Ngân sách được công khai nhưng khó giám sát

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Theo TS. Lê Đăng Doanh - nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương – dự toán ngân sách nhà nước hiện đã được công khai nhưng các con số còn quá chung chung, vĩ mô nên rất khó giám sát hoạt động thu – chi cụ thể, dẫn tới không làm giảm được tình trạng lạm dụng ngân sách, chi lãng phí. 

Nhận định trên được ông Doanh đưa ra tại Toạ đàm “Vai trò của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam trong giám sát ngân sách nhà nước - Khoảng cách từ chính sách đến thực tiễn” được tổ chức mới đây.

Công khai chưa đủ để giảm lãng phí

Bình luận tại Tọa đàm, Tiến sỹ Lê Đăng Doanh cho rằng, dự toán ngân sách nhà nước hiện đã được công khai, là tiến bộ ban đầu rất đáng hoan nghênh. Song, theo TS. Doanh, việc công khai chưa minh bạch, chưa cụ thể, chi tiết; giữa những nội dung được công khai và hình thức công khai của Việt Nam với thế giới vẫn khoảng cách rất lớn. “Các con số trong dự toán ngân sách còn quá chung chung, vĩ mô nên rất khó giám sát hoạt động thu – chi cụ thể. Do đó, việc công khai ngân sách vẫn không làm giảm được tình trạng lạm dụng ngân sách, chi lãng phí như tiếp khách, đi nước ngoài… Trong khi đó, nội dung công khai ngân sách của các nước chi tiết đến hàng nghìn trang, rất cụ thể; nêu chi tiết từng khoản thu, chi, tạo điều kiện cho người dân giám sát”, ông Doanh nói.

Theo TS. Lê Đăng Doanh, để đạt được tiến bộ cụ thể trong việc công khai ngân sách, Luật Ngân sách cần bổ sung trong một phụ lục các nội dung phải được công bố, ghi rõ thời hạn phải công bố. “Nếu không công bố những nội dung cụ thể, hiệu quả thực tế của Luật Tiếp cận thông tin cũng sẽ bị hạn chế. Bên cạnh đó, Luật cũng chưa quy định trách nhiệm giải trình, trách nhiệm cá nhân của người quyết định thu – chi, gây lãng phí ngân sách, kém hiệu quả. Ví dụ như các đoàn của các tỉnh đi nghiên cứu, khảo sát bằng tiền do doanh nghiệp tài trợ, việc này được thực hiện như thế nào, hiệu quả ra sao?”, ông phân tích thêm. 

Về hoạt động giám sát ngân sách nhà nước của MTTQ Việt Nam, thông tin tại Tọa đàm, ông Phan Văn Vượng – Phó Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam - cho biết, từ năm 2014 đến nay, MTTQ các cấp đã chủ trì giám sát 107.592 cuộc giám sát. Trong đó, đầu tư công đang là lĩnh vực được MTTQ các cấp thực hiện giám sát nhiều nhất. Theo ông Phan Văn Vượng, hoạt động giám sát của MTTQ tập trung vào 3 nội dung chính, bao gồm: việc chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước; tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước hàng năm và việc thực hiện công khai ngân sách nhà nước theo quy định.

Tuy nhiên, ông Vượng thừa nhận việc giám sát còn nhiều hạn chế như sự tham gia không thường xuyên do chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng và ý nghĩa của vấn đề; sự tham gia giám sát không kịp thời, không đến cùng và không toàn diện. Về nguyên nhân, theo ông Vượng, là do số cán bộ MTTQ còn ít, một số còn chưa chú trọng việc trau dồi kiến thức thực tiễn nên nhiều khi đi giám sát nhưng chưa nắm chắc vấn đề giám sát. Vẫn theo Phó Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, trong vấn đề tiếp thu kiến nghị, giám sát của MTTQ là mang tính xã hội và tính nhân dân nên MTTQ không có kết luận giám sát như giám sát của cơ quan quyền lực nhà nước cũng như Quốc hội hay HĐND các cấp. Thực tế, MTTQ chỉ thông báo kết quả giám sát còn việc tiếp thu đến đâu, tiếp thu thế nào chủ yếu tùy thuộc vào cấp ủy, chính quyền và cơ quan nơi đó. Vì vậy, ông Vượng cho rằng cần quy định rõ ràng và các biện pháp để cơ quan chức năng thực hiện giám sát được hiệu quả hơn.

Chưa “chạm” tới lĩnh vực BOT, BT

Bên cạnh đó, TS. Lê Đăng Doanh cũng cho rằng, mặc dù Luật MTTQ Việt Nam năm 2015 quy định quyền giám sát và phản biện của MTTQ Việt Nam và đã được triển khai, nhưng thực tế, hoạt động giám sát của MTTQ vẫn còn nhiều hạn chế, mang tính hình thức. Việc giám sát theo ông mới chỉ được thể hiện qua việc nêu ý kiến ở các kỳ họp, phiên họp, chưa có những phương thức giám sát đúng nghĩa. Ông cho rằng, phía Mặt trận chưa tiến hành thường xuyên các hoạt động giám sát theo chuyên đề, việc tổ chức giám sát còn dựa nhiều vào báo cáo của các cơ quan chịu sự giám sát. 

Đặc biệt, TS. Doanh cũng chỉ ra rằng việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng theo hình thức BOT, BT hiện nay lộ rõ nhiều lỗ hổng, gây bức xúc trong dư luận nhưng cơ quan MTTQ chưa thực hiện giám sát là sự thiếu sót rất khó chấp nhận. Về vấn đề này, Phó Trưởng ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Phan Văn Vượng thừa nhận kết quả giám sát đối với lĩnh vực đầu tư xây dựng theo hình thức hợp đồng BOT, BT rất hạn chế. “Hình thức giám sát với các dự án đầu tư xây dựng hiện nay mới chỉ dừng lại ở dự án có vốn từ ngân sách và do các Ban Giám sát đầu tư cộng đồng thực hiện”, ông Vượng cho hay.

Để góp phần nâng cao hiệu quả giám sát ngân sách của MTTQ, TS. Lê Đăng Doanh đề xuất kêu gọi các đơn vị chuyên môn như kiểm toán, tư vấn thuế, hoặc chuyên gia tham gia cùng MTTQ trong giám sát. Còn ông Nguyễn Phi Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Ngãi thì kiến nghị các bộ, ngành trung ương cần tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kiến thức cơ bản về tài chính ngân sách và kỹ năng giám sát ngân sách nhà nước cho đội ngũ cán bộ, công chức chuyên trách MTTQ các cấp.

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Viettel phát triển hạ tầng logistics tại Lạng Sơn: Góp phần giải quyết ách tắc hàng hóa ở cửa khẩu phía Bắc

Những xe hàng đầu tiên vào Công viên Logistics Viettel.
(PLVN) - Khi Công viên logistics Viettel (ở cửa khẩu Đồng Đăng, Lạng Sơn) hoàn thành đầu tư các hạng mục và đi vào hoạt động, hứa hẹn sẽ mang lại hiệu quả tối ưu cho vận tải hàng hóa Việt Nam xuất khẩu, giải quyết tình trạng quá tải tại cửa khẩu, rút ngắn thời gian thông quan.

Tháo gỡ nhiều vướng mắc về thủ tục hải quan cho doanh nghiệp

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: TD)
(PLVN) - Tại Hội nghị đối thoại về chính sách, thủ tục hành chính thuế và hải quan năm 2024 do Bộ Tài chính và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp tổ chức ngày 13/12 tại TP Hồ Chí Minh, nhiều vướng mắc về thủ tục hải quan của doanh nghiệp đã được đại diện Tổng cục Hải quan giải đáp thỏa đáng.

AI IoT Platform - Hạ tầng số cho phát triển kinh tế

Quang cảnh hội thảo.
(PLVN) - Chiều 13/12, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Bình Định, Cục Công nghiệp công nghệ thông tin và Truyền thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bình Định tổ chức Hội thảo “AI IoT Platform - Hạ tầng số cho phát triển kinh tế”.

Bàn giải pháp nâng tầm chất lượng, sức cạnh tranh của thương hiệu hàng hóa Việt Nam

Bàn giải pháp nâng tầm chất lượng, sức cạnh tranh của thương hiệu hàng hóa Việt Nam
(PLVN) -  Sáng 13/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp với Hiệp hội chăn nuôi Việt Nam cùng các hiệp hội ngành hàng tổ chức Hội thảo “Một số tồn tại, bất cập trong triển khai thực hiện Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn, Quy chuẩn kỹ thuật trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh nông sản, thực phẩm”.

Khởi động dự án cáp ngầm biển đưa lưới điện quốc gia ra Côn Đảo

Khởi động dự án cáp ngầm biển đưa lưới điện quốc gia ra Côn Đảo
(PLVN) -  Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Liên danh Công ty cổ phần Tập đoàn PC1 - Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng Điện 4 (Liên danh PC1 – PECC4) vừa tổ chức Lễ ký kết Hợp đồng Gói thầu HH01-DZCĐ Thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công xây dựng đoạn cáp ngầm biển (EPC) thuộc Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Sẽ quy định cụ thể trách nhiệm và cách thức sàn thương mại điện tử khấu trừ, nộp thay thuế

 Sẽ quy định cụ thể trách nhiệm và cách thức sàn thương mại điện tử khấu trừ, nộp thay thuế
(PLVN) - Bộ Tài chính sẽ xây dựng nghị định quy định chi tiết về phạm vi trách nhiệm và cách thức các nhà quản lý sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) thực hiện khấu trừ, nộp thuế thay, kê khai số thuế đã khấu trừ đối với các giao dịch kinh doanh trên sàn của các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Doanh nghiệp đánh giá tích cực về ngành Thuế, Hải quan

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công
(PLVN) - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công cho biết, VCCI nhận được nhiều ý kiến doanh nghiệp (DN) đánh giá tích cực về ngành thuế và hải quan trong việc giúp DN hoàn thành nghĩa vụ thuế nhanh hơn, thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn.

Biến chất thải thành nguyên liệu sản xuất

Ông Hồ Kiên Trung - Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) phát biểu tại Diễn đàn. (Ảnh: PV)
(PLVN) -  Mối quan hệ giữa quản lý chất thải và nền kinh tế tuần hoàn đã được thể hiện mạnh mẽ qua quan điểm coi chất thải là tài nguyên và nguyên liệu sản xuất. Hiện nay đã xuất hiện nhiều doanh nghiệp thu mua xử lý chất thải để biến thành nguyên liệu đầu vào.

Tổng cục Thuế quán triệt công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy

Tổng cục Thuế quán triệt công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy
(PLVN) -Tổng cục Thuế yêu cầu, cùng với việc quyết tâm thực hiện sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, các đơn vị cần tăng cường công tác quản lý nội ngành, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ và trong công tác quản lý thuế để phấn đấu hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị được giao, đặc biệt là nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước.

Ngân hàng “thúc” cập nhật sinh trắc học trước “giờ G”

Các ngân hàng đồng loạt “thúc” khách hàng cập nhật sinh trắc học. (Ảnh: VCB)
(PLVN) - Từ ngày 01/01/2025, các tài khoản ngân hàng chưa đối chiếu, chưa cập nhật sinh trắc học sẽ bị dừng giao dịch trực tuyến. Đây là lý do khiến các ngân hàng đang đồng loạt triển khai các chương trình nhằm thúc đẩy khách hàng thực hiện cập nhật sinh trắc học.

Xuất khẩu 2025 sẽ gặp nhiều thuận lợi

Xuất nhập khẩu đạt kết quả cao trong năm 2024. (Ảnh: VnEconomy)
(PLVN) -  Trên đà thuận lợi của xuất nhập khẩu 2024, Bộ Công Thương dự tính, xuất khẩu năm 2025 sẽ tiếp tục tăng trưởng tốt, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới đã ổn định trở lại, các thị trường truyền thống phục hồi nhu cầu…