Kỳ vọng khơi thông nguồn lực
Trong nhiều năm qua, TP Hồ Chí Minh (TP HCM) luôn là nền kinh tế có đóng góp lớn nhất cho quy mô GDP chung của cả nước. Trong giai đoạn 2011 - 2015, quy mô tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của TP chiếm gần 1/4 tổng sản phẩm trong nước (GDP). Điều này cho thấy vai trò rất lớn, “đầu tàu” về kinh tế của TP.
Tuy nhiên, đến giai đoạn 2016 - 2021, tỷ trọng GRDP của TP trong quy mô GDP cả nước có xu hướng giảm đi. Quý I năm nay, tốc độ tăng trưởng GRDP của TP ước đạt 360.622,1 tỉ đồng, chỉ tăng 0,7% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng khá thấp khi so với tốc độ tăng GDP đạt 3,32%. Đáng chú ý, tốc độ tăng trưởng kinh tế của TP đứng thứ 56/63 địa phương và thấp nhất trong 5 TP trực thuộc Trung ương.
Phát biểu tại Hội nghị triển khai thực hiện Nghị quyết số 98/2023/QH15 do Thành ủy TP HCM tổ chức, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên cho rằng, TP HCM - TP mang tên Bác, nhận thức, ý thức và trách nhiệm một cách sâu sắc, bên cạnh sự quan tâm những điều cấp trên quan tâm, nhân dân giao, là đi kèm với thử thách. Thời cơ và thách thức đều phải biết tận dụng, khắc phục hạn chế. Tuy đây là một thử thách rất lớn, nhưng lãnh đạo TP HCM đã bàn và cam kết với nhau khi cấp trên tin tưởng giao cho TP thực hiện thí điểm đột phá vượt trội một số chính sách đó là tất yếu, TP phải phát triển, đất nước Việt Nam phải phát triển và TP nhận lãnh sứ mệnh như một tất yếu không có chọn lựa và xem đây là danh dự và trách nhiệm của mình.
TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn thực hiện NQ 98 cho rằng, NQ 98 của Quốc hội như công cụ pháp lý để tạo động lực về thể chế để TP HCM phát triển đúng vai trò, vị trí của địa phương. Hội đồng Tư vấn có vai trò, nhiệm vụ đóng góp vào ý tưởng liên quan chính sách giải pháp phát triển TP thông qua công cụ pháp lý của NQ 98, để thúc đẩy TP phát triển.
Xác định tầm quan trọng của TP, năm 2017, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết (NQ) số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Việc triển khai thực hiện NQ 54 đã phát huy hiệu quả nhất định, góp phần vào thành quả chung. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, một số cơ chế chính sách chưa được quy định cụ thể hoặc phải chờ văn bản hướng dẫn... Việc chậm triển khai các nội dung của NQ 54 có cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Trong đó có 2 năm TP chịu tác động nghiêm trọng bởi dịch COVID-19 nên thực tế không có nhiều thời gian để phát huy toàn diện các cơ chế, chính sách của NQ.
Trước đòi hỏi của thực tiễn phải có một NQ mới thay thế NQ 54 nhằm tạo điều kiện cho TP khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của TP, giúp cho TP tháo gỡ nhiều hơn, tạo những động lực lớn hơn, mạnh hơn để TP phát triển, tương xứng với vị trí đầu tàu về kinh tế - xã hội của vùng Đông Nam Bộ và cả nước, ngày 24/6/2023, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.
NQ 98 với nhiều nội dung trao quyền mạnh, vượt trội cho TP với 44 cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM, được chia làm 4 nhóm. Trong đó, kế thừa 7 nội dung từ NQ 54; hưởng 4 cơ chế, chính sách được quy định trong các cơ chế, chính sách đặc thù đã áp dụng ở các địa phương khác; áp dụng trước 6 cơ chế, chính sách đặc thù được quy định tại các dự thảo luật đang được Quốc hội cho ý kiến và cuối cùng là 27 cơ chế, chính sách mới, đột phá, có tác động lan tỏa không chỉ cho TP HCM mà tới cả nước.
Trong số các nội dung mới hoàn toàn, TP HCM đã có thêm hàng loạt công cụ để gỡ vướng những “điểm nghẽn” hạ tầng đã tồn tại nhiều năm qua. Ngoài ra, địa phương cũng có thêm độ mở của chính sách để thu hút nguồn vốn, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn và nâng tầm doanh nghiệp trẻ, khởi nghiệp sáng tạo. “Nghị quyết thí điểm là nghị quyết hành động, có những vấn đề có tính đột phá, vượt trên quy định bình thường, một số vấn đề mới theo yêu cầu phát triển của TP, của đất nước…”, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP Nguyễn Văn Nên phát biểu tại phiên họp HĐND TP vào tháng 7/2023.
Nhanh chóng đưa Nghị quyết vào thực tiễn
Mới đây, Ban Thường vụ Thành ủy TP HCM đã ban hành quyết định thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Điều hành và Tổ giúp việc triển khai thực hiện NQ 98/2023/QH15. Theo quyết định, Ban Chỉ đạo gồm 13 người do Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên làm Trưởng Ban. Ban Điều hành gồm 11 người do Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi làm Trưởng Ban.
Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ chỉ đạo cụ thể hóa, triển khai thực hiện các nội dung thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM theo NQ 98 của Quốc hội; chỉ đạo thực hiện thống nhất các quy định có liên quan khi thực hiện thí điểm phù hợp với đặc thù phát triển tại TP HCM cũng như chỉ đạo giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện thí điểm để tạo thuận lợi và việc tổ chức thực hiện các nội dung thí điểm đạt hiệu quả.
Ban Điều hành chịu trách nhiệm giúp Ban Chỉ đạo cụ thể hóa triển khai nhiệm vụ, theo dõi, đôn đốc và điều hành công việc tổng thể để thực hiện NQ 98; nghiên cứu, đề xuất với Ban Chỉ đạo về phương hướng, giải pháp để giải quyết những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền của thành phố hoặc báo cáo Trung ương xem xét. Đồng thời, xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể nhằm điều hành có hiệu quả các nhóm nhiệm vụ, giải pháp triển khai thực hiện NQ 98 được kịp thời, hiệu quả.
Trước đó, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cũng đã ký quyết định thành lập Hội đồng Tư vấn và Tổ Thư ký Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện NQ 98. TS Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia làm Chủ tịch Hội đồng Tư vấn. Cạnh đó, theo kế hoạch, đội ngũ tư vấn giúp quản lý thực hiện NQ quan trọng này cũng sẽ sớm được thành lập để nâng cao hiệu quả quá trình thực hiện.
Đây là những động thái mới nhất của TP HCM để dồn lực thực hiện NQ 98. Tại Phiên họp thứ nhất, các thành viên Hội đồng Tư vấn đã dành nhiều thời gian nêu các ý kiến đóng góp về chương trình hoạt động, các kiến nghị liên quan việc triển khai thực hiện NQ 98 của Quốc hội.
Phát biểu tại Phiên họp, ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh, thành viên Hội đồng Tư vấn gồm nhiều đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý... trong và ngoài nước để góp thêm nhiều ý kiến tư vấn, tiếng nói độc lập. Đây là những giá trị mà lãnh đạo TP HCM mong muốn trong quá trình Hội đồng Tư vấn dưới sự điều hành của Chủ tịch Hội đồng hoạt động theo nguyên tắc bảo đảm tính độc lập, khách quan.
“Hội đồng Tư vấn và các thành viên trong hội đồng ở từng lĩnh vực, chuyên ngành phát huy hết trí tuệ, sáng kiến và dân chủ trong thảo luận và đề xuất, kiến nghị trong quá trình TP HCM triển khai thực hiện NQ 98, mang lại hiệu quả cao nhất, có lợi nhất cho nhân dân” - Chủ tịch Phan Văn Mãi mong muốn.
Thông tin tại phiên họp tình hình kinh tế - xã hội 7 tháng đầu năm, lãnh đạo TP cho biết, TP sẽ rà soát, hệ thống các kiến nghị, khó khăn, vướng mắc, kịp thời báo cáo đề xuất tháo gỡ với Đoàn công tác của Thủ tướng Chính phủ theo Quyết định số 853/QĐ-TTg ngày 17/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ làm việc định kỳ hằng tháng. Đẩy nhanh tiến độ công tác lập quy hoạch TP HCM thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; điều chỉnh quy hoạch chung TP HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, phấn đấu hoàn thành trình Thủ tướng Chính phủ trong năm 2023.
