, 80% còn lại vay ngân hàng. Tuy nhiên, hiện các ngân hàng tuyên bố đã cạn trần cho vay. Như vậy, vốn đầu tư PPP ở đâu ra?

Tiếp theo là vướng mắc về hoạt động đấu thầu. Trước đây Luật Đấu thầu chỉ có quy định về đấu thầu các dự án nhà nước. Nay với PPP là đấu thầu chủ đầu tư, vì vậy cân nhắc lại nên lựa chọn nhà đầu tư như thế nào.

Còn có việc các chủ đầu tư dự án vẫn phải phàn nàn rằng không được đối xử bình đẳng với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Đọc thêm

Xuất khẩu cá tra giá trị gia tăng sang Mỹ đạt đỉnh trong 10 năm

Ảnh minh họa
(PLVN) - Năm 2024 ghi nhận sự bứt phá của ngành cá tra Việt Nam khi xuất khẩu các sản phẩm giá trị gia tăng (GTGT) sang Mỹ đạt mức cao nhất trong một thập kỷ. Với kim ngạch hơn 12 triệu USD trong 11 tháng đầu năm, tăng gấp 21 lần so với cùng kỳ năm trước, cá tra GTGT đang dần khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

Công an vào cuộc khi 1 giao dịch có 5 tờ tiền giả

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -   Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Thông tư quy định chi tiết về việc xử lý tiền giả và tiền nghi giả trong ngành ngân hàng. Theo quy định, khi phát hiện từ 5 tờ tiền giả hoặc 5 miếng tiền kim loại giả trở lên trong một giao dịch, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch, tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải ngay lập tức thông báo cho cơ quan công an gần nhất.

30/4, hoàn thành đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty HUD

Ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HUD.
(PLVN) - “Đảng ủy tổng công ty đã thống nhất lựa chọn một đảng bộ cơ sở để đại hội điểm trong tháng 1/2025. Theo kế hoạch, trong tháng 4/2025, sẽ hoàn thành việc đại hội đảng các cấp thuộc Đảng bộ Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị - HUD”, ông Đậu Minh Thanh - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV HUD trao đổi với PLVN.

Thông tin thu thuế 10% giao dịch thương mại điện tử là giả mạo

Thông báo về việc thu thuế 10% các giao dịch "MUA-BÁN" đang lan truyền trên các mạng xã hội.
(PLVN) -  Mạng xã hội đang lan truyền thông tin cho rằng từ ngày 1/1/2025, cơ quan thuế sẽ truy cập vào tài khoản cá nhân để thu thuế 10% từ các giao dịch thương mại điện tử, gây hoang mang trong cộng đồng kinh doanh online. Tuy nhiên, đại diện Cục Thuế TP HCM, khẳng định đây là thông tin giả mạo.

Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024: Bức tranh tổng thể để các địa phương phát triển đột phá

Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chỉ số PII năm 2024.
(PLVN) - Theo kết quả PII 2024, trong 10 địa phương dẫn đầu chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (Provincial Innovation Index - PII) 2024, có 5 thành phố trực thuộc Trung ương và 5 địa phương có công nghiệp, dịch vụ phát triển. Cụ thể, 3 địa phương không thay đổi vị trí dẫn đầu là: Hà Nội xếp hạng 1, TP HCM xếp hạng 2 và Hải Phòng xếp hạng 3…

Quyết liệt thực hiện các dự án nguồn điện

Nhà máy thủy điện Hòa Bình mở rộng được yêu cầu hoàn thành sớm hơn dự kiến 6 tháng. (Ảnh: EVN)
(PLVN) - Theo báo cáo mới nhất, hiện hầu như tất cả các dự án trong Quy hoạch điện VIII đều đang bị chậm tiến độ, do đó, Bộ Công Thương đã có những động thái dứt khoát với những dự án này.

Loạt đơn từ nhiệm của các lãnh đạo ngân hàng ngay đầu năm mới

Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) là một trong những ngân hàng có biến động về nhân sự cấp cao (Ảnh minh hoạ).
(PLVN) -  Những ngày đầu năm 2025, thị trường tài chính chứng kiến loạt biến động khi nhiều lãnh đạo cấp cao tại các ngân hàng lớn đồng loạt từ nhiệm. Từ Phó tổng giám đốc đến Kế toán trưởng, các lý do đưa ra là "theo nguyện vọng cá nhân" hoặc để chuyển sang đảm nhận vị trí mới.

Tổng cục Hải quan: Đồng lòng, chung sức hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát

20 căn nhà trị giá 1,8 tỷ đồng đã được trao cho các hộ nghèo, cận nghèo huyện Tân Biên. (Ảnh: T.D)
(PLVN) - Vừa qua, Tổng cục Hải quan phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Tây Ninh tổ chức Lễ bàn giao nhà đại đoàn kết cho 20 hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn Trung ương và hộ nghèo theo chuẩn nghèo tỉnh trên địa bàn huyện Tân Biên năm 2024, góp phần cùng địa phương xóa nhà tạm, nhà dột nát.

GDP năm 2024 ước tăng 7,09%

Bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê thông tin về số liệu thống kê kinh tế xã hội năm 2024
(PLVN) - Theo công bố, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý IV/2024 ước tính tăng 7,55% so với cùng kỳ năm trước. GDP cả năm duy trì xu hướng quý sau cao hơn quý trước (quý I tăng 5,98%, quý II tăng 7,25%, quý III tăng 7,43%).