Ngành Tư pháp Hải Phòng thích ứng linh hoạt trong bối cảnh mới

Những thay đổi, tác động của bối cảnh mới đối với công tác tư pháp

Đối với lĩnh vực tư pháp, sau hợp nhất, trong khoảng thời gian ngắn có nhiều sự thay đổi (sắp xếp tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, hợp nhất tỉnh, thành phố, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền...), hệ thống văn bản của Trung ương thay đổi nhiều, do đó, số lượng nhiệm vụ liên quan đến công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế (sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ, ban hành văn bản mới; rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật) tăng đột biến.

Việc sắp xếp tổ chức bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; hợp nhất đơn vị hành chính đã làm phát sinh khối lượng rất lớn nhiệm vụ rà soát, xử lý, ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật, nhất là các văn bản liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, phân cấp, phân quyền, ủy quyền. Hệ thống văn bản do các địa phương trước khi hợp nhất ban hành vừa phải được xử lý bảo đảm tính liên tục trong quản lý, vừa phải kịp thời điều chỉnh để phù hợp với mô hình tổ chức mới.

Đồng thời, chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền với việc Chính phủ ban hành 28 Nghị định chuyên ngành đã làm thay đổi căn bản nhiều thẩm quyền quản lý nhà nước, kéo theo yêu cầu địa phương phải nhanh chóng ban hành, sửa đổi, thay thế hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm cơ sở pháp lý cho tổ chức thực hiện. Điều này đặt ra áp lực lớn đối với công tác tham mưu, nhất là trong điều kiện thời gian gấp, yêu cầu cao về chất lượng và tính khả thi.

Những thay đổi nêu trên vừa là thách thức, vừa là động lực quan trọng để đổi mới toàn diện công tác tư pháp theo hướng chuyên nghiệp, bài bản và hiện đại hơn.

Đổi mới tư duy, phản ứng linh hoạt, tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn” trong thực tiễn

Năm 2025, Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã nỗ lực phấn đấu, đổi mới mạnh mẽ về tư duy, chủ động tham mưu toàn diện trên các mặt công tác tư pháp, góp phần phản ứng chính sách linh hoạt, kịp thời, tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn” trong thực tiễn, triển khai toàn diện các mặt công tác tư pháp và đạt được những kết quả nổi bật.

Sở Tư pháp thành phố Hải Phòng đã chủ động, tích cực tham mưu Thành ủy, UBND thành phố triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới trên địa bàn thành phố. Sở, ngành Tư pháp khẳng định ngày càng rõ nét vai trò là lực lượng nòng cốt trong tham mưu xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) của thành phố. Năm 2025, Sở Tư pháp đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng văn bản QPPL, thẩm định khối lượng văn bản QPPL lớn nhất trong các năm qua với 485 dự thảo văn bản QPPL (Hải Phòng (cũ) 58 dự thảo, Hải Dương 65 dự thảo, sau hợp nhất 362 dự thảo, gồm 74 Nghị quyết, 276 Quyết định của UBND thành phố, 12 Quyết định của Chủ tịch UBND thành phố); đảm bảo 100% các văn bản QPPL được thẩm định trước khi ban hành.

Sở cũng tham mưu giúp UBND thành phố triển khai nhiệm vụ vận hành chính quyền địa phương 02 cấp lĩnh vực tư pháp: tham mưu UBND thành phố ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện 28 Nghị định của Chính phủ về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp cho các cơ quan, đơn vị, cá nhân trên địa bàn thành phố. Tập trung thực hiện rà soát 951 văn bản QPPL của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND của thành phố Hải Phòng (cũ) và văn bản QPPL của tỉnh Hải Dương sau hợp nhất, báo cáo, đề xuất UBND thành phố quyết định và trình Hội đồng nhân dân thành phố quyết định áp dụng hoặc bãi bỏ văn bản QPPL. Kiểm tra, hướng dẫn, tổ chức tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 02 cấp, nhất là trong lĩnh vực hộ tịch, chứng thực.

Đồng thời, công tác quản lý nhà nước về xử lý vi phạm hành chính được triển khai đồng bộ, hiệu quả; từng bước tham vấn sâu giúp UBND thành phố về góc độ pháp lý đối với nhiều vụ việc khó, phức tạp trên địa bàn thành phố, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác giải pháp mặt bằng, dự án đầu tư, xử lý vi phạm hành chính, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Chủ tịch UBND thành phố. Công tác kiểm tra, theo dõi tình hình thi hành pháp luật tiếp tục được quan tâm, chú trọng, bám sát các lĩnh vực trọng tâm, liên ngành, gắn kết chặt chẽ với công tác xây dựng pháp luật.

Bên cạnh đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có nhiều đổi mới, hình thức đa dạng, nội dung phong phú, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền, phổ biến và tổ chức các cuộc thi trực tuyến tìm hiểu pháp luật, qua đó đưa pháp luật đi vào cuộc sống nhanh hơn, hiệu quả hơn, tiết kiệm hơn. Công tác trợ giúp pháp lý tiếp tục được tăng cường, chất lượng dịch vụ trợ giúp pháp lý được nâng cao, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người được trợ giúp pháp lý, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Công tác hòa giải cơ sở tiếp tục phát huy vai trò, vị trí, góp phần giữ gìn đoàn kết, tinh thần tương thân tương ái, bảo đảm an ninh, trật tự xã hội tại cơ sở.

Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng các dịch vụ công trong lĩnh vực hành chính tư pháp (như hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, nuôi con nuôi…), bổ trợ tư pháp (như công chứng, chứng thực, đấu giá tài sản, thừa phát lại, Luật sư, tư vấn pháp luật, giám định tư pháp…) có chuyển biến rõ nét. Việc hoàn thiện thể chế lĩnh vực bổ trợ tư pháp, phát triển các tổ chức bổ trợ tư pháp đã phục vụ tốt yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thúc đẩy các thành phần kinh tế phát triển. Công tác hành chính tư pháp đạt được nhiều kết quả, nổi bật là đảm bảo việc đăng ký hộ tịch, số hóa, chuẩn hóa 4,6 triệu dữ liệu hộ tịch đủ điều kiện vào Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử quốc gia, đã và đang tiếp tục xử lý dữ liệu khai sinh, kết hôn trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử có sự sai lệch với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm tối thiểu 50% thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tạo điều kiện tốt nhất cho các tổ chức, người dân khi thực hiện thủ tục hành chính.

Cùng với đó, tổ chức bộ máy của Ngành Tư pháp tiếp tục được kiện toàn theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và tăng cường công tác ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Sở Tư pháp đã thực hiện việc sắp xếp tổ chức bên trong của Sở, theo đó giảm từ 10 Phòng chuyên môn, nghiệp vụ, 11 đơn vị sự nghiệp trực thuộc xuống còn 05 phòng, đơn vị chuyên môn và 06 đơn vị trực thuộc, đạt tỷ lệ giảm 47,6% cơ cấu tổ chức bên trong.

Hiện nay, Sở tiếp tục triển khai thực hiện giảm 4/6 đơn vị sự nghiệp công lập (thực hiện hợp nhất Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản số 1 và Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản số 2, hợp nhất Trung tâm Trợ giúp pháp lý số 1 và Trung tâm Trợ giúp pháp lý số 2 trong tháng 12/2025). Tập trung ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác chỉ đạo, điều hành của Sở; xây dựng, nâng cấp, kết nối đồng bộ cơ sở dữ liệu, phần mềm ứng dụng chuyên ngành, nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến toàn trình và thực hiện có hiệu quả việc cung cấp các dịch vụ này trên Cổng dịch vụ công quốc gia.