Sau một tuần nghị án kéo dài, sáng 28/5, TAND tỉnh Bình Dương đã tuyên án 10 năm tù với ông Nguyễn Hồng Khanh (SN 1967, nguyên Bí thư TX Bến Cát). Ông Khanh bị cáo buộc đồng phạm giúp sức cho hai cán bộ BIDV Chi nhánh Tây Sài Gòn là Nguyễn Huy Hùng (SN 1968) và Nguyễn Quang Lộc (SN 1970) phạm tội. Bản án bị đánh giá còn bỏ ngỏ nhiều vấn đề.
Có tội vì trả tiền mặt khi mua đất
Cơ quan tố tụng Bình Dương cho rằng cụ Hồ Thị Hiệp (SN 1947, đã chết) từ năm 2008 sử dụng tài sản của cụ và của con gái Nguyễn Hiệp Hảo (hiện sống tại Mỹ) để thế chấp vay tiền Ngân hàng BIDV.
Cụ Hiệp không đủ khả năng trả nợ nên BIDV trích lập quỹ dự phòng xử lý và phát mãi tài sản. Ông Khanh biết tin cụ Hiệp bán đất nên đến hỏi mua. Hai bên thỏa thuận giá, phương thức thanh toán, sang nhượng đất, được BIDV đồng ý. Từ 2012-2015, ông Khanh mua 4 lần tổng cộng 18ha.
Ở lần trước, cả ba bị truy tố phạm tội với diện tích 18ha, nhưng sau khi bị trả hồ sơ, lần này các bị cáo chỉ bị truy tố với diện tích 12,5ha (diện tích đất của bà Hảo được tách ra xử lý sau).
CQĐT và VKS Bình Dương cho rằng hai cán bộ ngân hàng xử lý tài sản thế chấp không đúng luật và quy chế nội bộ của BIDV. Còn ông Khanh bị cho rằng thỏa thuận với cụ Hiệp, ông Lộc để trả tiền mặt bên ngoài cho cụ Hiệp là trái luật, nên có vai trò giúp sức.
Cả ba bị cáo đều kêu oan, cho rằng cáo trạng quy kết không đúng. Cả ba khẳng định không gây thất thoát tài sản của Nhà nước, không câu kết để thanh toán tiền mặt bên ngoài cho cụ Hiệp.
Các luật sư bào chữa đưa ra nhiều lập luận cho rằng các bị cáo bị kết tội oan như không có tài sản nhà nước bị thất thoát; các bị cáo không được giao quản lý tài sản nhà nước; việc mua bán tài sản thế chấp đúng luật; không có chứng cứ chứng minh ông Hùng, ông Lộc, ông Khanh cấu kết với nhau để làm thất thoát tài sản nhà nước; ông Khanh mua đúng luật, thanh toán tiền cho cụ Hiệp theo đúng thỏa thuận mua bán với cụ.
Ngoài ra, ở phiên sơ thẩm xuất hiện tình tiết mới là bà Hảo, thành viên góp vốn 5,4% vào Cty An Tây, khẳng định không ký tên trong biên bản họp hội đồng thành viên để An Tây vay vốn BIDV. Từ đó, dẫn đến việc thế chấp tài sản là vô hiệu và không thể xảy ra vụ án hôm nay.
Tuy nhiên, HĐXX vẫn quyết định tuyên ba bị cáo phạm tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”.
Theo HĐXX, CQĐT có vi phạm tố tụng là chậm giao kết luận định giá cho các bị cáo nhưng không làm ảnh hưởng đến vụ án; việc tách các vụ án và phần đất của bà Hảo để xử lý sau là đúng vì có tình tiết phức tạp, không thể giải quyết trong thời hạn điều tra.
HĐXX cho rằng lời khai các bị cáo phù hợp với các chứng cứ là làm sai quy định Nhà nước về xử lý tài sản nhà nước và có sự thỏa thuận giữa các bị cáo về việc trả tiền ngoài cho cụ Hiệp. Tòa cho rằng ông Khanh “là người trải qua nhiều chức vụ nên phải nắm được các quy định về hoạt động tín dụng. Đồng thời, thời điểm đó, ông Khanh biết rõ tình hình về Công ty An Tây khi có nhiều báo cáo gửi về. nên ông Khanh có sự giúp sức”.
Tòa cho rằng hai cán bộ ngân hàng khai báo thành khẩn nên được áp dụng tình tiết giảm nhẹ. Còn ông Khanh “dù khai báo đầy đủ nhưng không nhận tội nên không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ”. HĐXX tuyên buộc ông Khanh 10 năm tù, ông Lộc 11 năm và ông Hùng 12 năm.
Về dân sự, tòa tuyên các hợp đồng giao dịch giữa cụ Hiệp và bà Huỳnh Thị Phương Anh (vợ ông Khanh) bị vô hiệu với diện tích 12,5ha. Buộc ngân hàng và người thừa kế cụ Hiệp trả lại tiền mua đất cho vợ chồng ông Khanh. HĐXX cho rằng 1/2 số tiền trả lại là của ông Khanh và là dùng thực hiện hành vi phạm tội nên bị tịch thu sung ngân sách.
 |
| Đơn kháng cáo kêu oan của ông Khanh được viết ngay tại phiên sơ thẩm |
Luật sư phản bác lập luận “lạ đời” của Hội đồng xét xử
LS Nguyễn Văn Quynh (Đoàn LS TP Hà Nội, bào chữa cho ông Khanh), nói: “Bản án bỏ qua nhiều tình tiết quan trọng. Thứ nhất, việc bà Hảo không ký vào biên bản hội đồng thành viên để vay tiền BIDV là mấu chốt giải quyết vụ án, cần phải được làm rõ thì mới kết tội các bị cáo. Vì nếu hồ sơ vay sai thì dẫn đến hợp đồng thế chấp bị vô hiệu. Do đó, dù các bị cáo có mua bán sai thì cũng không phạm tội. HĐXX đã không đánh giá tình tiết này để trả hồ sơ là không khách quan, không toàn diện vụ án”.
“Vấn đề định giá, LS đã đưa được chứng cứ cho thấy có sự gian dối trong quá trình thực hiện định giá, giá cao hơn nhiều lần so với thực tế. Nhưng HĐXX không đả động đến tình tiết này mà chỉ nói chung chung “đúng luật”. Tại tòa, chúng tôi mổ xẻ định giá sai phạm và các bị cáo đề nghị định giá lại, thì theo luật, buộc tòa phải thực hiện định giá”, LS Quynh nói.
LS Lê Thị Minh Nhân (Đoàn LS TP HCM, bào chữa cho ông Khanh) nói: “HĐXX lập luận ông Khanh là quan chức thì phải biết quy định của ngân hàng về xử lý tài sản thế chấp là lập luận lạ đời. Ông Khanh là cán bộ hành chính chứ không phải là cán bộ ngân hàng thì làm sao mà biết. Pháp luật cũng không buộc ông Khanh phải biết điều đó. Về nợ của cụ Hiệp, Công ty An Tây, ông Khanh đã khai rõ là biết có nợ nhưng không rõ nợ bao nhiêu. Một người đi mua tài sản thế chấp thì quan tâm đến chuyện người có tài sản nợ bao nhiêu làm gì? Thế nên không thể quy kết ông Khanh là “đồng phạm giúp sức””.
Còn LS Nguyễn Hoài Nghĩa (Đoàn LS TP HCM, bảo vệ cho bà Phương Anh), nói: “HĐXX tuyên các giao dịch bị vô hiệu nhưng giải quyết không triệt để hậu quả của việc vô hiệu đó. Tại phiên tòa trước, chính HĐXX đã trả hồ sơ để làm rõ số tiền mà vợ chồng ông Khanh đầu tư trên đất, nhưng lần này thì bỏ qua. Số cao su đầu tư trên đất, chẳng lẽ nhổ bỏ để trả lại đúng nguyên trạng?”.
“Tôi đã tranh luận là đến nay chưa làm rõ ba khu đất 12,5ha của cụ Hiệp nằm ở vị trí nào, diện tích thực tế có giảm so với giấy tờ hay không, nhưng HĐXX cũng không thấy nhắc đến. Bản án đã nhìn thấy ngay nguy cơ không thể thi hành được về dân sự”.
Trở lại với ba bị cáo, sau khi nghe tuyên án, cả ba đã chuẩn bị sẵn đơn kháng cáo toàn bộ bản án. Ông Khanh kháng cáo kêu oan, đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại toàn bộ bản án. “Trong suốt quá trình điều tra vụ án và xét xử tại phiên tòa, không có căn cứ chứng minh được tôi có hành vi phạm tội. Nhưng cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bình Dương vẫn cố tình truy tố và kết tội tôi một cách trái pháp luật. Việc điều tra, truy tố, xét xử không đúng thẩm quyền. Nội dung chi tiết tôi sẽ trình bày tại phiên tòa phúc thẩm”, đơn kháng cáo của nguyên Bí thư TX Bến Cát viết.
