“Người bạn phi thường”

Dù đều rất thông minh nhưng học hành không phải con đường đầy hứa hẹn với hai cô bé. Hết cấp một, Lila phải bỏ học để phụ việc trong tiệm sửa giày của gia đình, còn Elena may mắn hơn, được đi học tiếp nhờ sự giúp đỡ của cô giáo. Từ nhỏ, Elena đã luôn ngưỡng mộ tài năng, trí thông minh và tính liều lĩnh của Lila. Đến tuổi dậy thì, cô bạn Lila vốn gầy còm và xấu xí bỗng trở nên xinh đẹp và được nhiều chàng trai săn đón, sự kiện ấy làm dấy lên trong Elena vô vàn cảm xúc phức tạp, ghen tị có, ngưỡng mộ có, nhưng hơn cả có lẽ là nỗi lo sợ mất đi người bạn thân nhất của mình.

Câu chuyện lấy bối cảnh nước Ý thời kỳ bùng nổ kinh tế hậu Thế chiến thứ hai. Công nghiệp phát triển như vũ bão, nhà nhà bắt tay vào mua sắm. Tuy nhiên, chính trị và hành chính lại không theo kịp những biến chuyển của kinh tế - xã hội, từ đó dẫn đến cả một thập niên căng thẳng, xung đột giữa các phe phái.

Hai cô gái nhỏ Elena và Lila sinh ra trong bối cảnh như thế, tại khu phố nghèo thuộc Napoli, thành phố trơ ì bởi cái nghèo cùng cực và những bất công xã hội, bởi tư tưởng trọng nam khinh nữ. Như tác giả từng viết qua lăng kính trẻ thơ của Elena:

Chính tại khu phố nơi cán cân quyền lực và bạo lực thống trị, hai cô gái nhỏ sát lại gần nhau để mạnh mẽ hơn trong thế giới đầy khắc nghiệt, đặc biệt là với phụ nữ, vì họ đã được định sẵn là phải lấy chồng sớm, phải làm mẹ hiền, vợ đảm, không được có bất kỳ tham vọng nào và nhất là không được tỏ ra thông minh.

Hai cô gái sát bên nhau để tự giải phóng, theo cách của mỗi người, khỏi định kiến ác nghiệt chống lại quyền của phụ nữ. Khát vọng ấy góp phần tạo nên một tình bạn phi thường mà phức tạp. Chúng khâm phục nhau, nhưng có lúc giận tức nhau, rồi càng thân nhau hơn nữa. Bất chấp mọi điều, tình bạn ấy đem lại cho hai cô bé nhiều sức mạnh và nghị lực, tỏa sáng rực rỡ trước hiện thực tối tăm.

“Chúng tôi mới mười hai tuổi và đang đi bộ không biết đâu là điểm dừng, dọc những con đường nóng hầm hập của khu phố, giữa lũ ruồi và khói bụi phả từ những chiếc xe tải xập xệ đi lại ngang dọc, giống như hai bà lão vừa nắm chặt tay nhau vừa điểm lại cuộc đời đầy thất vọng của mình. Không ai hiểu được chúng tôi, chỉ có hai đứa chúng tôi - tôi tự nhủ - là hiểu được nhau”.

Elena Ferrante là một cây bút có phong cách rất riêng cùng ngôn ngữ ấn tượng. Câu từ súc tích, giản dị và đầy thanh lịch, xen lẫn những đặc trưng tiếng địa phương vùng Napoli đã tạo nên tinh thần tự do phóng khoáng cho tác phẩm, một cuốn tiểu thuyết thực thụ đầy mạnh mẽ và sâu sắc. Tờ Il Manifesto của Ý nhận xét: “Ngày nay, gần như không thể tìm được một nhà văn có thể đưa mùi vị, cảm xúc và những đam mê đầy mâu thuẫn vào trang sách của mình. Nhưng dường như Elena Ferrante có thể làm được điều đó một mình”.

Elena Ferrante là nhà văn ẩn danh người Ý, sinh ra ở thành phố Napoli. Bà (xin giả định tác giả là nữ) nổi tiếng với bộ tiểu thuyết bốn tập mà cuốn đầu tiên là “Người bạn phi thường”, xuất bản lần đầu năm 2011, ngay lập tức trở thành best-seller ở Ý và được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Xê ri này đã được chuyển thể thành phim truyền hình My Brilliant Friend. Elena Ferrante được tạp chí Time của Mỹ xếp vào danh sách 100 nhân vật ảnh hưởng nhất thế giới năm 2016.