Theo ông Nguyễn Tôn Quyền, Chủ tịch VIFORES, bản tuyên bố này được ký kết trong bối cảnh ngành công nghiệp chế biến gỗ nói riêng và ngành lâm nghiệp Việt Nam nói chung đang hội nhập sâu với kinh tế quốc tế, đặc biệt là Hiệp định Đối tác tự nguyện VPA FLEGT được Trưởng đoàn đàm phán Việt Nam và EU ký tại Brussels vào ngày 11/ 5/ 2017.
Với việc ký kết này ngành gỗ Việt Nam cũng mong muốn xây dựng và phát triển hình ảnh một ngành gỗ Việt Nam bền vững về mặt kinh tế, môi trường và xã hội; Tích cực ngăn ngừa, phòng chống khai thác và kinh doanh gỗ bất hợp pháp thông qua các cơ chế quản lý, kiểm soát minh bạch và hiệu quả đối với gỗ nguyên liệu nhập khẩu và khai thác trong nước; Khuyến khích, thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân tham gia các khâu sản xuất, chế biến, kinh doanh gỗ và sản phẩm gỗ hợp pháp, bền vững về môi trường và xã hội;
Đồng thời để tạo động lực phát triển rừng trồng trong nước, tạo nguồn cung chủ động và hợp pháp; Phát triển quan hệ thương mại gỗ hợp pháp, bình đẳng về lợi ích, bền vững về môi trường và xã hội với các quốc gia cung gỗ nguyên liệu cho Việt Nam và với các quốc gia tiêu thụ các mặt hàng gỗ Việt Nam.
Theo nội dung được ký kết, các Hiệp hội gỗ ủng hộ Chính phủ và các cơ quan quản lý cấp Trung ương và địa phương xây dựng, hoàn thiện và thực thi các chính sách và cơ chế phù hợp để triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác tự nguyện VPA FLEGT giữa Việt Nam và EU nhằm tăng sức cạnh tranh của DN gỗ Việt Nam trên thị trường thế giới.
Ủng hộ Chính phủ và các cơ quan quản lý cấp Trung ương và địa phương phát triển cơ chế quản lý và kiểm soát chặt chẽ gỗ rừng tự nhiên; khuyến khích phát triển rừng trồng được quản lý bền vững, gỗ có đường kính lớn, tạo sản phẩm có giá trị gia tăng cao.
Tuân thủ đầy đủ các quy định của các cơ quan quản lý về phát triển, khai thác, sử dụng, mua bán gỗ và sản phẩm gỗ hợp pháp, gỗ và sản phẩm gỗ được cấp phép CITES và FLEGT trong tương lai; thúc đẩy việc sử dụng, chế biến, sản xuất kinh doanh gỗ và sản phẩm gỗ từ rừng trồng trong nước và từ nguồn gỗ nguyên liệu nhập khẩu hợp pháp và bền vững.
Các Hiệp hội cũng cam kết không một Hội viên nào của các Hiệp hội tham gia vào các hoạt động khai thác, vận chuyển, chế biến, sản xuất, kinh doanh gỗ và sản phẩm gỗ trái phép trên toàn lãnh thổ Việt Nam và tại các quốc gia cung gỗ nguyên liệu và các quốc gia tiêu thụ các mặt hàng gỗ của Việt Nam.
Cùng hợp tác xây dựng và phát triển hệ thống thông tin và dữ liệu về ngành công nghiệp chế biến gỗ một cách toàn diện, công khai, minh bạch; tăng cường tính trách nhiệm giải trình trong cộng đồng DN, đối với các cơ quan quản lý tại Việt Nam và tuân thủ đầy đủ các quy định tại thị trường quốc tế.
Cũng tại sự kiện này, đại diện một số DN gỗ cam kết nói ”không” với gỗ bất hợp pháp đại diện Hiệp hội gỗ Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh), Làng nghề Hữu Bằng (Thạch thất, Hà Nội) Công ty Hướng Mai, Công ty TAVICO …
Theo chuyên gia Tô Xuân Phúc, việc các DN ngành gỗ nói “không” với gỗ bất hợp pháp không chỉ là yêu cầu cấp bách, giúp xây dựng và phát triển thương hiệu và hình ảnh của ngành Gỗ Việt, duy trì ổn định thị trường xuất khẩu mà còn là đòi hỏi bắt buộc đối với toàn ngành gỗ bởi khi áp dụng VPA trong tương lai đòi hỏi tất cả các mặt hàng gỗ được xuất khẩu và tiêu thụ tại thị trường nội địa phải là các sản phẩm hợp pháp, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về môi trường, xã hội và kinh tế.
Tuy nhiên, ông Phúc lưu ý, việc này sẽ tác động đến một bộ phận các DN tham gia nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ gỗ, các DN chế biến sản phẩm từ nguồn gỗ này xuất khẩu sang Trung Quốc và nhiều hộ gia đình tại các làng nghề.
“Giảm thiểu tác động, đặc biệt là các tác động đến các làng nghề cần là ưu tiên của các cơ quan quản lý và các DN ngành gỗ. Chuyển đổi nguồn gỗ nguyên liệu tại các làng nghề đang diễn ra mạnh mẽ, từ các nguồn nguyên liệu rủi ro cao sang các nguồn nguyên liệu thay thế, thân thiện với môi trường và xã hội, do vậy cần có những khảo sát để tìm ra các nguyên nhân, thuận lợi và khó khăn của các hộ trong quá trình chuyển đổi. Chính phủ cần có những ưu tiên, hỗ trợ các làng nghề nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang việc sử dụng các nguồn gỗ nguyên liệu ‘sạch’ hơn…”- ông Phúc khuyến cáo.
Theo các chuyên gia, trong thời gian ty TAVICO với các hộ làng nghề Hố Nai và Hữu Bằng) gợi ra tới, mô hình các công ty thương mại gỗ kết hợp với các làng nghề (ví dụ mô hình kết hợp của công những hướng đi mới trong việc chuyển đổi làng nghề gỗ truyền thống theo hướng bền vững hơn, tạo sản phẩm có giá trị gia tăng cao, được thị trường chấp nhập.
“Bài học và kinh nghiệm từ các mô hình này cần được đúc kết và nhân rộng trong tương lai. Điều này không chỉ là trách nhiệm của cộng đồng DN mà còn đòi hỏi vai trò thúc đẩy rất lớn của nhà nước, đặc biệt trong việc tạo ra các cơ chế thông thoáng nhằm kết nối DN và làng nghề trong tương lai…”- Chuyên gia Tô Xuân Phúc khuyến cáo.
