Tuổi thơ dữ dội
Ở tuổi 75, mái tóc đã bạc nhưng ông Thỉ vẫn rất minh mẫn và khỏe mạnh. Trong hương thơm dịu của cốc nước lá đinh lăng, ông Thỉ bắt đầu câu chuyện với chúng tôi về chuỗi ký ức tuổi thơ đầy “hoa lửa” của mình.
Sinh ra trong một làng quê giàu truyền thống cách mạng, lại được trui rèn trong lửa đạn nên từ nhỏ ông Thỉ đã nêu cao tinh thần yêu nước. Năm 13 tuổi, ông Thỉ đã hăng hái tham gia Đội Thiếu niên Duy Viên được thành lập (còn gọi là HTX Măng non Duy Viên – một trong những mô hình HTX măng non xuất sắc của phong trào hoạt động Đội Thiếu niên Tiền phong miền Bắc năm 1959 – 1966).
Mặc dù tuổi nhỏ, thường trực đối diện với mưa bom bão đạn của kẻ thù, thế nhưng ông Thỉ cũng như các thành viên trong Đội vẫn tích cực học tập và rèn luyện, phụ giúp gia đình việc nhà, đồng thời tham gia cùng với nhân dân địa phương vừa phục vụ chiến đấu, vừa sản xuất.
Những việc làm thiết thực và hiệu quả của HTX Măng non Duy Viên được các cấp ghi nhận và đánh giá cao, tiêu biểu như: Chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ; giúp bộ đội ngụy trang; tiêu hủy truyền đơn của địch; khai hoang để trồng lúa khoai; nuôi bèo hoa dâu làm phân xanh...
Đặc biệt, phong trào chăm sóc trâu bò béo khỏe có tác dụng thiết thực. Nhiều con trâu bò sắp đưa đi lò mổ, được các “bác sỹ thú y” nhỏ tuổi chữa khỏi bệnh, trở về trại chăn nuôi để cày ruộng cho HTX nông nghiệp.
Với những thành tích đó, Thiếu niên Duy Viên đã được Khu đoàn Vĩnh Linh hai lần tặng Bằng khen. Năm 1964, Đội lại tiếp tục được Trung ương Đoàn tặng Bằng khen. Trong đó, vinh dự lớn lao của HTX Măng non Duy Viên là đơn vị thiếu niên, nhi đồng đầu tiên của miền Bắc XHCN cũng như của cả nước được Bác Hồ gửi Thư khen ngợi và tặng Bằng khen vào ngày 10/5/1966.
 |
| Ông Thỉ (ngoài bên trái) cùng các bạn thiếu nhi vinh dự được gặp và chụp ảnh cùng Bác Hồ tại Phủ Chủ tịch trong chuyến ra Hà Nội dự Đại hội. |
Tháng 12/1966, ông Thỉ được vinh dự thay mặt cho các đội viên HTX Măng non Duy Viên cùng Đoàn đại biểu của huyện Vĩnh Linh ra Hà Nội dự Đại hội Anh hùng, Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ 4. Trong chuyến ra Hà Nội đó, ông Thỉ may mắn ba lần được gặp Bác Hồ và vinh dự được chụp ảnh, ăn cơm và nhận nhiều món quà từ Bác, trong đó có chiếc khăn quàng đỏ được ông trân quý gìn giữ.
Luôn khắc ghi lời Bác dặn dò
Ngày đó, khi biết mình sẽ được ra Hà Nội gặp Bác Hồ, ông Thỉ đã rất vui và háo hức đến nỗi không ngủ được.
Mân mê tấm ảnh được chụp cùng Bác Hồ trong chuyến đi ấy trên tay, ông Thỉ xúc động: “Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời tôi chính là trong thời gian tham dự Đại hội, tôi được may mắn gặp Bác Hồ ba lần. Mỗi lần gặp Bác lại dấy lên một cảm xúc khác nhau. Khi thì gặp tại ngày khai mạc Đại hội và được cùng các anh hùng, chiến sỹ thi đua chụp ảnh kỷ niệm với Bác.
Khi thì được cùng 4 bạn thiếu nhi khác gặp riêng Bác và được Bác tặng quà. Khi thì được Bác mời đoàn Vĩnh Linh ăn cơm cùng… Đến bây giờ, ký ức về những ngày đặc biệt ấy cùng lời Bác dặn dò vẫn vẹn nguyên trong tâm trí tôi như mới hôm qua”.
Sau ngày khai mạc Đại hội, ông Thỉ bất ngờ khi được Trung ương Đoàn thông báo, Bác Hồ cho mời 5 cháu thiếu nhi về dự Đại hội đến Phủ Chủ tịch gặp Bác.
Khi xe chở ông Thỉ và các bạn vừa dừng lại trong sân Phủ Chủ tịch, Bác đã ra đón, giang rộng vòng tay ôm chúng tôi vào lòng rồi ân cần thăm hỏi.
Riêng ông Thỉ - người ở Vĩnh Linh thì được Bác ân cần căn dặn: “Sống trong hầm hào, chịu nhiều đau khổ với bom đạn giặc Mỹ, các cháu Vĩnh Linh phải cố gắng nhiều, học thật giỏi để mai sau thay các chú, các bác, các anh xây dựng lại quê hương do giặc Mỹ tàn phá, to đẹp hơn, đàng hoàng hơn”.
“Trong niềm vui ấy, tôi hứa quyết tâm với Bác. Lúc lên xe ra về, Bác Hồ còn tặng cho mỗi người một gói quà, gồm chiếc khăn quàng đỏ, cây đàn và bánh kẹo để chia cho các bạn ở nhà” - ông Thỉ nhớ lại.
Sau khi trở về Vĩnh Linh, ông Thỉ gọi các thành viên trong Đội đến nhà truyền thống để liên hoan bánh kẹo của Bác. Cây đàn được trưng bày tại nhà truyền thống Duy Viên, nhưng sau đó bị cháy do bom đạn, chỉ còn giữ lại chiếc khăn quàng đỏ. Đến năm 2018, ông Thỉ trao tặng lại chiếc khăn quàng đỏ này cho Bảo tàng Hồ Chí Minh tiếp quản.
Ông Thỉ chia sẻ: “Coi chiếc khăn quàng đỏ là phần thưởng cao quý của Bác Hồ, tôi rất hạnh phúc và luôn gìn giữ cẩn thận trong suốt hàng chục năm. Tôi chỉ đeo chiếc khăn quàng đỏ ba lần, vào các dịp đi dự Đại hội về, tại Đại hội cháu ngoan Bác Hồ do tỉnh Quảng Trị tổ chức và trong cuộc gặp mặt Đội Thiếu niên Tiền phong thôn Duy Viên”.
Riêng những lời Bác căn dặn vẫn luôn được ông Thỉ khắc ghi và hứa quyết tâm thực hiện tốt trong suốt những năm công tác hay đến khi đã nghỉ hưu. Bốn người con của ông đều học hành thành đạt và hiện giữ các chức vụ quan trọng tại tỉnh nhà.
Giờ đây, ở cái tuổi xưa nay hiếm, ông Thỉ vẫn thỉnh thoảng đến các trường học để kể cho các cháu thiếu niên, nhi đồng về những việc làm, hành động đầy ý nghĩa của HTX Măng non Duy Viên cũng như kỷ niệm được gặp Bác Hồ. Qua kỷ niệm của mình, ông Thỉ mong muốn giáo dục truyền thống cách mạng, tiếp thêm động lực để các thế hệ con cháu nỗ lực, cố gắng phấn đấu để cống hiến cho đất nước, xứng đáng là “Cháu ngoan Bác Hồ”.
