Xã Phú Tâm trước đây có tên gọi là xứ Vũng Thơm, ngoài sản phẩm bánh pía, lạp xưởng thì bánh ú lá tre dịp tết Đoan Ngọ cũng được người dân phương xa nhắc đến nhiều, trong số tiêu biểu là bánh ú lá tre của bà Lan. Sản phẩm được mang đi nhiều tỉnh, thành, đặc biệt là TP HCM.
Bà Lan cho biết, tính đến nay bà đã có hơn 50 năm làm nghề gói bánh này. Đây là nghề gia truyền mẹ bà để lại.
Làm bánh ú lá tre ngỡ dễ nhưng thật sự không dễ chút nào. Theo lời bà Lan, cái khó ở đây là cách quấn lá tre làm sao cho ngay khi mới quấn đã nhọn ở phần góc, sau đó đổ nếp đã ngâm với nước tro vào gói. Trước khi gói bánh, nếp phải được ngâm với nước tro than trước khoảng 2 ngày.
Khi nếp đầy phần gốc ngọn đầu tiên của lá tre, đổ đậu xanh đã được vo tròn vào và sau đó đổ nếp phủ lên trên. Phải "canh" sao cho đậu xanh nằm chính giữa hai phần gạo nếp.
Khó khăn cuối cùng là túm các gốc của lá tre thành hình tam giác và buộc dây để mỗi mặt của chiếc bánh bằng nhau.
“Lúc đầu theo mẹ học nghề này tôi cũng nhiều lần muốn bỏ cuộc, vì sản phẩn làm ra không đồng đều. Cái bánh méo mó tùm lum vì cách quấn và buộc dây của mình không thành thạo. Nhưng nhờ mẹ kiên trì hướng dẫn nên tôi thành thạo dần. Tôi duy trì nghề đã hơn 50 năm và các con của tôi cũng thành thạo trong quá trình gói và làm ra sản phẩm”, bà Lan tâm sự.
Bà Lan cho biết thêm, muốn làm được bánh ú lá tre thì trước đó vài ngày con bà đã phải vất vả đi tìm lá tre măng tông, sau đó đem về cắt tỉa và rửa sạnh sẽ.
Do bánh ú được gói bằng lá tre nên tên gọi của nó là bánh ú lá tre, ngoài ra nó còn có tên gọi khác là bánh ú nước tro vì nếp được ngâm bằng nước tro than.
Anh Trường (con trai bà Lan) cho biết, dù công đoạn làm ra khó khăn, vất vả nhưng mỗi chục bánh chỉ dao động từ 25.000 - 30.000 đồng. Tuy nhiên, nhờ nghề duy trì từ nhiều năm nay mà gia đình tôi được nhiều mối đến đặt, giảm được bỏ công đi bán.
Cũng theo anh Trường, dịp tết Đoan Ngọ nhiều năm trước, gia đình anh có thể làm đến hàng chục ngàn bánh ú lá tre để "bỏ mối". Song gần đây, anh chị em có gia đình đều đi làm ăn xa, thiếu người làm, bánh cần gói kỳ công nên khó thuê người, nên gia đình anh chỉ làm vài ngàn cái.
 |
| Bà Lan tỉ mỉ gói từng chiếc bánh ú lá tre |
 |
| Sản phẩm vừa được gói xong chuẩn bị cho vào nồi luộc |
 |
| Sản phẩm hoàn thành, đã chín |
 |
| Người lớn và trẻ em đều thích ăn bánh ú lá tre. |
