Tảo hôn, hôn nhân cận huyết còn phức tạp
Chỉ tính riêng trong 3 năm trở lại đây, toàn huyện Kỳ Sơn có trên 516 trường hợp tảo hôn và 11 trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng trên là do ảnh hưởng của các phong tục tập quán lạc hậu để lại như: Quan niệm kết hôn sớm để có lao động làm việc; những người có quan hệ họ hàng kết hôn với nhau sẽ gần gũi hơn, khi về ở chung sống với nhau không phải phân chia tài sản cho người ngoài, không sợ mất con, mất của cải...
Mặt khác, do ý thức chấp hành pháp luật trong đồng bào các dân tộc thiểu số còn hạn chế; chế tài xử phạt chưa được thực hiện nghiêm, còn vướng mắc trong việc thi hành; điều kiện kinh tế của người dân khó khăn, không đủ chi phí cho con đến trường dẫn đến tình trạng bỏ học, thất học hoặc học xong không tìm được việc làm, không làm đúng nghề đã tạo tâm lý trong một bộ phận thanh, thiếu niên không thích đi học, bỏ học để lấy vợ, lấy chồng sớm. Ngoài ra, sự tác động của mặt trái mạng xã hội, lối sống mới… làm ảnh hưởng đến nhận thức của thanh, thiếu niên.
Trước thực trạng đó, thời gian qua, cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể huyện Kỳ Sơn đã triển khai thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp về tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý Nhà nước, đẩy mạnh tuyên truyền gắn với phát động các phong trào vận động đồng bào các dân tộc thiểu số xoá bỏ phong tục tập quán lạc hậu, nhất là chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Trên cơ sở đó, các phòng, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện đã tổ chức 4 chương trình truyền thông tuyên truyền về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với sự tham gia của 1.650 lượt học sinh và người dân địa phương. Phòng Tư pháp huyện Kỳ Sơn chủ trì phối hợp tổ chức 9 cuộc tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, kiến thức về sức khỏe sinh sản vị thành niên… cho 4.100 học sinh khối THCS và THPT; chủ trì phối hợp tổ chức 10 cuộc tuyên truyền, phổ biến các quy định cơ bản của Luật Hôn nhân và Gia đình, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống… cho hơn 2.000 người dân tại các bản vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới; cấp phát miễn phí 10.000 tờ gấp pháp luật bằng tiếng Kinh và tiếng Mông về phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Nhiều cách làm mới cần nhân rộng
Một trong những cách làm mới, điển hình hiện nay đã nhận được sự hưởng ứng của các cấp ủy, chính quyền địa phương và bà con nhân dân đó là: Tổ chức cho người dân ký cam kết với nội dung “Không vi phạm tảo hôn theo quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình”.
Theo đó, UBND huyện giao Phòng Tư pháp chủ trì soạn thảo, xây dựng nội dung bản cam kết. Bản cam kết sau khi hoàn thành việc ký kết của các chủ thể và đóng dấu xác nhận của UBND xã sẽ được giao cho các hộ gia đình để lưu trữ tại nhà, dưới sự phối hợp hướng dẫn, giám sát của Ban quản lý bản và công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã.
Ngoài ra, nhằm đa dạng hình thức, phương thức và các kênh tuyên truyền, thời gian qua huyện Kỳ Sơn đã chỉ đạo triển khai xây dựng và nhân rộng mô hình Câu lạc bộ “Phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống” và “Bản làng không tảo hôn”.
Đến nay các xã: Nậm Cắn, Tây Sơn, Bắc Lý và Tà Cạ… đã tổ chức ra mắt mô hình câu lạc bộ tại địa bàn xã; tích cực hướng dẫn, đôn đốc các địa phương thực hiện lồng ghép nội dung phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết trong xây dựng hương ước, quy ước của bản. Đến nay, 180/191 bản đã hoàn thành việc xây dựng hương ước, quy ước của bản.
Công tác quản lý, ngăn chặn, phòng tránh tảo hôn và hôn nhân cận huyết là nhiệm vụ còn rất nhiều khó khăn. Sự vào cuộc của các ngành, các cấp là rất cần thiết. Đặc biệt, việc đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân trong chấp hành Luật Hôn nhân và Gia đình, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong hôn nhân cần được triển khai thường xuyên. Qua đó, nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi trong hôn nhân, gia đình, từng bước giảm thiểu và đi đến đẩy lùi nạn tảo hôn, kết hôn cận huyết trong đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện, góp phần nâng cao chất lượng dân số và chất lượng nguồn nhân lực.
