Người thuộc hộ nghèo, cận nghèo được miễn án phí hình sự không?

Người thuộc hộ nghèo, cận nghèo được miễn án phí hình sự không?
(PLVN) - Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 quy định: Trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo;…được miễn nộp tiền tạm ứng án phí, án phí (Điều 12). Cũng tại Nghị quyết này (Điều 23) quy định người bị kết án phải chịu án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự phúc thẩm nếu kháng cáo không được chấp nhận. Vậy, người bị kết án thuộc trường hợp hộ nghèo, cận nghèo được miễn hay phải chịu án phí hình sự? 

Bị cáo Trịnh Quốc T (17 tuổi thuộc hộ cận nghèo) và Hồ Bảo K (12 tuổi) trộm cắp tài sản trị giá 315.280.000đ của chị L và chị N, mục đích lấy tiền để chơi ma túy đá, trả nợ chơi game…T bị truy tố theo khoản 3 Điều 173 Bộ luật Hình sự với khung hình phạt từ 07 đến 15 năm tù. Trong quá trình giải quyết vụ án, cơ quan điều tra đã thu giữ trả lại gần ¾ tài sản cho người bị hại, còn lại 81.400.000đ đến nay vẫn chưa được khắc phục. 

Vậy, T có phải chịu án phí hình sự, dân sự phần bồi thường khắc phục hậu quả 81.400.000đ? Cha mẹ K có phải chịu án phí dân sự phần liên đới bồi thường khắc phục hậu quả 81.400.000đ cùng với T? 

Án phí là khoản chi phí để xét xử một vụ án mà đương sự phải nộp khi Tòa án đã giải quyết vụ án bằng bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật. Đây là số tiền thu theo quy định của pháp luật trong mỗi vụ án mà Tòa án giải quyết để nộp vào ngân sách nhà nước nhằm bù đắp lại chi phí của Nhà nước. 

Bộ luật Tố tụng Hình sự (BLTTHS) quy định: “Án phí do người bị kết án hoặc Nhà nước chịu theo quy định của pháp luật. Người bị kết án phải trả án phí theo quyết định của Tòa án. Mức án phí và căn cứ áp dụng được ghi rõ trong bản án, quyết định của Tòa án” (khoản 2 Điều 136). Như vậy, khoản án phí này được hiểu là người bị kết án có thể phải chịu hoặc Nhà nước chịu thay cho người bị kết án trong một số trường hợp, mà cụ thể sẽ được quy định ở những văn bản pháp luật khác. 

Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 quy định: “Trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo; người cao tuổi; người khuyết tật; người có công với cách mạng; đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thân nhân liệt sĩ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận gia đình liệt sĩ” (điểm đ khoản 1 Điều 12) thuộc trường hợp được miễn nộp tiền tạm ứng án phí, án phí, tạm ứng lệ phí Tòa án, lệ phí Tòa án. 

Tuy nhiên, khoản 1 Điều 23 Nghị quyết lại quy định người bị kết án phải chịu án phí hình sự sơ thẩm; bị cáo kháng cáo quyết định về hình sự của bản án sơ thẩm mà Tòa án cấp phúc thẩm giữ nguyên quyết định về hình sự của bản án sơ thẩm thì bị cáo phải chịu án phí hình sự phúc thẩm. Thế nên, đã có nhiều người có cách hiểu khác nhau về hai điều luật này, dẫn đến thẩm phán này thì cho miễn, thẩm phán khác lại không. 

Theo Điều 12 và Điều 23 của Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 và Điều 136 BLTTHS cho thấy, không có gì mâu thuẫn với nhau trong hệ thống pháp luật, cũng không có mâu thuẫn trong cùng một văn bản, cụ thể như sau:  

Thứ nhất, quy định tại khoản 1 Điều 23 của Nghị quyết, người bị kết án phải chịu án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự phúc thẩm nếu kháng cáo không được chấp nhận là thống nhất với quy định tại khoản 1 Điều 136 BLTTHS “Án phí do người bị kết án…chịu theo quy định của pháp luật”. Đây là khoản chi phí để xét xử một vụ án hình sự mà người bị kết án phải nộp. 

Thứ hai, điểm đ khoản 1 Điều 12 của Nghị quyết là để điều chỉnh cho một nhóm đối tượng đặc thù, yếu thế, có khó khăn về tài chính hoặc thực hiện chính sách đền ơn, đáp nghĩa, chính sách đối với người dân tộc thiểu số… Khoản án phí đáng lẽ người bị kết án phải nộp, nhưng được miễn theo Nghị quyết này là phần Nhà nước chịu thay cho người bị kết án theo  khoản 1 Điều 136 BLTTHS “…hoặc Nhà nước chịu theo quy định của pháp luật”. 

Thứ ba, Điều 12 của Nghị quyết không loại trừ “Người bị kết án phải chịu án phí” được quy định tại điểm a khoản 1, khoản 2 Điều 23 Nghị quyết này nên hiểu “Trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo…” là những người được miễn án phí hình sự sơ thẩm, phúc thẩm; dân sự sơ thẩm, phúc thẩm; lệ phí Tòa án giải quyết yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, lao động…Việc miễn là quyền của nhóm người này, đồng thời là nghĩa vụ của Nhà nước, nhưng để thực hiện được thì họ phải có đơn đề nghị và giấy tờ chứng minh thuộc trường hợp được miễn. 

Từ những phân tích nêu trên, T có thể được miễn án phí hình sự sơ thẩm, phúc thẩm (nếu có kháng cáo) và án phí dân sự sơ thẩm, phúc thẩm (nếu có kháng cáo) trong vụ án hình sự. 

Để được miễn án phí thì T phải có đơn đề nghị nộp cho Tòa án cấp sơ thẩm, kèm theo là giấy tờ chứng minh thuộc hộ cận nghèo. Về trường hợp của K (12 tuổi),  tuy không phải chịu trách nhiệm hình sự, nhưng cha mẹ K là bị đơn dân sự nên phải liên đới cùng với T bồi thường 81.400.000 đồng cho người bị hại theo quy định tại khoản 2 Điều 586, Điều 587 Bộ luật Dân sự. Phần án phí dân sự sơ thẩm, cha mẹ của K phải nộp án phí cho số tiền bồi thường do Tòa án xác định, vì K không phải là bị đơn trong vụ án này (khoản 9 Điều 26 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14).

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tin cùng chuyên mục

Kết luận thanh tra số 02/KL-TTR. (Ảnh: Tuệ Phong)

Thái Nguyên: Vi phạm trong quản lý sử dụng kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia

(PLVN) - Thanh tra tỉnh Thái Nguyên vừa ban hành kết luận thanh tra 02/KL-TTR ngày 17/2/2025 (KLTT) về việc tổ chức thực hiện và quản lý, sử dụng kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: 2021-2025 (Chương trình mục tiêu quốc gia), trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, chương trình được thực hiện tại 110 xã, thị trấn thuộc 9 huyện, TP.

Đọc thêm

Sự việc bị cho là “vi phạm quy định giải quyết tố cáo”: Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa cung cấp thông tin

Trụ sở UBND TP Thanh Hóa. (Ảnh: Nguyễn Tuấn)
(PLVN) - Liên quan đơn của công dân xã Đông Tiến, huyện Đông Sơn phản ánh Chủ tịch UBND huyện Đông Sơn (nay là TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) ban hành Thông báo số 268/TB-UBND về việc không thụ lý giải quyết tố cáo là không phù hợp quy định pháp luật; mới đây, Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa (là người bị phản ánh) đã có văn bản gửi Báo PLVN thông tin kết quả xử lý, giải quyết vụ việc.

Bình Thuận: Làm việc về vụ tranh chấp mua cổ phần Khu công nghiệp Hàm Kiệm II - Bita’s

Tranh chấp liên quan KCN Hàm Kiệm II - Bita’s đã kéo dài nhiều năm.
(PLVN) - Hôm qua (24/2), Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Bình Thuận (BQL) đã tổ chức cuộc làm việc với Cty CP KCN Hố Nai (trụ sở Trảng Bom, Đồng Nai) và Cty CP Đầu tư Bình Tân - chủ đầu tư KCN Hàm Kiệm II - Bita’s (Hàm Thuận Nam, Bình Thuận); liên quan vụ tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng cổ phần kéo dài từ năm 2022 đến nay.

Xây nhà tạm trên đất trồng cây lâu năm có bị xử phạt không?

Luật sư Lê Thị Thùy.
(PLVN) - Bạn Duy Long (Yên Bái) hỏi: Gia đình tôi có đồi trồng cây ăn quả lâu năm sắp vào vụ thu hoạch, tuy nhiên do xa nhà nên không thuận tiện cho việc trông nom. Gia đình tôi dự định dựng nhà tạm để tiện ở lại chăm sóc đồi cây. Xin hỏi, cá nhân, hộ gia đình có được phép dựng nhà tạm trên đất trồng cây lâu năm không?

Bộ Công an thông tin về 2 hình thức cấp, đổi giấy phép lái xe

Đối với việc đổi, cấp lại GPLX trực tiếp, người dân có nhu cầu đổi GPLX lập một bộ hồ sơ theo quy định gửi trực tiếp đến Phòng Cảnh sát giao thông Công an cấp tỉnh hoặc Công an xã, phường, thị trấn nơi được bố trí điểm tiếp nhận hồ sơ cấp đổi GPLX. (Ảnh minh họa - Nguồn ảnh: nghean.gov.vn)
(PLVN) - Hiện tại, ngành Công an đang gấp rút hoàn thiện thể chế, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về sát hạch, cấp giấy phép lái xe, tổ chức bộ máy, phân công nhiệm vụ, tập huấn cho lực lượng Cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ sát hạch viên và nâng cấp, bổ sung hoàn thiện các hệ thống cơ sở dữ liệu, hệ thống phần mềm… để bảo đảm phục vụ Nhân dân thuận lợi nhất.

Công trình vi phạm của Công ty Trường Thoa: Bí thư Thành ủy Nam Định trả lời 'sẽ có chỉ đạo'

Một phần công trình sai phạm của Công ty Trường Thoa. (Ảnh: Quốc Khải)
(PLVN) - Như PLVN đã thông tin, công trình Khu sinh thái Lưu Gia Trang của Cty Trường Thoa (khu vực ngoài đê sông Đào) xây dựng trên diện tích 6.923,1m2 tại TP Nam Định (tỉnh Nam Định), được Nhà nước cho thuê đất từ năm 2016, thời hạn tới năm 2043, mục đích sử dụng làm “văn phòng, cửa hàng giới thiệu sản phẩm kết hợp trồng cây xanh”. Tuy nhiên, từ khi nhận bàn giao mặt bằng, Cty lại xây tổ hợp nhà hàng, quán cafe, lầu vọng cảnh, khu vui chơi.

Loan tin sai sự thật để tăng view bán hàng - mạng ảo hệ luỵ thật

Loan tin sai sự thật để tăng view bán hàng - mạng ảo hệ luỵ thật
(PLVN) - Tình trạng nhiều tài khoản mạng xã hội đăng tải thông tin sai sự thật nhằm mục đích câu view, tăng tương tác, bất chấp hậu quả có thể gây ra, thực tế đã đưa đến những hệ luỵ, khiến không ít người vô tình thành nạn nhân.Hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của cá nhân, tổ chức mà còn tác động tiêu cực đến toàn xã hội. Chuyện từng xảy ra với bệnh viện JT Angel là một minh chứng.

Đổi bằng lái xe B2 sang C1 mới được lái những xe gì?

Luật sư Nguyễn Quang Tâm.
(PLVN) - Bạn Trọng Tấn (Hải Dương) hỏi: Tôi là tài xế xe tải có giấy phép lái xe (GPLX) hạng B2 và hiện GPLX của tôi sắp hết hạn nên tôi có nhu cầu đổi GPLX để tiếp tục công việc. Tuy nhiên, theo quy định mới, từ năm 2025, bằng lái xe B2 đổi sang C1. Vậy xin hỏi, bằng lái xe B2 cũ đổi sang C1 mới thì được lái những xe gì?

Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục miễn thuế lãi tiền gửi tiết kiệm

Ảnh minh hoạ.
Theo Bộ Tài chính, trong Hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) mới nhất gửi xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương và người dân, Bộ Tài chính đã đề nghị tiếp tục giữ nguyên quy định về miễn thuế thu nhập cá nhân đối với lãi tiền gửi tiết kiệm như quy định hiện hành.

Lắp loa trên ô tô gây ồn có thể bị phạt đến 12 triệu đồng

Ảnh minh họa
(PLVN) - Hiện có tình trạng tài xế lắp loa công suất lớn trên ô tô và mở nhạc inh ỏi khi tham gia giao thông, gây mất trật tự, ảnh hưởng đến những người xung quanh. Theo quy định mới, hành vi này bị cấm, đồng thời có thể bị phạt tiền lên đến 12 triệu đồng, buộc phải tháo dỡ thiết bị vi phạm.

Dự án do Công ty La San hỗ trợ giống cây, vật tư tại TP Huế: Nông dân rơi vào 'thế khó' vì doanh nghiệp liên kết chưa thực hiện cam kết

Nhiều hộ dân chưa nhận được giống cây, vật tư từ Cty La San. (Ảnh: Thùy Nhung)
(PLVN) - Nhiều hộ dân tham gia trồng cây dược liệu quý (cây gấc) ở huyện A Lưới, TP Huế cho biết do chưa được Cty TNHH Sản xuất Thương mại La San hỗ trợ giống cây, vật tư như cam kết; nên đất đai của các hộ phải bỏ hoang, gây lãng phí trong thời gian qua.