Nghệ An: 324 tỷ đồng từ ERPA giúp giữ vững độ che phủ rừng, cải thiện sinh kế cho hàng chục nghìn hộ dân
(PLVN) - Thực hiện thí điểm thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA), Nghệ An đã giải ngân 91% nguồn thu, tương đương hơn 324 tỷ đồng. Nguồn tài chính này không chỉ giúp duy trì độ che phủ rừng 59,01% mà còn cải thiện sinh kế cho trên 31 nghìn hộ, cộng đồng dân cư vùng cao.
UBND tỉnh Nghệ An vừa tổ chức Hội nghị tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải nhà kính vùng Bắc Trung bộ (ERPA) trên địa bàn tỉnh.
Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ được ký kết giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế nhằm chuyển nhượng lượng GPT 10,3 triệu tấn các-bon đi-ô-xít tương đương ở 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ (trước sáp nhập đơn vị hành chính) giai đoạn 2018-2025 với tổng số tiền 51,5 triệu USD.
Tỉnh Nghệ An là địa phương có diện tích tự nhiên 1.648.649,51 ha, là tỉnh có diện tích lớn nhất trong 6 tỉnh vùng Bắc Trung Bộ tham gia thí điểm ERPA, trong đó có 973.011,94 ha đất có rừng. Với diện tích lớn, địa bàn chủ yếu thuộc vùng núi cao, đa dạng về dân tộc, có điều kiện đời sống, văn hoá xã hội khó khăn và trong bối cảnh nguồn vốn ngân sách phục vụ công tác quản lý bảo vệ rừng chưa đủ thì nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng và nguồn thu từ Thoả thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ đã duy trì sự ổn định, góp phần giảm áp lực cho ngân sách nhà nước trong công tác quản lý bảo vệ rừng.
Đồng thời tạo ra nhiều việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống của người làm nghề rừng, người bảo vệ rừng, đặc biệt là đồng bào vùng cao, vùng xa của tỉnh, góp phần giữ vững quốc phòng an ninh, trật tự an toàn xã hội, duy trì độ che phủ rừng trên địa bàn toàn tỉnh (năm 2024 đạt 59,01%).
Tính đến tháng 9/2025, tỉnh Nghệ An đã tiếp nhận trên 356 tỷ đồng từ ERPA; dự kiến hết năm 2025 giải ngân trên 324 tỷ đồng, đạt 91% tổng nguồn thu. Đây là nguồn tài chính quan trọng, bổ sung cho công tác bảo vệ và phát triển rừng vốn còn hạn hẹp.
Về hỗ trợ cải thiện sinh kế cho người dân, nguồn kinh phí ERPA được chi trả đến hơn 31 nghìn chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn bản, trong đó phần lớn là người dân vùng cao có hoàn cảnh khó khăn, góp phần cải thiện đời sống của người dân.
Năm 2024, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 457 cộng đồng dân cư tham gia hoạt động quản lý rừng có chủ rừng là tổ chức tương đương với kinh phí hỗ trợ sinh kế và khoán bảo vệ rừng cho các cộng đồng đạt gần 64 tỷ đồng.
Năm 2025, trên cơ sở kế hoạch tài chính của một số chủ rừng là tổ chức đã được cấp thẩm quyền phê duyệt, số cộng đồng dân cư tham gia thoả thuận quản lý rừng với các chủ rừng là tổ chức (đến thời điểm báo cáo) là 418 cộng đồng với kinh phí hơn 81 tỷ đồng.
Các cộng đồng được nhận hỗ trợ sinh kế với số tiền tối đa 50 triệu đồng/cộng đồng/năm để hỗ trợ cho các công trình thiết thực như: Xây dựng, nâng cấp, làm mái tôn nhà văn hóa; làm hệ thống điện chiếu sáng; làm đường giao thông, xây dựng bếp ăn tại nhà văn hóa; làm công trình nước sạch nông thôn; xây dựng đường bê tông,… Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh có 26 chủ rừng là tổ chức được chi trả tiền từ nguồn kinh phí ERPA. Dự kiến đến hết năm 2025, số tiền được chi cho các chủ rừng là tổ chức đạt 211 tỷ đồng.
Nguồn kinh phí này đã góp phần giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước và nâng cao tính chủ động của các chủ rừng là tổ chức trong triển khai công tác bảo vệ rừng. Đồng thời, với việc giải ngân nguồn kinh phí từ chủ rừng đã góp phần tăng thêm sự gắn kết, phối hợp giữa chủ rừng là tổ chức, chính quyền địa phương và người dân trong công tác bảo vệ rừng.
ERPA đã góp phần duy trì ổn định độ che phủ rừng, giảm áp lực ngân sách, hỗ trợ sinh kế, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của Nghệ An trong thực hiện cam kết quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Tại hội nghị, bên cạnh ghi nhận những kết quả đạt được, vẫn còn có một số khó khăn vướng mắc gặp phải như: công tác lập danh sách, chi trả cho hàng chục nghìn chủ rừng gặp nhiều khó khăn do cơ sở dữ liệu chưa đồng bộ, biến động nhiều. Nguồn hỗ trợ sinh kế còn thấp (50 triệu đồng/cộng đồng/năm), khó đáp ứng nhu cầu thực tế ở vùng sâu, vùng xa. Các biện pháp lâm sinh triển khai còn hạn chế do thủ tục phức tạp, thời gian ngắn…
Từ thực tiễn của tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ kiến nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho phép kéo dài thời gian thí điểm ERPA và sớm xây dựng giai đoạn 2; có hướng dẫn cụ thể về sử dụng nguồn kinh phí tồn dư, đặc biệt là sau năm 2025. Điều chỉnh, mở rộng đối tượng và nội dung chi, nhất là cho cộng đồng dân cư; nâng mức hỗ trợ sinh kế lên phù hợp thực tế. Cho phép thử nghiệm cơ chế liên kết tài chính ERPA với các mô hình kinh tế lâm nghiệp, OCOP, du lịch sinh thái.
Trong dịp này, UBND tỉnh Nghệ An đã trao tặng Bằng khen cho 5 tập thể và 5 cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện thí điểm chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung bộ.