“Quýt làm, cam chịu”
Bà Trần Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Xác nhận Chứng từ Thương Mại (VCCI) cho biết, cơ quan này là đơn vị cấp giấy C/O cho mặt hàng thép Việt Nam xuất sang EU. Tuy nhiên, việc có hay không DN dùng thép Trung Quốc dán mác Việt Nam để xuất sang UE thì chưa thể khẳng định.
Ngay khi biết thông tin Cơ quan Chống gian lận thương mại thuộc Ủy ban Châu Âu (OLAF) cho rằng VCCI trong giai đoạn 2013-2014 đã cấp 190 giấy C/O Việt Nam để xuất 190 chuyến hàng thép cuộn phủ sơn vào EU, bà Hương cho biết sẽ cho kiểm tra lại dữ liệu, xác minh về thông tin này.
Ông Phạm Chí Cường, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, nếu có tình trạng DN thép Trung Quốc xuất khẩu sang Việt Nam, rồi dùng C/O của Việt Nam để xuất những loại thép đó sang EU thì là điều nguy hại cho các DN xuất khẩu thép chân chính của Việt Nam.
Theo ông Cường, Trung Quốc là nước sản xuất thép rất lớn (chiếm khoảng 50% sản lượng thép thế giới) nên các DN nước này có tình trạng bán phá giá ở nhiều nước trên thế giới, gây ảnh hưởng đến các DN sản xuất thép ở nước nhập khẩu.
Ở Việt Nam, có thể có tình trạng DN thép Trung Quốc sang phá giá. Những DN này sau khi xuất khẩu thép ống sản xuất ở Trung Quốc sang Việt Nam sẽ “hợp lý hóa” nguồn gốc thép này ở Việt Nam rồi xuất sang các nước EU. Lúc này, các nước EU cứ nghĩ rằng đó là thép do Việt Nam sản xuất, nhưng bản chất là thép của Trung Quốc.
Việc làm này gây ảnh hưởng đến các DN xuất khẩu thép Việt Nam sang EU ở chỗ, nhiều DN bị điều tra oan, bị mất uy tín và bị bạn hàng nghi ngờ chất lượng. Do đó, theo ông Cường, các DN Việt Nam cần đấu tranh, minh bạch hóa thông tin về sản phẩm của mình, chứng minh sản phẩm thép của mình là do Việt Nam sản xuất.
Ở chiều ngược lại, các DN thép Việt Nam nên thu thập và cung cấp bằng chứng về việc DN mạo danh thép Trung Quốc xuất xứ Việt Nam cung cấp cho cơ quan quản lý như Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) và Hiệp hội Thép Việt Nam. “Cần phải ngăn cản việc này nếu không DN xuất khẩu thép Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng uy tín, dẫn đến ảnh hưởng về xuất khẩu sản phẩm thép”, ông Cường cho biết.
Cũng theo ông Cường, Cục Xuất nhập khẩu và Hiệp hội Thép Việt Nam có trách nhiệm hợp tác cùng OLAF tìm hiểu, điều tra về các DN lấy thép Trung Quốc mạo danh thép Việt để xuất khẩu, có biện pháp loại bỏ gian lận này.
Có thể bị phạt rất nặng
Trao đổi với PLVN hôm 27/7, ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, nếu có tình trạng DN dán mác Việt Nam vào thép Trung Quốc rồi xuất khẩu sang EU thì sẽ gây hại lớn cho DN sản xuất và xuất khẩu thép chân chính của Việt Nam. Việc này sẽ khiến lượng thép Việt Nam xuất ra các nước ít đi, trong khi thép Trung Quốc lại được hưởng lợi một cách thiếu minh bạch, gian lận thương mại.
Ngoài ra, một bất lợi khác là các DN xuất khẩu thép Việt Nam sẽ bị các nước EU “soi” rất kỹ trước khi nhập khẩu mặt hàng này, làm mất uy tín DN Việt. “Ngay cả những DN gian lận này cũng sẽ rất khó để tiếp tục làm ăn với nước họ. Ngoài ra, các DN gian lận sẽ bị truy thu thuế, phạt rất nặng”, ông Sưa nói.
Ông Sưa cho biết thêm, bản thân ông mong muốn OLAF sẽ điều tra, chỉ ra những DN gian lận, từ đó bảo vệ các DN thép Việt Nam chân chính. “Chúng tôi sẵn sàng hợp tác để vấn đề này sớm được làm rõ”, ông Sưa nói.
Trước đó, thông tin từ Theo Bộ Công Thương, Hải quan Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ba Lan trong thời gian qua ghi nhận một số lượng sản phẩm thép cuộn phủ sơn nhập khẩu từ Việt Nam có dấu hiệu gian lận thương mại.
Theo đó, OLAF nghi ngờ khả năng có DN Trung Quốc bán thép vào Việt Nam rồi để DN Việt Nam xuất khẩu sang EU dùng C/O Việt Nam để tránh thuế chống bán phá giá. Nếu nghi ngờ này được xác minh, OLAF sẽ kiến nghị Hải quan các nước nhập khẩu truy thu thuế chống bán phá giá (58%) mà EU đang áp dụng đối với thép Trung Quốc.
Theo OLAF, 190 chuyến hàng thép cuộn phủ sơn hoặc được xếp lên tàu tại các cảng của Việt Nam mang theo Giấy C/O Việt Nam do VCCI cấp đã được nhập khẩu vào EU trong giai đoạn 2013 – 2014. Tổng trị giá các chuyến hàng khoảng 19 triệu USD.
