Nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

Nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
(PLVN) - Một tiến bộ vượt bậc của Luật Hôn nhân và gia đình (HNGĐ) năm 2014 là cho phép việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Đây là quy định có tính nhân văn cao trong việc bảo đảm việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ của công dân, tạo cơ chế pháp lý minh bạch, rõ ràng hơn trong việc ngăn chặn các hành vi trục lợi của việc mang thai hộ. Tuy nhiên, để mục đích tốt đẹp của việc mang thai hộ đạt hiệu quả cao hơn cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hơn thể chế hoặc hướng dẫn áp dụng một số quy định hiện hành.


Đã có 406 trẻ em sinh ra do mang thai hộ

Để đáp ứng nguyện vọng chính đáng đối với trường hợp vì bệnh lý (dị tật bẩm sinh - không có tử cung, u xơ tử cung, suy tim, suy gan, suy thận, tai biến sản khoa cắt tử cung…) nhưng vẫn mong muốn được có con mang huyết thống của mình, Luật HNGĐ năm 2014 đã cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Luật đã tạo ra cơ chế pháp lý khá hoàn chỉnh cho việc mang thai hộ với các điều từ Điều 93 - 100 về xác định cha, mẹ trong trường hợp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; giải quyết tranh chấp liên quan đến việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo… 

Dựa trên các quy định này, Nghị định số 10/2015/NĐ-CP tiếp tục cụ thể hơn nữa các quy định về mang thai hộ nhằm bảo đảm cơ chế, giải quyết hậu quả pháp lý của việc mang thai hộ; bảo vệ quyền, lợi ích của trẻ em sinh ra từ việc mang thai hộ, bảo vệ bên mang thai hộ và nhờ mang thai hộ. 

Đồng thời, để ngăn chặn việc mang thai hộ vì mục đích thương mại, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định việc xử lý hình sự đối với hành vi này tại Điều 187 về tội “Tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại”. Thực tiễn, ngày 11/4 vừa qua, Công an TP Hạ Long (Quảng Ninh) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt Phạm Thị Huế (35 tuổi) và Ninh Thị Hải Yến (31 tuổi) để điều tra hành vi tổ chức mang thai hộ nhằm mục đích thương mại.

Qua gần 5 năm thi hành Luật, hiện nay, cả nước có một số cơ sở được công nhận mang thai hộ vì mục đích thương mại, bao gồm Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Huế, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Mỹ Đức. Các cơ sở này đã thực hiện tổng cộng 406 trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Có thể đánh giá, việc cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo trong Luật HNGĐ là một bước tiến dài trong công tác xây dựng pháp luật, xóa bỏ được định kiến xã hội trước đây, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tạo điều kiện trong ứng dụng khoa học kỹ thuật vào cuộc sống và phù hợp với thực tiễn.

Đề nghị nới lỏng các quy định về điều kiện mang thai hộ

Tuy nhiên, Luật chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo khi có “quan hệ thân thích cùng hàng” là rất khó thực hiện. Theo phân tích của Bộ Y tế, quan hệ thân thích cùng hàng rất rộng, bao gồm: người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, người có cùng dòng máu về trực hệ và người có họ trong phạm vi ba đời cùng hàng với vợ hoặc chồng nhờ mang thai hộ. Chẳng hạn, trường hợp một người quê ở Nam Định, lớn lên ở Hải Phòng và đang làm việc tại Hà Nội thì ai sẽ là người xác định người nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ có quan hệ thân thích cùng hàng? Vì chỉ những người trong họ tộc mới biết, nhưng họ tộc xác nhận có là căn cứ pháp lý được không? 

Không những thế, quan hệ nuôi dưỡng còn khó chứng minh hơn do Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa hướng dẫn xác nhận quan hệ thế nào là quan hệ nuôi dưỡng; chị em nuôi, anh em nuôi có phải là quan hệ nuôi dưỡng không… “Vì chưa có quy định rõ ràng và chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào điều chỉnh nên người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm. Đây là một trong những nguy cơ có khả năng dẫn đến mang thai hộ vì mục đích thương mại” – Bộ Y tế bày tỏ lo ngại.

Ngoài ra, điều kiện của người mang thai hộ theo quy định của Luật hiện hành quá chặt chẽ và rất ít người đạt được, như quy định cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ chưa có con chung, phải là người thân thích…. Thực tế, có trường hợp đã có con chung rồi nhưng đứa trẻ ấy có thể mắc bệnh hiểm nghèo hoặc không tìm được người thân thích. Vì vậy, Bộ Y tế đề nghị nới lỏng các quy định về điều kiện mang thai hộ và nhờ mang thai hộ để nhiều trường hợp các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn có thể có con mang huyết thống của mình.

Tổng hợp các ý kiến qua dự thảo báo cáo sơ kết thi hành Luật, Bộ Tư pháp cũng nhận định, đối với việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ của những cặp vợ chồng đã có con chung nhưng con bị khuyết tật hoặc bệnh về trí não, vợ chồng không thể sinh con tiếp nhưng không có quyền được nhờ người khác mang thai hộ là rất ảnh hưởng đến gia đình họ. Từ đó, cần nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ miễn sao họ có mục đích nhân đạo, hỗ trợ vợ chồng trong việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ

 Bên cạnh đó, cần hoàn thiện cơ chế pháp lý xử lý nghiêm những hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại; cơ chế giải quyết tranh chấp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; cụ thể hóa về đối tượng được hưởng chế độ thai sản trong trường hợp lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội là người chồng trong cặp vợ chồng vô sinh nhờ mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản không nếu ngay sau khi sinh con, người mang thai hộ giao ngay con cho cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ nuôi dưỡng… 

Tin cùng chuyên mục

“Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình (Ảnh: Hoàng Giáp)

Trao “Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình: Lan tỏa yêu thương dịp Xuân Ất Tỵ 2025

(PLVN) - Chiều ngày 10/1, tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Báo Pháp luật Việt Nam đã phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Bệnh viện thẩm mỹ Saigon Young, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Yên Thịnh tổ chức lễ bàn giao hai căn nhà “Mái ấm Tư pháp” cho hai gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Đọc thêm

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
(PLVN) -  Tại Hội nghị tổng kết công tác Thi hành án dân sự (THADS) năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Ngành Thi hành án Quân đội diễn ra chiều 9/1, Thiếu tướng Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Thi hành án (Bộ Quốc phòng) đề nghị trong năm 2025, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, triển khai có hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tạo sự chuyển biến đột phá trong cơ quan, đơn vị, xây dựng Ngành Thi hành án ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thẩm định dự án Luật Cấp, thoát nước

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Sáng 9/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật Cấp, thoát nước. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn.

Bộ Quốc phòng sơ kết Đề án 1371

Các đại biểu dự Hội nghị
(PLVN) -Sáng 9/1, Bộ Quốc phòng đã tổ chức Hội nghị Sơ kết giai đoạn 1 (2021-2024) thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021-2027” (Đề án 1371) theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Chính phủ xác định tập trung phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình. (Ảnh: Chinhphu.vn)
(PLVN) - Một trong 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá năm 2025 được Chính phủ xác định là huy động tối đa các nguồn lực xã hội, khai thác hiệu quả nguồn lực từ doanh nghiệp nhà nước, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân. Trong đó, có nhiệm vụ xây dựng Đề án về cơ chế, chính sách hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc, giữ vai trò tiên phong, dẫn dắt. Đây là thông tin được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Chính phủ và chính quyền địa phương được tổ chức theo hình thức trực tuyến ngày 8/1.

Khơi thông mọi nguồn lực để phát triển doanh nghiệp dân tộc

Khơi thông mọi nguồn lực để phát triển doanh nghiệp dân tộc
(PLVN) - Kế thừa truyền thống yêu nước, tinh thần cống hiến cho dân tộc, đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, họ vẫn còn gặp không ít khó khăn. Các chuyên gia kinh tế, pháp luật cho rằng cần khơi thông mọi nguồn lực để doanh nghiệp dân tộc phát triển song hành cùng sự hùng mạnh của đất nước. 

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Cần xây dựng chính sách, pháp luật để hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh. (Ảnh: Phương Mai)
(PLVN) - Việc xây dựng chính sách, pháp luật để thúc đẩy phát triển doanh nghiệp dân tộc là yêu cầu bức thiết trong bối cảnh Việt Nam hướng đến tăng trưởng kinh tế cao và đột phá trong khoa học công nghệ. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều khẳng định cần tạo môi trường pháp lý thuận lợi, thu hút đầu tư và phát triển doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp có quy mô lớn, mang tính dẫn dắt. Tuy nhiên, hiện nay vẫn thiếu khung pháp lý rõ ràng để hỗ trợ doanh nghiệp dân tộc. Để làm rõ vấn đề trên, Báo PLVN đã có cuộc trao đổi với Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh.

"Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam"

 Tọa đàm "Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam". Ảnh Hương Giang)
(PLVN) -  Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp về việc Đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng pháp luật, trong đó: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm”, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam”.

Nhiều doanh nghiệp lớn sẵn sàng nhận nhiệm vụ được giao

Metro Bến Thành - Suối Tiên. (Ảnh: Quỳnh Trần)
(PLVN) -  Trong bối cảnh thế giới còn nhiều biến động và dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng cộng đồng doanh nghiệp luôn sẵn sàng tận dụng cơ hội để tái cơ cấu, trụ vững và phát triển, đặc biệt sẵn sàng thực hiện các trọng trách, các nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao phó.

Phát triển doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam: Có thể ưu tiên lĩnh vực công nghiệp bán dẫn

 Đại biểu Quốc hội Nguyễn Duy Minh, Đà Nẵng
(PLVN) - Nhìn ra thế giới, có thể thấy rất nhiều câu chuyện phát triển thần kỳ của các quốc gia như: Nhật Bản, Hàn Quốc hay gần nhất với Việt Nam là Singapore - cùng khu vực ASEAN… Nhưng trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng, để phát triển doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam, chúng ta có thể tập trung ưu tiên vào công nghiệp bán dẫn.