Theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, đến 31/12/2018, cả nước có hơn 11,3 triệu người cao tuổi (chiếm 11,95% dân số), trong đó có gần 2 triệu người từ 80 tuổi trở lên (chiếm 17,5% tổng số người cao tuổi), khoảng 5,7 triệu người cao tuổi nữ (chiếm khoảng 50,7%), khoảng 7,2 triệu người cao tuổi đang sống ở khu vực nông thôn (chiếm 65%). Cả nước có khoảng 6,2 triệu người khuyết tật từ 2 tuổi trở lên (chiếm 6,5% dân số), trong đó có 1,03 triệu người khiếm thị; 930.000 người khiếm thính; 1,1 triệu người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng; 5,1 triệu người khuyết tật nhẹ.
Những năm qua, Bộ LĐ-TB&XH đã phối hợp với các Bộ, ngành liên quan trình Chính phủ ban hành Nghị định số 136/2013/NĐ-CP quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội. Theo đó, cả nước đã cấp giấy xác nhận khuyết tật cho trên 1,5 triệu người, làm căn cứ giải quyết trợ cấp xã hội hàng tháng cho khoảng 1,7 triệu người cao tuổi, 1,1 triệu người khuyết tật.
Hiện có khoảng 20.000 người cao tuổi, người khuyết tật đang được nuôi dưỡng, chăm sóc tại các cơ sở trợ giúp xã hội với mức chuẩn trợ cấp xã hội tối thiểu là 270.000 đồng/người/tháng. Các đối tượng thuộc diện được trợ giúp xã hội đều được cấp thẻ bảo hiểm y tế, khi qua đời được hỗ trợ chi phí mai táng bằng 20 lần mức chuẩn trợ cấp xã hội.
Cả nước đã hỗ trợ đào tạo nghề cho 18.000 người khuyết tật/năm. Các tổ chức Hội của người khuyết tật tiếp tục tổ chức có hiệu quả hoạt động dạy nghề và cho vay vốn giải quyết việc làm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người khuyết tật.
Tuy nhiên, đời sống của người cao tuổi và người khuyết tật còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao so với tỷ lệ hộ nghèo chung của cả nước trong khi mức trợ cấp xã hội còn thấp, chỉ bằng khoảng 30% so với chuẩn nghèo thành thị và 40% so với chuẩn nghèo nông thôn.
Bên cạnh đó, công tác chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh ban đầu cho người cao tuổi, người khuyết tật còn thiếu thốn, chưa được quan tâm đúng mức. Rào cản về tiếp cận giao thông, đi lại cho người khuyết tật là một trong những vấn đề khó khắc phục, nhất là khu vực đô thị, khó bảo đảm lộ trình bảo đảm tiếp cận giao thông và công trình công cộng theo quy định của Luật Người khuyết tật.
Mới đây, tại Phiên giải trình về việc thực hiện chính sách, pháp luật về trợ giúp xã hội đối với người cao tuổi và người khuyết tật, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung đã nhất trí với quan điểm của các đại biểu về việc nâng mức trợ cấp xã hội đối với người cao tuổi và người khuyết tật, cố gắng sớm nhất cuối năm nay sẽ báo cáo Chính phủ xem xét vấn đề này và việc cần xem xét giảm độ tuổi người cao tuổi từ 80 hiện nay xuống 75.
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, cần sớm nghiên cứu, ban hành Chương trình hành động quốc gia về người cao tuổi và Đề án người khuyết tật giai đoạn 2021-2030 bao gồm các giải pháp để ứng phó với vấn đề già hóa dân số, phát huy vai trò của người cao tuổi theo hướng tạo điều kiện để người cao tuổi còn khả năng lao động được tham gia làm việc.
Liên quan đến chính sách cho người cao tuổi, khuyến khích người cao tuổi làm việc, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, vừa qua, tại cuộc họp của Ủy ban Quốc gia Người cao tuổi, Bộ LĐ-TBXH đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ cần nghiên cứu chính sách, để hỗ trợ người cao tuổi, kể cả những người sau hưu tham gia làm việc (bởi 40% người sau hưu tham gia lao động, trong đó 80 tuổi có 10%).
“Hiện có 44% người cao tuổi tiếp tục tham gia lao động, sau khi nghỉ hưu. Một số quốc gia già hóa dân số họ đưa chính sách khởi nghiệp cho người già. Nhật Bản dành một số công việc ưu tiên cho người già, đây cũng là nhu cầu chính đáng của người cao tuổi.
Bộ kiến nghị Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cần tăng cường kiểm tra, giám sát với các bộ ngành địa phương, nhất là địa phương chưa thực hiện tốt chính sách cho người người cao tuổi, người khuyết tật; tăng cường chỉ đạo giám sát lồng ghép chương trình mục tiêu quốc gia”- theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung.
Cũng theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, thời gian qua cũng đã có một số chính sách khuyến khích người cao tuổi tham gia làm việc nhưng còn nhỏ lẻ, chỉ tập trung một số đối tượng. “Đến thời gian nhất định, cũng cần nghiên cứu về vấn đề này.
Điều này không chỉ khuyến khích những đối tượng khó khăn mà đôi khi còn là những chính sách động viên những người sống thọ. Thời gian tới, Bộ tiếp tục nghiên cứu, tính toán phương án hợp lý nhất”- ông Đào Ngọc Dung cho biết.
