 |
Đã nửa tháng sau thời điểm đồng thuận giảm lãi suất (LS). Tuy nhiên điều kỳ lạ là LS huy động thực tế chẳng những không giảm mà đang tăng từng ngày.
Nhiều ngân hàng (NH) đang công khai “bù đắp” cho người gửi tiền bằng đủ hình thức như cộng thêm LS, tặng quà. Trong khi đó doanh nghiệp vay vốn vẫn phải trả LS cao.
Tăng LS thưởng
Đến nay hầu hết NH đã giảm LS huy động xuống mức 11%/năm như kêu gọi của Hiệp hội NH. Tuy nhiên đó chỉ là hình thức, còn thực tế, theo tìm hiểu của chúng tôi, LS huy động đang là 12%/năm.
NH cổ phần S có trụ sở tại quận 1, TP.HCM tuần qua đã giảm LS huy động từ 11,2%/năm xuống 11%/năm nhưng lại tăng LS thưởng. Trước khi giảm LS huy động, LS thưởng với kỳ hạn 3 tháng là 1,44%/năm, kỳ hạn 6 tháng là 1,68%/năm nhưng hiện nay LS thưởng với khách hàng gửi kỳ hạn 3 tháng tăng lên 1,5%/năm. Từ 4 tháng trở lên LS thưởng là 1,7%/năm. Như vậy giảm LS chỉ là hình thức, còn LS huy động thực tế vẫn không đổi.
Một NH có trụ sở tại đường Bến Chương Dương (quận 1) vừa giảm LS huy động vào ngày 24-10 nhưng lại áp dụng hình thức cào trúng thưởng. Cứ mỗi 20 triệu đồng người gửi tiền được tặng phiếu cào trúng thưởng 50.000 đồng. Nhân viên NH giải thích mức tiền trên tương đương mức LS 1%/năm nhưng do vướng quy định đồng thuận nên NH phải lách bằng phiếu cào. Phiếu cào hình thức là hên xui nhưng thực chất ai cào cũng trúng. Một NH có trụ sở tại đường Hai Bà Trưng niêm yết LS huy động 11%/năm nhưng thực tế là 12,5%/năm, phần trội 1,5%/năm được trả bằng tiền mặt và hiện vật.
Tại một NH có trụ sở ở quận 5, nếu gửi từ 100 triệu đồng trở lên khách hàng có quyền thỏa thuận LS với NH. Trường hợp cam kết gửi từ 5 tháng trở lên và không rút trước hạn, LS còn cao hơn. Một NH có trụ sở tại đường Nguyễn Đình Chiểu (quận 1), LS niêm yết cao nhất chỉ 10,8%/năm nhưng thực chất người gửi tiền được cộng LS thưởng 0,9%/năm.
Giữ khách hàng cũ
“Làm đúng luật thì không huy động được”. Đó là lý giải của tổng giám đốc một NH có trụ sở tại quận 1 về lý do phải chạy đua khuyến mãi. Đồng thuận LS thực chỉ là hình thức vì thực chất các NH nhỏ vẫn tìm mọi cách trả thêm cho người gửi tiền bằng cách tặng quà, tặng LS. Chỉ số giá (CPI) mười tháng đầu năm đã tăng 7,58%, gần bằng giới hạn kiểm soát lạm phát của cả năm là 8%.
Gửi tiền lúc này vẫn nhận được LS thực dương nhưng nếu so sánh với tương quan LS cũng như tốc độ tăng giá của vàng, USD thì gửi VND không còn hấp dẫn. Theo tổng giám đốc này, khuyến mãi, tặng LS thực chất là giữ khách hàng cũ, khách hàng mới không tăng bao nhiêu.
Ông Trần Sơn Nam, tổng giám đốc NH Đại Tín (Trust Bank), thừa nhận việc giảm LS trong bối cảnh lạm phát tăng như hiện nay đã hạn chế đáng kể khả năng huy động vốn của các NH. Trong khi cuối năm NH cần đẩy mạnh huy động vốn để đáp ứng nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp cũng như đáp ứng quy định của thông tư 13. Bà Dương Thu Hương, tổng thư ký Hiệp hội NH, thừa nhận với tốc độ tăng giá vàng, USD như hiện nay, huy động vốn VND rất khó do LS không còn hấp dẫn.
Xảy ra tình trạng chạy đua khuyến mãi như hiện nay, theo ông Cao Sĩ Kiêm - phó chủ tịch Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, là do cung cầu vốn đang gặp vấn đề. Cuối năm các doanh nghiệp đều đẩy nhanh tiến độ đầu tư, sản xuất kinh doanh, dự trữ nguyên liệu... do vậy nhu cầu vay vốn rất lớn. Nhu cầu tiền mặt để chi trả lương, thưởng cuối năm cũng tăng cao nên NH phải đẩy mạnh huy động vốn để dự phòng thanh khoản. Tuy nhiên người dân hạn chế gửi tiền dẫn đến khả năng cung ứng tín dụng của NH hạn chế. LS huy động đã kịch trần 11%/năm ở các kỳ hạn thì việc NH phải “dấm dúi” bằng LS thưởng, quà tặng... là tất yếu.
Nên tính giải pháp đồng bộ
Việc NH Nhà nước giữ nguyên quy định về tỉ lệ cho vay trên huy động không quá 80% cũng gây một số trở ngại cho NH trong việc đáp ứng các quy định liên quan đến khả năng chi trả. NH đang chịu đồng thời hai sức ép là phải đáp ứng vốn cho doanh nghiệp nhưng đồng thời phải đảm bảo các chỉ tiêu an toàn vốn theo thông tư 13.
Áp lực vốn có thể thấy rõ từ tốc độ tăng LS liên NH trong những tuần gần đây. Công bố mới nhất của NH Nhà nước, LS giao dịch bình quân qua đêm bằng VND trên thị trường liên NH đã lên đến 8,02%/năm trong khi tuần trước đó chỉ ở mức 7,3%/năm.
Các kỳ hạn ngắn khác cũng tăng rất mạnh, như kỳ hạn 1 tuần là 8,92%/năm, 2 tuần là 9,12%/năm trong khi trước đó là 8,1-8,5%/năm. LS kỳ hạn 1 tháng cũng tăng từ 9,13%/năm lên 9,67%/năm. Riêng LS bình quân kỳ hạn 12 tháng trong ngày 22-10 lên tới 11,64%/năm, tăng 0,8%/năm so với tuần trước đó.
Theo các NH, từ nay đến cuối năm LS liên NH còn tăng và đó là áp lực buộc NH phải tăng LS để huy động vốn từ dân cư. LS liên NH đã lên đến gần 12%/năm trong khi trần LS huy động khu vực dân cư chỉ 11%/năm theo ông Kiêm, là bất hợp lý. Ông Kiêm cho biết LS chỉ giảm khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các giải pháp quản lý giá cả, hạn chế nhập siêu, giảm chi tiêu công, ổn định tỉ giá cũng như NH Nhà nước phát huy vai trò điều tiết vốn thông qua thị trường mở.
Theo A.Hồng
