Nhiều sai phạm trong công tác thanh tra, giám sát
Bản Kết luận Thanh tra về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong công tác thanh tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng của NHNN dài 4 trang do Phó Tổng Thanh tra nhà nước Ngô Văn Khánh ký hôm 31/8/2017 có phần ưu điểm vẻ vẹn chưa đến 10 dòng nhưng phần khuyết điểm kín 2 trang giấy, bao gồm các nội dung: Thực hiện chức năng giám sát; Về công tác thanh tra, kiểm tra; Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; Và công tác phòng chống tham nhũng.
Về thực hiện chức năng giám sát, NHNN chưa tổng hợp và phân tích sâu sắc các báo cáo của các tổ chức tín dụng (TCTD), chất lượng giám sát rừ xa chưa cao trong việc phát hiện các tiềm ẩn rủi ra, chưa đánh giá nguy cơ tiềm ẩn rủi ro của các TCTD, cá biệt có trường hợp chưa đề xuất xử phạt vi phạm hành chính…
Về công tác thanh tra, kiểm tra, trong thời gian 1/1/2010 đến 30/6/2015, chất lượng một số cuộc thanh tra chưa cao, các TCTD có nhiều vi phạm nhưng công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chưa kịp thời phát hiện để xử lý, ngăn chặn;
Một số kết luận thanh tra việc kiến nghị, xử lý đối với các vi phạm chưa nghiêm, chưa có biện pháp xử lý chấn chính hữu hiệu một số TCTD có nguy cơ mất khả năng chi trả; Việc đôn đốc kiểm tra, giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra, quyết định về xử lý của NHNN còn nhiều hạn chế; NHNN chậm ban hành quyết định đặt các TCTD vào tình trạng kiểm soát đặc biệt…
Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, đối với một số đơn khiếu nại/ tố cáo, thời hạn tiếp nhận, xử lý và giải quyết vượt thời hạn quy định...
Về công tác phòng chống tham nhũng, việc thực hiện kê khai tài sản, thu nhập hàng năm chưa đúng về nguyên tắc trình tự, thủ tục và chậm thời gian quy định; Không thực hiện đúng quy định về phạm vi công khai, hình thức công khai bản kê khai của người kê khai mình có nghĩa vụ kê khai do mình quản lý; Thống đốc NHNN không giao nhiệm vụ cho Vụ Tổ chức cán bộ tham mưu về việc thực hiện minh bạch tài sản, thu nhập mà giao nhiệm vụ cho Thủ trưởng các đơn vụ tự lập, danh sách các đơn vị lập không được Thống đốc phê duyệt…
Ngoài ra TTCP còn chỉ ra NHNN và các đơn vị thuộc NHNN còn có những khuyết điểm, tồn tại trong việc chuyển đổi vị trí công tác, luận chuyển công tác, việc thực hiện thẩm quyền thanh tra kiểm tra trách nhiệm thực hiện các quy định của pháp luật về phòng chống tham những…
Kịp thời chấn chỉnh
Ngay sau kết luận thanh tra được công bố, tối 2/9, NHNN đã có thông tin phản hồi. NHNN khẳng định "sẽ nghiêm túc thực hiện đầy đủ những ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về nội dung này với các giải pháp và lộ trình nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của thanh tra, giám sát ngành ngân hàng".
NHNN cho hay, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về tái cơ cấu nền kinh tế trong đó có cơ cấu lại hệ thống các TCTD, NHNN đã tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2011-2015 (Đề án 254) và Đề án Xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD và Đề án thành lập Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (Đề án 843).
Trong quá trình xây dựng, triển khai và tổng kết Đề án 254 và Đề án 843, NHNN đánh giá hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng đã góp phần vào kết quả của hoạt động ngân hàng trong thời gian qua như: Sự ổn định, an toàn hệ thống các TCTD được giữ vững và từng bước được cải thiện; Không để xảy ra đổ vỡ và mất an toàn hoạt động ngoài tầm kiểm soát của Nhà nước; Hệ thống các TCTD được cơ cấu lại một bước cơ bản.
Cùng với đó, để án đã hoàn thiện một bước quan trọng khuôn khổ pháp lý về an toàn hoạt động ngân hàng phù hợp với thông lệ, chuẩn mực quốc tế và điều kiện thực tiễn của Việt Nam nhằm hỗ trợ tái cơ cấu, xử lý nợ xấu; Quyền lợi của người gửi tiền được đảm bảo.
Ngoài ra, trong quá trình thực hiện thanh tra và kiểm tra các TCTD, nhiều rủi ro, yếu kém, vi phạm pháp luật của TCTD đã được NHNN, các cơ quan chức năng phát hiện và yêu cầu các TCTD phải thực hiện các kiến nghị và giải pháp cụ thể để khắc phục.
Tuy nhiên, NHNN cũng thẳng thắn nhìn nhận một cách khách quan, trong thời gian qua, hoạt động thanh tra, giám sát ngành Ngân hàng đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập.
Thứ nhất, khuôn khổ pháp lý, pháp quy về thanh tra, giám sát ngân hàng, an toàn hoạt động ngân hàng chưa đầy đủ và đồng bộ.
Thứ hai, khả năng phát hiện và cảnh báo sớm, phòng ngừa, ngăn chặn rủi ro trong hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng còn hạn chế.
Thứ ba, chất lượng, số lượng, năng lực thực thi công vụ của đội ngũ thanh tra, giám sát ngân hàng còn một số tồn tại, hạn chế, chưa theo kịp với tốc độ phát triển của hệ thống tài chính ngân hàng.
Thứ tư, hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng còn chưa đáp ứng được yêu cầu và chuẩn mực quốc tế.
Thứ năm, cơ sở hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ cho hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng còn bất cập.
Để khắc phục những tồn tại, yếu kém của ngành ngân hàng nói chung và hoạt động thanh tra, giám sát ngành ngân hàng nói riêng đã được NHNN nhận diện cũng như các khuyết điểm được TTCP đề cập trong quá trình thực hiện thanh tra tại NHNN.
"Trên tinh thần đánh giá khách quan, thẳng thắn về những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm trong quá trình cơ cấu lại hệ thống các TCTD, NHNN đã báo cáo, tham mưu Thủ tướng Chính phủ trình Bộ chính trị Đề án Cơ cấu lại hệ thống các NHNN gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020"- NHNN nhấn mạnh.
Theo đó, ngày 19/7, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1058/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án (Đề án 1058). Hiện nay, NHNN đã, đang và sẽ triển khai các giải pháp và lộ trình được nêu trong Đề án 1058 một cách tích cực, chủ động, trách nhiệm và đúng pháp luật.
Cụ thể, ngành ngân hàng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, pháp quy về thanh tra, giám sát ngân hàng, an toàn hoạt động ngân hàng để đảm bảo đầy đủ và đồng bộ. Trong đó, NHNN đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết 42 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD cũng như các thông tư liên quan.
Đặc biệt trong thời gian tới, NHNN tiếp tục tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật các TCTD để hoàn thiện các quy định pháp luật nhằm ngăn ngừa sở hữu chéo, lạm dụng quyền quản trị, điều hành, quyền cổ đông lớn để thao túng hoạt động của TCTD.
Ngành ngân hàng cũng sẽ tiếp tục hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng; Tăng cường sự phối hợp công tác, chia sẻ thông tin giữa NHNN và các cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan chức năng trong hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng.
Cùng với đó, ngành ngân hàng cũng nâng cao khả năng cảnh báo sớm của NHNN đối với những rủi ro tiềm ẩn mang tính hệ thống và ngăn ngừa nguy cơ vi phạm pháp luật ngành ngân hàng của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; Nâng cao chất lượng, số lượng và năng lực, đạo đức thực thi công vụ của đội ngũ thanh tra, giám sát ngành ngân hàng để đáp ứng với tốc độ phát triển của hệ thống tài chính-ngân hàng trong bối cảnh mới.
Đổi mới công tác thanh tra theo hướng tăng cường thanh tra toàn diện, pháp nhân TCTD, phù hợp với thực tiễn hoạt động của TCTD; kết hợp thanh tra, giám sát việc chấp hành chính sách, pháp luật với thanh tra, giám sát rủi ro trong hoạt động của đối tượng thanh tra ngân hàng, đối tượng giám sát ngân hàng, tiến tới áp dụng phương pháp dựa trên cơ sở rủi ro theo các thông lệ, chuẩn mực quốc tế.
Tăng cường công tác giám sát thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng, kiểm soát chặt chẽ chất lượng hoạt động của các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; phát hiện và xử lý nghiêm, kịp thời những sai phạm và rủi ro gây mất ổn định; Thực hiện giám sát rủi ro ngân hàng, phân tích, đo lường rủi ro để từ đó cảnh báo sớm các rủi ro, nguy cơ gây mất an toàn trong hoạt động.
Giám sát chặt chẽ việc thực hiện phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của các TCTD; đề xuất các giải pháp hỗ trợ, xử lý kịp thời các vướng mắc phát sinh trong quá trình cơ cấu lại các TCTD...
“Một số giải pháp nêu trên đã được NHNN chủ động, cầu thị thực hiện trong quá trình Thanh tra Chính phủ tiến hành hoạt động thanh tra tại NHNN. Hiện nay, toàn bộ các giải pháp tại Đề án 1058 đã, đang và sẽ được NHNN triển khai quyết liệt theo đúng lộ trình, tuân thủ đúng quy định của pháp luật, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh, hội nhập quốc tế của ngành Ngân hàng. ..”- NHNN khẳng định.
