Ngũ hành của giếng trời
Với vai trò phân bố ánh sáng và thông thoáng cho nhà, giếng trời thường được bố trí tại trung tâm của mặt bằng nhà. Theo thuật phong thủy, đây là khu vực mang đặc tính của hành thổ, cân bằng với các hành khác. Bốn hành còn lại trong ngũ hành đều lấy thổ làm cầu nối để tăng giảm, qua lại tương tác với nhau thông qua vật liệu, màu sắc, đường nét của những không gian trống mà giếng trời là đặc trưng. Từ đó, các bố trí nội thất sẽ cân nhắc tính chất ngũ hành để điều chỉnh cho hài hòa.
Một cầu thang lượn có hồ nước đặt dưới gầm là dạng thủy vượng, sẽ khó sử dụng và gây ẩm thấp. Còn nếu đặt hồ nước ấy trong giếng trời, cho nước chảy trên tường, có ánh sáng trực tiếp chiếu xuống sẽ giảm được tù đọng tối tăm, tăng sự mát mẻ cho không gian. Nếu ngôi nhà méo mó, giếng trời nên đặt vào các góc méo (góc nhọn) để trả lại hình vuông vức cho nội thất. Khi cần tiết kiệm diện tích, giếng trời có thể kết hợp với ô trống giữa hoặc bên cạnh cầu thang. Cách làm này tuy không thông thoáng trực tiếp bằng giếng trời độc lập, nhưng khi trên nóc thang có cửa trời dạng chéo thì khả năng luân chuyển nội khí vẫn tốt và có thể trang trí vách cầu thang thành một trục nhấn toàn nhà. Trường hợp nhà có cầu thang đi về một bên và đổi tầng, hoặc dạng cầu thang lệch tầng sẽ tạo thành dạng giếng trời xiên thuận tiện về giao thông và tầm nhìn, thông thoáng cũng tốt hơn.
Bố trí ngũ hành cho giếng trời cần quan sát không gian bên cạnh để điều chỉnh và dùng chất liệu cho phù hợp. Với những nhà thấp tầng hoặc chủ nhà không muốn đặt phòng thờ trên lầu cao thì giếng trời có mái là nơi phù hợp nhất để đặt phòng thờ, vừa tiện việc hương khói mỗi ngày (thoát hơi nóng dễ dàng), vừa không bị các không gian khác ở phía trên tác động xuống bàn thờ. Nếu giếng trời bên cạnh phòng ăn có thể dùng cây cảnh, suối nước để bài trí. Nếu mở giếng trời thông thoáng cho phần bếp, nên bố trí theo dạng ống hút thẳng đứng nhưng trên đỉnh phải có mái che tránh mưa tạt. Có thể dùng mái bằng gắn kính lấy sáng hoặc mái dốc nghiêng để tạo hiệu ứng ống khói hút nhiệt lên cao, không lan tỏa khói mùi sang các phòng khác.
Khi giếng trời kế bên phòng ngủ, cách bài trí lại thiên về trang trí nhẹ nhàng, màu tươi sáng. Những giếng trời cần để thoáng có vật liệu gần gũi với thiên nhiên và khung hoa sắt bảo vệ vừa đủ, để biến giếng trời thành điểm nhấn nổi bật cho nội thất.
Mai lâm