Trung tâm của giáo dục chính là các nhà giáo
Giáo viên luôn được coi là những kiến trúc sư của xã hội, là những người truyền đạt không chỉ kiến thức mà còn cả giá trị, kỹ năng và tư duy phản biện cần thiết để ứng phó với thế giới thay đổi không ngừng. Theo một nghiên cứu trên Research Gate, giáo viên là những “anh hùng thầm lặng” góp phần định hình cuộc sống và cộng đồng, nhưng thực tế là nghề giáo đang phải đối mặt với vô số khó khăn trên toàn cầu.
Dù đóng vai trò quan trọng trong xã hội, tình trạng thiếu giáo viên đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, đe dọa sự phát triển của hệ thống giáo dục và tương lai của các thế hệ sau. Theo UNESCO, thế giới cần thêm khoảng 69 triệu giáo viên vào năm 2030 để đạt được mục tiêu giáo dục cơ bản cho tất cả học sinh. Điều này càng khó khăn hơn khi các giáo viên phải đối mặt với áp lực công việc, mức lương thấp, điều kiện làm việc thiếu thốn và tình trạng kiệt sức ngày càng gia tăng.
Tại châu Phi, đặc biệt là ở các quốc gia như Nigeria, giáo viên phải dạy trong điều kiện khó khăn với lớp học quá tải và thiếu thốn tài nguyên hiện đại. Một số lớp học ở Nigeria có đến hơn 100 học sinh, gây áp lực lớn lên giáo viên và ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Tình trạng thiếu giáo viên không chỉ là một vấn đề về quản lý mà còn đe dọa đến nền tảng giáo dục và phát triển xã hội.
Để giải quyết tình trạng này, cần có những cải cách hệ thống như tăng lương, tạo cơ hội thăng tiến, cải thiện điều kiện làm việc, và phát triển chuyên môn liên tục cho giáo viên. Ngoài ra, sự tham gia của khu vực tư nhân và các tổ chức xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giáo viên và cải thiện điều kiện học tập cho học sinh.
Điển hình là BIC, một tập đoàn đa quốc gia chuyên sản xuất các sản phẩm tiêu dùng, đã triển khai chương trình phát triển bền vững “Viết Tương Lai Cùng Nhau”, với cam kết nâng cao chất lượng học tập cho 250 triệu trẻ em toàn thế giới vào năm 2025. Để thực hiện điều này, các giáo viên chính là trung tâm của sự thay đổi lâu dài trong hệ thống giáo dục.
Năm 2024, BIC đã hợp tác với các sở giáo dục tại Nigeria, cung cấp hơn 50.000 dụng cụ học tập cho học sinh và các tài liệu thiết yếu cho giáo viên ở những khu vực thiếu thốn và khó khăn.
Sáng kiến “Canvas of Change” của BIC ra mắt năm 2023 đã tập trung vào việc nâng cao kỹ năng và phát triển giáo viên tại Tây Phi. Qua chương trình này, BIC đã đào tạo hàng trăm giáo viên về các phương pháp dạy học sáng tạo, giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và kỹ năng sáng tạo.
Cạnh đó, sáng kiến giáo dục châu Phi (NEF) là tia hy vọng, mang đến triển vọng và ánh sáng cho trẻ em châu Phi trước thách thức về nghèo đói và bất bình đẳng. Là một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Mỹ, NEF đã dành hơn 21 năm để hỗ trợ toàn diện cho các học sinh từ tiểu học đến đại học, bao gồm học bổng, thực tập, tài trợ tài liệu học tập, tư vấn nghề nghiệp và tham gia cộng đồng.
Các trung tâm phát triển công nghệ đã được NEF thành lập tại nhiều trường đại học hàng đầu như Ahmadu Bello (Zaria), Đại học Abuja, và nhiều trường khác ở châu Phi. Điều này giúp nâng cao cơ hội tiếp cận công nghệ và học tập cho sinh viên, đặc biệt là trong lĩnh vực thú y.
Tiến sĩ Chudy Nduaka, người sáng lập và là Chủ tịch của NEF, đã dành hơn hai thập kỷ để tạo ra những thay đổi tích cực bền vững cho châu Phi, giúp cải thiện cuộc sống của hàng nghìn sinh viên và tạo nên di sản vững chắc. Riêng năm 2024, NEF đã trao 53 suất học bổng và tổ chức đào tạo hơn 130 thực tập sinh cho chương trình độc chất học tại Viện Nghiên cứu Thú y Quốc gia ở Vom, Jos.
UNICEF và UNESCO cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các sáng kiến giáo dục, tạo ra các trường học hiện đại và cải thiện điều kiện học tập tại các khu vực khó khăn. Với tinh thần hợp tác quốc tế và cam kết từ các chính phủ, tổ chức, doanh nghiệp, toàn xã hội có thể đảm bảo rằng vai trò của giáo viên không bao giờ bị lãng quên và giáo dục vẫn luôn là nền tảng của sự phát triển xã hội.
 |
Các giáo viên ở Nigeria thường đối mặt với áp lực công việc, mức lương thấp, điều kiện làm việc thiếu thốn. (Ảnh: Cheer News) |
Giáo dục là cả trí tuệ và trái tim
Ngày 5/10 là Ngày Nhà giáo Thế giới, một dịp đặc biệt để tôn vinh sự cống hiến và nỗ lực của các giáo viên trên toàn cầu. Ghana, một quốc gia ở châu Phi, cũng rất coi trọng ngày này. Giải thưởng Nhà giáo Ghana 2024 là một trong những giải thưởng cao quý nhất để công nhận, tôn vinh những đóng góp của các giáo viên khắp cả nước. Sự đón nhận của công chúng đối với giải thưởng này cũng là một minh chứng sống động cho tác động sâu sắc của các thầy cô đối với học sinh, cộng đồng và cả đất nước.
Tiến sĩ Christian Addai-Poku, Giám đốc Hội đồng Giáo dục Quốc gia Ghana, chia sẻ rằng Ghana là quốc gia đầu tiên ở châu Phi triển khai chính sách quốc gia toàn diện về giáo viên và tham gia đối thoại sâu rộng. Đây là một bước tiến quan trọng, thể hiện cam kết nâng cao nghề nghiệp giáo viên tại Ghana. Sáng kiến này không chỉ giúp trao quyền cho giáo viên mà còn tạo điều kiện để họ phát triển trong môi trường giáo dục hiện đại.
Hàng trăm đề cử tranh tài để giành được các danh hiệu cao quý như Giáo viên Mẫu giáo Xuất sắc, Giáo viên Ứng dụng Phương pháp Dạy học Phân biệt Xuất sắc, và Giáo viên Xuất sắc Toàn diện. Mỗi ứng viên đều có hành trình riêng biệt, những thử thách cá nhân, và tác động sâu sắc đối với cuộc sống của học sinh.
Nhìn chung, dù phải đối mặt với mức lương thấp, tài nguyên hạn chế và thiếu sự công nhận, họ vẫn kiên trì vượt lên để truyền cảm hứng và định hình trí tuệ trẻ. Bên cạnh đó, sự hợp tác giữa Bộ Giáo dục và các đối tác phát triển để xây dựng những ngôi trường hiện đại và cải thiện chất lượng giáo dục đã cho thấy những nỗ lực không ngừng của cộng đồng trong việc hỗ trợ giáo viên.
Cô Annette Asieduwaa Owusu của trường Kpone Presby Basic 'B', người đoạt giải Giáo viên Mẫu giáo Xuất sắc năm 2024, chia sẻ rằng câu nói yêu thích của cô là “Giáo dục chỉ có trí tuệ mà không có trái tim thì không phải là giáo dục” của Aristotle. Câu nói này nhấn mạnh sự quan trọng của sự thấu cảm và tình yêu thương trong giáo dục. Cô tìm thấy niềm vui khi làm việc với trẻ em và sử dụng phương pháp học thông qua chơi để phát triển khả năng sáng tạo, tư duy và lãnh đạo cho các em.
Cô Faustina Asaabo của trường Manhean Community Primary, người đoạt giải Giáo viên Ứng dụng Phương pháp Dạy học Phân biệt Xuất sắc năm 2024, chia sẻ rằng triết lý giảng dạy của cô là “Mỗi đứa trẻ là một cá nhân độc đáo.” Faustina nhấn mạnh rằng cô không quan tâm đến hoàn cảnh xã hội hay khả năng của học sinh, mà chỉ tập trung vào việc điều chỉnh cách dạy để hỗ trợ tốt nhất cho từng em.
Nhìn chung, những nỗ lực của toàn xã hội nhằm trao quyền, công nhận và tôn vinh các nhà giáo tận tuỵ cho thấy ý nghĩa sâu sắc của nghề giáo – một nghề nghiệp mang tính xây dựng và là trụ cột của xã hội. Để có thể mang đến môi trường học tập tốt nhất cho học sinh, các quốc gia cần bảo đảm rằng mỗi giáo viên đều có điều kiện để phát triển và cống hiến.
Trong bối cảnh giáo dục thay đổi không ngừng, các thầy cô cần được hỗ trợ để thích ứng và tiếp tục là ngọn đuốc soi sáng tương lai cho thế hệ sau. Thực tế chứng minh rằng, ở nhiều nơi trên thế giới, bất chấp khó khăn về nguồn lực, điều kiện làm việc và đôi khi là thiếu sự công nhận, các thầy cô vẫn hết mình vì học sinh, sẵn sàng vượt lên trên trách nhiệm để truyền cảm hứng, tri thức và lòng yêu thương cho thế hệ trẻ. Đây không chỉ là những công việc thường nhật; đó là sứ mệnh và đam mê của những người hùng thầm lặng.
