Đào xứ Bắc “làm dâu” đất võ
Nhắc đến hoa đào, người ta nghĩ ngay đến xứ Bắc. Tuy nhiên, với lòng say mê, 35 năm qua, anh Tạo đã chăm chút cho loại cây này bung hoa đúng dịp Tết Nguyên đán để làm cho mùa xuân ở miền “đất võ trời văn” càng thêm náo nức, rộn ràng. Giống đào mà anh Tạo đang trồng chính là loại bích đào Nhật Tân nổi danh xứ Bắc.
Cơ duyên anh Tạo đến với cây đào là từ thú trưng đào vào dịp Tết của cha anh. Trước đây, cha anh lấy vợ ở tỉnh Thanh Hóa và có một thời gian sinh sống nơi quê vợ. Vì thích hoa đào nên mỗi dịp Tết, ông cụ đều ra thủ đô chọn mua một cành đào về trưng. Năm 1986, ông về tỉnh Gia Lai sinh sống và không quên mang theo 2 gốc đào nhỏ ghé quê nhà Bình Định cho cậu con trai chăm sóc, sau đó mới ngược lên phố núi Gia Lai.
Được cha gửi gắm, anh Tạo chăm sóc đào kỹ lưỡng. Và rồi 2 gốc đào khẳng khiu lớn lên từng ngày dù khí hậu nơi đây chẳng hợp với cây đào. Sau đó, anh nhân giống đào bằng cách chiết cành, rồi học hỏi thêm kinh nghiệm trong một chương trình hướng dẫn chăm đào được phát trên truyền hình.
Những ngày đầu nhân rộng nhánh đào, anh Tạo gặp khá nhiều trở ngại. Một phần bởi thiếu kinh nghiệm, phần thì các loại sâu bệnh hại thân đào khiến nhựa tứa ra làm cạn kiệt sức sống. Trong khi đó, khí hậu không tương thích, miền Trung nắng gió thất thường, bão lụt triền miên mà đào là giống nắng không ưa mưa không chịu nắng. Nắng quá hay mưa quá đều có hại cho đào.
Loay hoay mất một thời gian, anh Tạo cũng tìm ra được bí quyết để có được những cây bích đào Nhật Tân sinh trưởng tốt ngay trên vườn của mình. Để có cành đào đẹp, anh phải thường xuyên ngắt đọt, kéo giãn nhánh cho gốc tỏa nhánh. Anh bảo, nếu làm không khéo, đào đẻ nhánh ít, cây suông đuột thì coi như hỏng dáng đào xuân.
 |
| Đào chuộng nước và đặc biệt phải là nước ngọt. |
Nhưng điều làm anh Tạo đau đầu là chẳng thể nào bắt những cây đào ra hoa dù đã thử nhiều cách. Và sau nhiều ngày suy ngẫm lý giải nguyên nhân thất bại, anh nhận ra rằng những kiến thức, kinh nghiệm đã học là không sai nhưng áp dụng y nguyên như vậy trên những cây đào của mình là không phù hợp, vì thời tiết nơi đây khác xứ Bắc.
Biết được nguyên nhân chính nằm ở sự khác biệt về khí hậu, anh lại tiếp tục áp dụng những kiến thức đã học nhưng làm một cách linh hoạt, có gia giảm, thêm bớt. Và rồi, những cây đào đã không phụ anh. Năm 1990, tỷ lệ ra hoa đạt tới 80%. Hoa đào có màu sắc đẹp không thua kém gì đào trồng ở Hà Nội. Hoa lại để được lâu hơn so với những cành đào mang từ ngoài Bắc vào, vì được đâm nụ, nở hoa ngay trong khí hậu của nơi này.
Với anh Tạo, muốn cho đào ra hoa đúng vào ngày Tết, không thể cứ cứng nhắc chọn một ngày nào đó trước Tết để xuống lá, mà phải tùy theo thời tiết cụ thể và tùy vào trạng thái của từng cây đào. Tức là trong một vườn đào, mỗi cây sẽ có thời gian xuống lá riêng biệt, không cây nào giống cây nào. Đó chính là bí quyết để đến nay anh đã thành công trong việc cho đào nở hoa đúng vào ngày Tết. Và cũng vì bí quyết này mà khi có người ở xa gọi điện tới đề nghị cho họ biết ngày nào nên xuống lá đào, anh không dám nhận.
 |
| Giống đào Nhật Tân bông to khỏe, cánh dầy, sắc hồng thắm. |
“Không phải là tôi giấu nghề mà vì trong vườn đào của chính mình, tôi còn phải theo dõi rất kỹ tình trạng của từng cây và thời tiết cũng như dựa theo chế độ đã chăm sóc, bón phân, rồi mới chọn thời điểm nào cần phải xuống lá. Do vậy, tôi không dám hướng dẫn cho người ta khi không biết được tình trạng cụ thể cây đào của họ, vì cây đó được trồng ở những nơi ít nhiều có sự khác biệt về khí hậu so với vườn đào nhà tôi”, anh Tạo cho biết.
Quả thật, nghề chơi cũng lắm công phu. Sau khi lặt lá đào, anh Tạo lần nữa bấm lại hết đọt để cây tập trung dinh dưỡng nuôi búp. Sau khi khoanh vỏ, từ nách lá xuất hiện những nụ mầm, nhiều người chưa biết cứ nghĩ đó là những con rầy nâu đang bám vào cành. Thật ra, đằng sau lớp áo ngụy trang tưởng chừng héo rũ kia là một mầm sống đang âm thầm trỗi dậy, nảy nở ngày càng bụ bẫm để đợi gió đông về bung tỏa, khoe sắc rực rỡ đón xuân.
Chăm chút cho sắc xuân
Cứ mỗi độ xuân về, người người lại háo hức đến vườn đào anh Tạo tìm mua những cành bích đào Nhật Tân thật đẹp. Đầu tháng chạp, khách bắt đầu đến vườn chỉ gốc đặt cành. Sau đó, anh ghi tên rồi cho vào túi ni lông treo trên cành đào để đánh dấu là “hoa đã có chủ”.
Tầm 25 tháng chạp, khách bắt đầu đến để lấy cành đã đặt, mỗi ngày vườn anh đón vài chục khách. Họ đa phần là người quê gốc Bắc, sống ở Bình Định. Năm nào cũng vậy, họ lên đến tận nơi mua đào mang về trưng trong dịp Tết để khuây khỏa nỗi nhớ quê nhà.
Theo anh Tạo, để kiếm được một cành đào như ý chơi Tết là cả một vấn đề, không phải năm nào cũng có đào đẹp để mua nên khách hàng thường đến sớm nhìn ngắm kỹ lưỡng, cành có thế đẹp, chắc chắn rằng nụ hoa tươi thì mới chọn. Vì thế mà với anh, từ động tác khoanh vỏ đúng thời hạn, đến bón phân hữu cơ, mớm nước cho đào sinh nụ là cả một hành trình gian nan, đòi hỏi lòng kiên nhẫn.
Trước khi bán cành đào cho khách, sau công đoạn cắt cành, anh Tạo tiến hành thui gốc để nhựa cây khỏi thoát ra ngoài, tập trung dinh dưỡng còn lại trong thân nuôi búp và hoa. Hoa đào giữ được từ 10 - 15 ngày tùy theo cách chăm sóc của người chơi và nở đến khi hết búp mới thôi.
“Đào chuộng nước và đặc biệt phải là nước ngọt. Muốn giữ sắc đào lâu phai thì bỏ thêm viên vitamin B1 hoặc ít đường cát vào, đào sẽ vắt cạn sức mình bung nở những sắc màu tươi thắm”, anh Tạo chia sẻ.
Một điều lạ là nhiều người ở cùng thôn Bỉnh Đức vì thích thú với loại bích đào Nhật Tân này nên thử nhân giống từ vườn nhà anh Tạo về trồng, tuy nhiên không một ai thành công dù đã được anh hướng dẫn kỹ thuật cũng như cách chăm sóc. Nhiều người bảo, có lẽ hoa đào xứ Bắc trồng ở nơi lạ nước, lạ đất, lạ khí hậu thì rất khó nhưng anh Tạo có duyên cùng với bao chắt chiu, tâm huyết nên mới trồng được.
Với số lượng khiêm tốn chỉ hơn trăm gốc nên vườn đào của anh Tạo chỉ đủ cho những khách quen. Với giá thành dao động từ 150 nghìn đồng đến 500 nghìn đồng một cành, mỗi năm anh thu nhập khoảng 30 triệu đồng, góp vào lo việc gia đình.
35 năm gắn bó với đào cũng cho anh được những niềm vui về vật chất và cả tinh thần. Điều đó như một sự khích lệ để anh tiếp tục nhân giống đào - loại hoa nhiều tiềm năng và triển vọng, góp sắc xuân trên miền “đất võ trời văn”.
