Tiếp tục Phiên họp thứ 26, chiều 18/9, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Tổ chức TAND (sửa đổi).
Báo cáo tại phiên họp, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến cho biết, Dự thảo Luật quy định thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa tổ chức và hoạt động của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia; đồng thời, bổ sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thành phần của Hội đồng Tư pháp quốc gia.
Cụ thể, Hội đồng Tư pháp quốc gia có chức năng tuyển chọn, trình Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm thẩm phán, xem xét các khiếu nại liên quan đến bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật thẩm phán; giám sát việc phân bổ biên chế, kinh phí, nguồn lực cho các TAND; bảo vệ thẩm phán… để tăng cường tính khách quan, minh bạch trong việc cấp, phân bổ kinh phí, biên chế cho các Tòa án, qua đó bảo đảm độc lập trong hoạt động của thẩm phán và độc lập giữa các cấp Tòa án; phòng ngừa khả năng người lãnh đạo quản lý sử dụng công tác bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, khen thưởng, kỷ luật hoặc những biện pháp hành chính khác như một công cụ để tác động, làm ảnh hưởng đến tính độc lập của thẩm phán khi xét xử.
Theo ông Tiến, đây là bước đi cụ thể nhằm thể chế hóa nhiệm vụ “Hoàn thiện cơ chế để khắc phục tình trạng quan hệ giữa các cấp tòa án là quan hệ hành chính, bảo đảm độc lập giữa các cấp xét xử và độc lập của thẩm phán, hội thẩm khi xét xử” được đề ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga cho biết, đa số ý kiến cho rằng, việc thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia là một vấn đề rất lớn, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng. Nghị quyết 27 và Hiến pháp 2013 đều không quy định Hội đồng Tư pháp quốc gia. TANDTC đề xuất thành lập Hội đồng tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa tổ chức và nhiệm vụ của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia và bổ sung một số nhiệm vụ mới so với Luật hiện hành.
Tuy nhiên, các nhiệm vụ mới được bổ sung trong Dự thảo Luật có thể giao cho Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia theo Luật hiện hành thực hiện. Thực tiễn cho thấy, Hội đồng này từ khi được thành lập đến nay đã và đang hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Do đó, đề nghị không thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia, mà giữ quy định về Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia.
Một số ý kiến thống nhất với Dự thảo Luật về thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa về tổ chức và nhiệm vụ hiện nay của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia và bổ sung một số nhiệm vụ mới để bảo đảm cho Hội đồng hoạt động hiệu quả; trong đó có nhiệm vụ, quyền hạn giám sát việc phân bổ biên chế, kinh phí, nguồn lực cho các Tòa án; bảo vệ thẩm phán...
Tại Phiên họp, cho ý kiến về Hội đồng Tư pháp quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH Hoàng Thanh Tùng tán thành về nguyên tắc việc củng cố, kiện toàn Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia. Tuy nhiên, việc tổ chức Hội đồng Tư pháp quốc gia về thành phần Hội đồng, phương thức hoạt động theo chế độ kiêm nhiệm… như Dự thảo Luật chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu đặt ra của Nghị quyết 27. Theo ông Tùng, nếu vẫn quy định thì cần làm rõ, đầy đủ các ưu, khuyết điểm của từng phương án: phương án tăng cường thêm nhiệm vụ cho Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia và phương án quy định Hội đồng Tư pháp quốc gia.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của QH Nguyễn Thúy Anh lại cho rằng, việc quy định thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở kế thừa, bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng tuyển chọn, giám sát thẩm phán quốc gia là có thể chấp nhận được. Bà kiến nghị quy định Chủ tịch nước là Chủ tịch Hội đồng Tư pháp quốc gia, đồng thời bổ sung thành viên Hội đồng là đại diện Ủy ban Tư pháp của QH.
