 |
| Bản phác họa địa điểm nơi tìm được bức tranh do ông Pierre Flamen nhớ và vẽ lại cách đây 10 năm |
Kỷ niệm quý báu của người lính Pháp
Người lính Pháp tên Pierre Flamen xuất thân từ vùng Dordogne, phía Nam miền Trung nước Pháp, hiện sống tại thành phố Montreuil, Cộng hòa Pháp. Năm 1948, ông Pierre Flamen lần đầu tiên đến Việt Nam với vai trò là một người lính trong quân đội Pháp, thuộc Tiểu đoàn 6, lính dù ở Điện Biên Phủ. Nơi ông đóng quân nhiều nhất là vùng Tây Bắc, Việt Nam.
Năm 1949, khi đi trinh sát địa hình, Pierre Flamen phát hiện bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được dán trên bảng tin trong khu lán trại giữa rừng tre nứa, thuộc vùng tự do của Việt Minh. Là người đam mê nghệ thuật, Pierre Flamen nhận thấy đây là bức tranh có giá trị, đường nét đơn giản nhưng thể hiện rất rõ thần thái Hồ Chủ tịch nên mang về đơn vị, cất giữ cẩn thận trong vali. Năm 1951, nhân chuyến về Pháp nghỉ phép, ông Pierre Flamen đã mang theo bức tranh này về nước.
Tham gia chiến trường Việt Nam và bốn lần bị bắt, tháng 11/1954, ông Pierre Flamen trở về Pháp, hành trang mang theo hầu như không có gì nhưng ông vẫn nâng niu, giữ gìn bức tranh Chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chia sẻ cảm xúc về bức tranh kỷ vật, cựu binh Pháp Pierre Flamen nhớ lại, thời điểm đó khi đóng quân ở Nghĩa Lộ, ông đảm nhận ở khu vực phía nam và trong một lần đi trinh sát địa hình, ông đã phát hiện ra một lán tin tức trên đường đi của mình. Tò mò muốn biết xem cán bộ Việt Minh trong vùng trưng bày những gì, ông đã thấy bức chân dung của Chủ tịch Hồ Chí Minh. “Đồ này rất dễ bị hỏng, là một chất giấy dó, rất mỏng, nhưng dù sao tôi cũng cuộn lại được và bảo vệ nó, vì ở vùng đó trời rất hay mưa, nhưng tôi đã đem được về đơn vị và xếp vào hành trang. Khi về Pháp, tôi đã đem theo mình...” - Pierre Flamen nhớ lại.
Trong suốt 70 năm gìn giữ bức tranh ấy, người cựu binh Pierre Flamen không ít lần đem bức tranh ra ngắm nghía và theo lời cảm nhận của ông thì đây là một bức tranh được thực hiện rất tỉ mỉ và tài năng, một dạng thủ pháp, hình ảnh rất giống, đơn giản nhưng hiệu quả. Qua tìm hiểu ông Pierre Flamenđược biết bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sỹ Phan Văn Doãn minh họa được Ty Truyền thông Yên Bái phát hành nhân kỷ niệm lần thứ 59 ngày sinh của Hồ Chủ tịch. Tranh in trên giấy dó, kích thước 30 x 42 cm.
Và cũng trong 70 năm gìn giữ bức tranh, ông Pierre Flamen đã không ít lần lắc đầu từ chối trước lời đề nghị mua lại của nhiều cá nhân, tổ chức muốn sưu tầm với mức trả giá cao. Thậm chí, để đề phòng tuổi già lãng quên, cách đây 10 năm, ông Pierre Flamen còn cẩn thận phác họa lại địa điểm nơi tìm thấy bức tranh bằng trí nhớ của mình.
Hiện vật thể hiện lòng kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh của người cựu binh Pháp
Sau 70 năm gìn giữ, người cựu binh Pháp Pierre Flamen đã quyết định đưa trả bức tranh trở về với đất nước xuất xứ của bức tranh. Từ sự ủy thác của ông, ngày 4/9/2019, bà Hiệu Constant - một nhà văn, nhà báo, dịch giả gốc Việt đã trao tặng bức tranh cho Bảo tàng Hồ Chí Minh. Tại lễ trao tặng, bà Hiệu Constant cho biết bà là người được ông Pierre Flamen tin tưởng, ủy thác nhờ chuyển hiện vật về Việt Nam và trao tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh.“Lần về Việt Nam này tôi rất vui mừng vì được đại diện cho một cựu binh Pháp đã từng tham chiến trong chiến dịch Điện Biên Phủ tại Đông Dương trao lại bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh cho Bảo tàng Hồ Chí Minh” - bà Hiệu Constant cho hay.
 |
| T.SVũ Mạnh Hà, Bảo tàng Hồ Chí Minh nhận bức tranh cổ động Chân dung Chủ tịch |
Cũng theo lời bà Hiệu Constant, khi quyết định trao tặng lại bức tranh cho Bảo tàng Hồ Chí Minh, cựu binh Pháp Pierre Flamen tâm sự: “Tôi cũng hơi tiếc, vì tôi thực sự thích và lưu luyến bức tranh, nhưng tôi nghĩ nó xứng đáng được ở nơi nó cần ở, với lịch sử. Tôi nghĩ rằng có thể người dân Việt Nam rất ngạc nhiên khi thấy một người lính Pháp đem bức tranh này theo mình, nhưng với tôi, đây là một kỷ niệm quí báu. Đây dù sao cũng là một bức tranh được thực hiện rất tỉ mỉ và tài năng, một dạng thủ pháp, hình ảnh rất giống, đơn giản nhưng hiệu quả. Đó chính là vị Chủ tịch của các bạn, ông đã qua đời nhưng mãi vẫn là Chủ tịch của các bạn...”.
Kèm theo bức tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Pierre Flamen còn gửi tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh bản phác họa địa điểm nơi tìm thấy bức tranh do ông nhớ và vẽ lại cách đây 10 năm.
Thay mặt Bảo tàng Hồ Chí Minh, TS. Vũ Mạnh Hà - Giám đốc Bảo tàng đã cảm ơn bà Hiệu Constant cùng phu quân đã giúp đỡ sưu tầm, cung cấp thông tin, vận chuyển an toàn, chu đáo bức tranh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và trao lại cho bảo tàng. “Bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh là một hiện vật mang giá trị lịch sử, giá trị thẩm mỹ, thể hiện tình cảm và lòng kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh của người cựu binh Pháp. Trong thời gian tới, Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục nghiên cứu, tìm kiếm thêm thông tin liên quan đến hiện vật và tiến hành các khâu công tác nghiệp vụ để bảo quản và phát huy lâu dài giá trị hiện vật này” - ông Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh.
Đây không phải là lần đầu tiên Bảo tàng Hồ Chí Minh tiếp nhận những kỷ vật liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh từ những cá nhân, tổ chức trao tặng và trong đó không ít người là cựu binh của phía bên kia trong các cuộc chiến tranh đã qua. Nhưng dù là ai và dù kỷ vật thế nào, thì điều lớn nhất có thể thấy ở họ đó là sự trân trọng và yêu kính Bác và mong muốn một nền hòa bình lâu dài cho tất cả mọi người.
Hay như lời của ông Claude Constant phu quân của bà Hiệu Constant và cũng là người đã tận mắt xem bức tranh và chứng kiến ông Pierre Flamen trao tặng bức tranh đã chia sẻ cảm xúc với tư cách là một người Pháp ngay tại buổi trao tặng: “Tôi đã rất xúc động trước câu chuyện của ông Flamen khi gặp ông ấy. Và tôi thấy hết sức kỳ diệu, trong cuộc chiến tranh khắc nghiệt là thế nhưng ông vẫn nhận ra giá trị hiển nhiên của tấm áp phích, ông đã lấy và cất giữ từ cuối những năm 1940. Về cá nhân, tôi rất hoan hỉ khi thấy ông tặng lại bức tranh này cho Hà Nội, Việt Nam. Chúng ta đang ở thời kỳ cách cuộc chiến hơn 60 năm, đã đến lúc hai nước chúng ta cần trao đổi những giá trị văn hóa của chúng ta, thay đổi tất cả những gì mà chúng ta đã có trong lịch sử trước đây để xây dựng tương lai. Việc một cựu binh Pháp tặng lại bức tranh này cho Việt Nam, theo tôi là biểu tượng của sự hòa giải và sự tái tạo cần thiết giữa hai nước...”.
Bác Hồ là nguồn cảm hứng vô tận cho các họa sĩ khi vẽ tranh cổ động
Từ bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh của họa sỹ Phan Văn Doãn minh họa được Ty Truyền thông Yên Bái phát hành nhân kỷ niệm lần thứ 59 ngày sinh của Hồ Chủ tịch mà người cựu binh Pháp Pierre Flamen tặng lại bảo tàng có thể thấy Bác Hồ luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các họa sĩ khi vẽ tranh cổ động về Bác. Bằng chứng là bức tranh của họa sĩ Phan Văn Doãn đã được đánh giá là rất tỉ mỉ và tài năng, một dạng thủ pháp, hình ảnh rất giống, đơn giản nhưng hiệu quả.
Điều này cũng có thể thấy qua trưng bày chuyên đề “Chân dung Hồ Chí Minh - Góc nhìn từ tranh cổ động” (1969 - 2011) do Bảo tàng Hồ Chí Minh thực hiện tháng 5 vừa qua. 60 bức tranh trưng bày đều cho thấy các họa sĩ vẽ tranh cổ động đã khắc họa chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ vĩ đại nhưng vô cùng giản dị, gần gũi, tạo nên thông điệp tuyên truyền mạnh mẽ về những phẩm chất sáng ngời của Người, là nguồn cổ vũ lớn lao đối với các thế hệ người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.
Như lời chia sẻ của họa sĩ Đỗ Mạnh Cường, đề tài ông say mê nhất khi vẽ tranh cổ động là về Bác Hồ: “Bức tranh cổ động “Theo con đường Bác Hồ đã chọn”, tôi sáng tác xuất phát từ mong muốn của Bác. Bác đã dành trọn đời mình hiến dâng cho Tổ quốc. Trước khi qua đời, Bác luôn mong miền Nam được giải phóng hoàn toàn, thống nhất đất nước, kinh tế phát triển, đời sống được nâng cao. Bởi vậy, trong bức tranh này, tôi đã vẽ tất cả các hoạt động của đất nước sau ngày được hoàn toàn giải phóng lồng trong hình ngôi sao thể hiện đất nước thống nhất, nhân dân Việt Nam luôn tin tưởng và đi theo con đường Bác Hồ đã chọn”. Cũng tại trưng bày này, nhiều họa sĩ đã hiến tặng những bức tranh cổ động nổi tiếng của mình về Bác cho Bảo tàng Hồ Chí Minh.
