Từ Manchester (Anh) tới Melbourne (Australia), qua Somalia, Indonesia, Ai Cập, Manila (Philippines) và London (Anh), trong các ngày từ 29/5-5/6, đã xảy ra một loạt vụ tấn công gây thương vong lớn mà IS đã lên tiếng thừa nhận có liên quan, chủ yếu thông qua cái gọi là “hãng thông tấn” Amaq của tổ chức thánh chiến này.
Gia tăng tuyên bố
Mặc dù cố gắng thể hiện trên mạng là một hãng truyền thông quốc tế, bao gồm các bản tin nóng “Breaking News” và ngôn từ đưa tin trung lập, song Amaq đầu tiên và trước hết vẫn chỉ là một công cụ tuyên truyền. Tuy nhiên, hiện thời khi chưa bị bắt quả tang về việc đưa đưa tin sai sự thật thì các tuyên bố thừa nhận trách nhiệm mà Amaq đưa ra vẫn được các chuyên gia và giới chức chống khủng bố coi là có thể tin cậy được.
Mathieu Guidere, chuyên gia về các phong trào Hồi giáo, nhận xét: “Số lượng các tuyên bố gia tăng trong những ngày qua tương ứng với số lượng gia tăng các vụ tấn công”. Theo ông Guidere, những tuyên bố này luôn khớp với các vụ tấn công mà IS truyền cảm hứng, hướng dẫn hay tổ chức bởi “chúng không thể cho phép mình được lừa dối về một vụ nào, hay thừa nhận trách nhiệm về các vụ tấn công được thực hiện không nhân danh chúng. Nếu có chuyện như thế, chúng sẽ trở thành trò cười cho thế giới Hồi giáo thánh chiến. Uy tín của chúng sẽ bị đe dọa”.
Không tuyên bố sai sự thật
Chuyên gia Mỹ Thomas Jocelyn thuộc Quỹ Bảo vệ các Nền Dân chủ ở Washington bổ sung: “Nói chung, khi chúng khẳng định về một vụ tấn công, chúng ta không nhận biết được có tuyên bố nào sai rành rành không. Chúng có thể phóng đại hay có những vấn đề nào đó trong tuyên bố, song chúng ta không biết có điều gì mà chúng đã khẳng định, nhất là ở phương Tây, rõ ràng là sai sự thật hay không”.
Theo chuyên gia Guidere, thời đỉnh cao của vương quốc Hồi giáo tự xưng ở Syria và Iraq, việc thông tin của IS được tập trung hóa và dưới sự kiểm soát của các thủ lĩnh quyền lực, song hiện nó đã được phi tập trung hóa hơn và do đó nhanh hơn. Ông nói: “Một phương thức mới để đưa ra các tuyên bố đã được áp dụng. Trước kia, nó cần được phê chuẩn của bộ chỉ huy trung tâm, còn giờ, bởi chúng đang mất dần đất trên khắp các mặt trận nên có những phóng viên phi tập trung của Amaq có thể đưa ra các tuyên bố với danh nghĩa của IS”.
Ông giải thích thêm: “Chúng kêu gọi tất cả những kẻ ủng hộ của mình, ở khắp thế giới, tiến hành các vụ tấn công để chứng tỏ rằng chúng chưa phải là đã kết thúc, cho dù chúng có thất bại ở Syria hay Iraq. Chúng muốn chứng tỏ rằng chúng vẫn hoạt động mạnh bên ngoài biên giới vương quốc của mình, và rằng số lượng các chiến binh tiềm năng ở bên ngoài còn lớn hơn số ở bên trong”.
Thông điệp “cảm tử”
Theo Romain Caillet, một nhà tư vấn Pháp về các vấn đề Hồi giáo, Amaq được IS thành lập để thay thế các tài khoản Twitter mà chúng sử dụng trước đây hiện đã bị đánh sập. Ông giải thích, để khẳng định một cách đáng tin cậy về một vụ tấn công thì cần phải có một cách chứng tỏ nào đó, dù chỉ là qua email hay một thông điệp “cảm tử” tự sát, để cho thấy mối liên kết giữa kẻ thánh chiến đó với IS.
Ông nói: “Hoặc là chúng trực tiếp lên kế hoạch cho vụ tấn công, hoặc là chúng có đủ thông tin để chắc chắn rằng chúng đã chỉ đạo hoặc truyền cảm hứng cho tác giả của vụ tấn công. Đó có thể là một đoạn video hay trao đổi tin nhắn. Phải có sự liên lạc”.
Các hoạt động bên trong Amaq, cũng như các phương tiện truyền thông khác mà IS kiểm soát, vẫn khá bí hiểm, mặc dù đã có phần nào những hé lộ thu lượm được từ những thành viên của tổ chức này hoặc đào ngũ hoặc bị bắt và bị thẩm vấn. Những thành viên này mô tả về một tổ chức quan trọng nằm trong IS được các chỉ huy của nhóm này coi là có vai trò quyết định và có được các nguồn lực đáng kể.
Tuần trước, truyền thông xã hội đưa tin một vụ ném bom của liên quân quốc tế do Mỹ dẫn đầu ở Syria đã giết chết một trong những kẻ sáng lập Amaq, một người Syria có tên Rayan Machaal, gia nhập IS vào cuối năm 2013. Hiện vẫn chưa có khẳng định nào về cái chết của người này.
Ngày 6/6, một người đàn ông ở Paris đã bị bắn trọng thương sau khi tấn công một sĩ quan cảnh sát ở bên ngoài Nhà thờ Đức Bà và hô to “Đây là vì Syria”. Người này cũng đã tuyên thệ trung thành với IS trong một đoạn video được tìm thấy trong căn hộ mà anh ta đang thuê. Khoảng 24 giờ sau vụ tấn công, vẫn chưa có tuyên bố thừa nhận trách nhiệm vụ việc này từ phía IS thông qua Amaq hay bất cứ phương tiện nào khác...
