Nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ vì mục đích nhân đạo

Nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ vì mục đích nhân đạo
(PLVN) - Một tiến bộ vượt bậc của Luật Hôn nhân và gia đình (HNGĐ) năm 2014 là cho phép việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Đây là quy định có tính nhân văn cao trong việc bảo đảm việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ của công dân, tạo cơ chế pháp lý minh bạch, rõ ràng hơn trong việc ngăn chặn các hành vi trục lợi của việc mang thai hộ. Tuy nhiên, để mục đích tốt đẹp của việc mang thai hộ đạt hiệu quả cao hơn cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hơn thể chế hoặc hướng dẫn áp dụng một số quy định hiện hành.


Đã có 406 trẻ em sinh ra do mang thai hộ

Để đáp ứng nguyện vọng chính đáng đối với trường hợp vì bệnh lý (dị tật bẩm sinh - không có tử cung, u xơ tử cung, suy tim, suy gan, suy thận, tai biến sản khoa cắt tử cung…) nhưng vẫn mong muốn được có con mang huyết thống của mình, Luật HNGĐ năm 2014 đã cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Luật đã tạo ra cơ chế pháp lý khá hoàn chỉnh cho việc mang thai hộ với các điều từ Điều 93 - 100 về xác định cha, mẹ trong trường hợp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; giải quyết tranh chấp liên quan đến việc sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo… 

Dựa trên các quy định này, Nghị định số 10/2015/NĐ-CP tiếp tục cụ thể hơn nữa các quy định về mang thai hộ nhằm bảo đảm cơ chế, giải quyết hậu quả pháp lý của việc mang thai hộ; bảo vệ quyền, lợi ích của trẻ em sinh ra từ việc mang thai hộ, bảo vệ bên mang thai hộ và nhờ mang thai hộ. 

Đồng thời, để ngăn chặn việc mang thai hộ vì mục đích thương mại, Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định việc xử lý hình sự đối với hành vi này tại Điều 187 về tội “Tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại”. Thực tiễn, ngày 11/4 vừa qua, Công an TP Hạ Long (Quảng Ninh) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt Phạm Thị Huế (35 tuổi) và Ninh Thị Hải Yến (31 tuổi) để điều tra hành vi tổ chức mang thai hộ nhằm mục đích thương mại.

Qua gần 5 năm thi hành Luật, hiện nay, cả nước có một số cơ sở được công nhận mang thai hộ vì mục đích thương mại, bao gồm Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Huế, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Mỹ Đức. Các cơ sở này đã thực hiện tổng cộng 406 trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Có thể đánh giá, việc cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo trong Luật HNGĐ là một bước tiến dài trong công tác xây dựng pháp luật, xóa bỏ được định kiến xã hội trước đây, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tạo điều kiện trong ứng dụng khoa học kỹ thuật vào cuộc sống và phù hợp với thực tiễn.

Đề nghị nới lỏng các quy định về điều kiện mang thai hộ

Tuy nhiên, Luật chỉ cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo khi có “quan hệ thân thích cùng hàng” là rất khó thực hiện. Theo phân tích của Bộ Y tế, quan hệ thân thích cùng hàng rất rộng, bao gồm: người có quan hệ hôn nhân, nuôi dưỡng, người có cùng dòng máu về trực hệ và người có họ trong phạm vi ba đời cùng hàng với vợ hoặc chồng nhờ mang thai hộ. Chẳng hạn, trường hợp một người quê ở Nam Định, lớn lên ở Hải Phòng và đang làm việc tại Hà Nội thì ai sẽ là người xác định người nhờ mang thai hộ và người mang thai hộ có quan hệ thân thích cùng hàng? Vì chỉ những người trong họ tộc mới biết, nhưng họ tộc xác nhận có là căn cứ pháp lý được không? 

Không những thế, quan hệ nuôi dưỡng còn khó chứng minh hơn do Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành chưa hướng dẫn xác nhận quan hệ thế nào là quan hệ nuôi dưỡng; chị em nuôi, anh em nuôi có phải là quan hệ nuôi dưỡng không… “Vì chưa có quy định rõ ràng và chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào điều chỉnh nên người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm. Đây là một trong những nguy cơ có khả năng dẫn đến mang thai hộ vì mục đích thương mại” – Bộ Y tế bày tỏ lo ngại.

Ngoài ra, điều kiện của người mang thai hộ theo quy định của Luật hiện hành quá chặt chẽ và rất ít người đạt được, như quy định cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ chưa có con chung, phải là người thân thích…. Thực tế, có trường hợp đã có con chung rồi nhưng đứa trẻ ấy có thể mắc bệnh hiểm nghèo hoặc không tìm được người thân thích. Vì vậy, Bộ Y tế đề nghị nới lỏng các quy định về điều kiện mang thai hộ và nhờ mang thai hộ để nhiều trường hợp các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn có thể có con mang huyết thống của mình.

Tổng hợp các ý kiến qua dự thảo báo cáo sơ kết thi hành Luật, Bộ Tư pháp cũng nhận định, đối với việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ của những cặp vợ chồng đã có con chung nhưng con bị khuyết tật hoặc bệnh về trí não, vợ chồng không thể sinh con tiếp nhưng không có quyền được nhờ người khác mang thai hộ là rất ảnh hưởng đến gia đình họ. Từ đó, cần nghiên cứu mở rộng đối tượng có thể mang thai hộ miễn sao họ có mục đích nhân đạo, hỗ trợ vợ chồng trong việc thực hiện quyền làm cha, làm mẹ

 Bên cạnh đó, cần hoàn thiện cơ chế pháp lý xử lý nghiêm những hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại; cơ chế giải quyết tranh chấp sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; cụ thể hóa về đối tượng được hưởng chế độ thai sản trong trường hợp lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội là người chồng trong cặp vợ chồng vô sinh nhờ mang thai hộ có được hưởng chế độ thai sản không nếu ngay sau khi sinh con, người mang thai hộ giao ngay con cho cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ nuôi dưỡng… 

Đọc thêm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.