“Ngòi nổ” chực cháy ở Crimea

Các nhà lãnh đạo của chính phủ mới ở Ukraine ngày 2/3 đã huy động binh lính trong bối cảnh có những dấu hiệu cho thấy Nga sẽ can thiệp quân sự tại bán đảo Crimea của Ukraine.

Yêu cầu huy động quân đội của Hội đồng An ninh quốc gia Ukraine được đưa ra sau cuộc điện đàm của Tổng thống Mỹ Barack Obama với người đồng cấp Nga Vladimir Putin. Trong một cuộc điện đàm kéo dài 90 phút, ông Obama đã lên án sự can thiệp quân sự của Nga và gọi đây là một sự vi phạm rõ ràng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, miêu tả đây là hành vi vi phạm luật pháp quốc tế. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đã thúc giục Nga giảm thiểu căng thẳng bằng cách rút binh lính về các căn cứ ở Crimea và kiềm chế việc can thiệp vào các nơi khác ở Ukraine.

Trong một động thái cho thấy mức độ căng thẳng của vấn đề, Nhà Trắng tuyên bố sẽ dừng kế hoạch tham gia vào các cuộc họp trù bị cho Hội nghị thượng đỉnh G8 dự kiến sẽ được tổ chức vào tháng 6 tới tại thành phố Sochi của Nga. “Trong tương lai, việc Nga tiếp tục vi phạm luật quốc tế sẽ dẫn tới sự cô lập về kinh tế và chính trị lớn hơn” – Nhà Trắng thông báo về cuộc đối thoại giữa ông Obama và ông Putin. 

Phản ứng lại cáo buộc của ông Obama, Tổng thống Putin nói rằng Moscow có quyền bảo vệ các lợi ích của người Nga và những người nói tiếng Nga trong trường hợp bạo lực xảy ra ở phía Đông Ukraine và Crimea. Văn phòng báo chí của Điện Kremlin cho hay, trong cuộc điện đàm, ông Putin đã nói với ông Obama rằng có một mối đe dọa thực sự tới cuộc sống của nhiều người Nga ở lãnh thổ của Ukraine. Trước đó, Thượng viện Nga ngày 1/3 đã bỏ phiếu cho phép sử dụng quân đội tại Ukraine. Tuy nhiên, Thứ trưởng Ngoại giao Grigory Karasin nói rằng, điều này không có nghĩa là “quyền này sẽ được sử dụng ngay” để triển khai binh lính. 

Trong các diễn biến cho thấy cuộc khủng hoảng ở Ukraine đang ngày càng sâu rộng hơn, Canada đã triệu hồi đại sứ tại Moscow về nước để tham vấn. Thủ tướng Canada Stephen Harper cho biết ông cũng đã dừng việc chuẩn bị của Canada cho Hội nghị thượng đỉnh G8. Còn Ukraine thông báo đã đặt quân đội trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu. Quyền Tổng thống Olexander Turchynov cho hay ông cũng đã tăng cường an ninh tại một số địa điểm then chốt, trong đó có các nhà máy hạt nhân. 

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho hay ông đã nói chuyện với các Ngoại trưởng châu Âu và Canada cũng như Cao ủy về chính sách đối ngoại của EU Catherine Ashton, phái viên của Nhật Bản tại Mỹ “để phối hợp trong các bước tiếp theo”. Tổng Thư ký Liên Hợp quốc Ban Ki-moon đã kêu gọi các bên kiềm chế và tiến hành đối thoại trực tiếp trong khi người đứng đầu NATO Anders Fogh Rasmussen thông báo: “Cần ngay lập tức giảm leo thang ở Crimea”.