Nhiều biện pháp ứng phó
Dịch tả lợn châu Phi có thể xâm nhiễm vào Việt Nam thông qua các hoạt động như: vận chuyển, buôn bán, tiêu thụ lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, nhất là tại các tỉnh biên giới phía Bắc và tại các địa phương có chăn nuôi lợn với số lượng lớn, địa phương có nhiều khách du lịch đến từ các nước, các vùng có dịch bệnh.
Cục Thú y đang triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn dịch tả lợn châu Phi xâm nhiễm vào Việt Nam. Cục Thú y cũng đã thành lập các đội phản ứng nhanh để thường xuyên đến các địa phương hướng dẫn, tổ chức triển khai các hoạt động phòng bệnh.
Bên cạnh đó, nghiêm cấm mọi hình thức vận chuyển, buôn bán, giết mổ, tiêu thụ lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc, kể cả hình thức cho, tặng của các tổ chức, cá nhân và cư dân khu vực biên giới; Tập trung ngăn chặn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật từ nước ngoài vào Việt Nam.
Đồng thời, tổ chức giám sát chặt chẽ tại cửa khẩu, đường mòn, lối mở khu vực biên giới đối với người và phương tiện vận chuyển xuất phát từ các nước có bệnh dịch tả lợn châu Phi nhập cảnh vào Việt Nam; Tổ chức kiểm soát các phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy, đường hàng không và khách du lịch từ các nước đã và đang có dịch bệnh mang thịt lợn, kể cả các sản phẩm thịt lợn đã qua chế biến chín đến Việt Nam.
Cục Thú y cũng yêu cầu lực lượng thú y hướng dẫn người chăn nuôi, thú y cơ sở tăng cường theo dõi, giám sát đàn lợn; nếu phát hiện lợn bệnh, nghi mắc bệnh dịch tả lợn Châu Phi, lợn chết không rõ nguyên nhân hoặc lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, không rõ nguồn gốc thì cần lấy mẫu (trước khi xử lý tiêu hủy theo quy định của pháp luật) để chẩn đoán, xét nghiệm bệnh; cần tập trung đối với đàn lợn tại các địa phương giáp biên giới, tại các địa phương có nhiều khách du lịch và có phương tiện vận chuyển đến từ nước đang có bệnh dịch tả lợn châu Phi.
Đồng thời, tổ chức lấy mẫu xét nghiệm đối với các loại lợn, sản phẩm của lợn nhập lậu, nghi nhập lậu, vận chuyển trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam; các loại lợn phát hiện bị bệnh, nghi bị bệnh tại các điểm, cơ sở giết mổ lợn hoặc trong quá trình vận chuyển; các sản phẩm thịt lợn đông lạnh, thịt lợn tươi, giăm bông, xúc xích...; Xét nghiệm bổ sung để xác định bằng chứng của vi rút dịch tả lợn châu Phi ở tất cả các mẫu bệnh phẩm của lợn được các tổ chức, cá nhân gửi đến các phòng thí nghiệm thuộc Cục Thú y từ đầu năm 2018 đến nay.
Theo thông tin cập nhật từ Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và Tổ chức Nông lương Liên Hợp quốc (FAO), tính từ ngày 3/8/2018 đến ngày 25/10/2018, Trung Quốc báo cáo tổng cộng có hơn 49 ổ dịch xuất hiện tại các tỉnh bao gồm: An Huy, Hắc Long Giang, Hà Nam, Liêu Ninh, Giang Tô, Chiết Giang, Cát Lâm, Thiên Tân, Sơn Tây, Vân Nam (tỉnh tiếp giáp với các tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam).
Gần đây, ngày 25/10/2018 theo Bộ Nông nghiệp Trung Quốc báo cáo đã xuất hiện thêm 1 tỉnh xảy ra bệnh dịch tả lợn châu Phi là tỉnh Quý Châu ở Tây Nam Trung Quốc, nâng tổng số lên 13 tỉnh, thành phố và khu tự trị ghi nhận có bệnh dịch tả lợn châu Phi. Tổng cộng, đã có trên 210.000 con lợn các loại buộc phải tiêu hủy tại Trung Quốc.
Chưa có vắc xin phòng bệnh
Bệnh dịch tả lợn châu Phi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus gây ra. Virus này không tự lây lan, phát tán nhanh so với một số mầm bệnh khác như virus gây bệnh lở mồm long móng, tai xanh trên lợn, dịch tả lợn cổ điển.
Hiện chưa có vaccine điều trị dịch bệnh này; giải pháp phòng bệnh là chính, chủ động áp dụng các biện pháp ngăn chặn bệnh xâm nhiễm vào trong nước; tăng cường kiểm soát vận chuyển lợn và các sản phẩm của lợn; thực hiện tốt việc chăn nuôi an toàn sinh học; khi phát hiện lợn mắc bệnh, cần phải xử lý triệt để ổ dịch ở phạm vi nhỏ và chưa lây lan. Bệnh dịch tả lợn châu Phi không lây nhiễm và gây bệnh ở người.
Trên thế giới, năm 1921, bệnh dịch tả lợn châu Phi lần đầu tiên xuất hiện tại Kenya và sau đó đã trở thành dịch bệnh địa phương tại nhiều nước châu Phi. Năm 1957, lần đầu tiên bệnh dịch tả lợn châu Phi được phát hiện và báo cáo tại châu Âu. Sau đó bệnh cũng đã được phát hiện tại một số nước châu Mỹ. Đến nay, bệnh dịch tả lợn châu Phi là bệnh địa phương ở nhiều nước trên thế giới.
Từ tháng cuối năm 2017 đến ngày 10/9/2018, đã có 17 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm các quốc gia tiếp giáp giữa châu Âu và châu Á (theo báo cáo về bệnh dịch tả lợn châu Phi, tổng số lợn bị bệnh là 228.311 con; số lợn chết vì bệnh là 20.633; tổng đàn lợn có nguy cơ nhiễm bệnh đã buộc phải tiêu hủy là 562.761).
Theo kinh nghiệm quốc tế, khi chưa có bệnh dịch tả lợn châu Phi xuất hiện, phải thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi là giải pháp phòng bệnh hiệu quả nhất và quan trọng nhất; thường xuyên vệ sinh, sát trùng, tiêu độc tại các cơ sở, vùng chăn nuôi lợn, các phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi và vệ sinh các nhân những người tham gia chăn nuôi; thực hành chăn nuôi tốt và an toàn dịch bệnh.
Tăng cường theo dõi, giám sát lâm sàng đối với các đàn lợn; kịp thời phát hiện, cách ly và lấy mẫu xét nghiệm đối với lợn bị bệnh, nghi bị bệnh; tuân thủ các quy định về quản lý vận chuyển, kiểm dịch vận chuyển lợn và các sản phẩm của lợn; tăng cường năng lực chẩn đoán xét nghiệm, điều tra và ứng phó dịch bệnh của các cơ quan chuyên môn thú y các cấp.
Trong trường hợp phát hiện, cần phải xử lý triệt để ổ dịch ở phạm vi nhỏ và chưa lây lan; tiêu hủy đàn lợn nhiễm bệnh và các đàn lợn xung quanh có nguy cơ nhiễm bệnh; khoanh vùng dịch, vùng đệm; cấm vận chuyển lợn và các sản phẩm lợn, kể cả các sản phẩm đã qua chế biến chín ra khỏi vùng dịch; hỗ trợ tài chính cho người chăn nuôi có lợn buộc phải tiêu hủy.
Đồng thời, thông tin kịp thời cho nhân viên thú y xã, chính quyền và cơ quan thú y nơi gần nhất ngay khi phát hiện lợn, các sản phẩm lợn nghi bị bệnh, nghi nhiễm mầm bệnh hoặc khi được vận chuyển nhập lậu, nghi nhập lậu. Tuyên truyền, hướng dẫn người chăn nuôi nhận thức và thực hành chăn nuôi tốt; không cho lợn ăn các sản phẩm thức ăn thừa chưa qua xử lý chín bảo đảm thời gian và nhiệt độ tiêu diệt mầm bệnh.
Một số nước trong khu vực đã ban hành lệnh tạm dừng nhập khẩu lợn và các sản phẩm thịt lợn từ các nước đang nhiễm dịch; đồng thời tổ chức kiểm soát chặt hành lý của khách du lịch tại sân bay, cửa khẩu, cảng biển…
Để chủ động ngăn chặn dịch bệnh, ngày 12/9/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 1194/CĐ-TTg gửi các bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tập trung triển khai các biện pháp ngăn chặn bệnh dịch tả lợn châu Phi xâm nhiễm vào Việt Nam. Trước đó, ngày 30/8/2018, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT ban hành Công điện khẩn số 6741/CĐ-BNN-TY gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố và các bộ, ngành có liên quan về việc chủ động ngăn chặn nguy cơ xâm nhiễm bệnh dịch tả lợn châu Phi vào Việt Nam.
Từ nhiều năm nay, Cục Thú y đã phối hợp với FAO tổ chức tập huấn và cung cấp nguyên vật liệu chẩn đoán xét nghiệm bệnh dịch tả lợn châu Phi. Đến nay, tất cả 8 phòng thí nghiệm của Cục Thú y đã thực hiện tốt việc xét nghiệm bệnh dịch tả lợn châu Phi, kết quả có được trong vòng 3 giờ kể từ khi nhận được mẫu. Hiện tại, các phòng thí nghiệm thuộc Cục Thú y đã có đủ nguyên liệu xét nghiệm trên 2.000 mẫu.
