Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và người đồng nhiệm Nga hôm qua đã công khai đấu khẩu về nhà máy điện hạt nhân mà Nga xây cho Iran, cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa hai cường quốc về cách thức đưa Iran rời xa tham vọng hạt nhân.[links()]
Bà Clinton không trực tiếp chỉ trích dự án lâu dài của Nga, nhưng nói rằng chính quyền của Tổng thống Obama phản đối thời điểm nhà máy điện hạt nhân trên đi vào vận hành. Thủ tướng Nga Putin mới đây tuyên bố rằng nhà máy sẽ bắt đầu hoạt động vào mùa hè năm nay.
 |
| Hai ngoại trưởng tươi cười bắt tay nhau trước khi bước vào hội đàm. Sau đó họ sẽ có cuộc họp báo chung. Ảnh: AP. |
Nhà máy điện hạt nhân này là minh chứng cho mối quan hệ kinh tế và kỹ thuật khăng khít giữa Nga và Iran, và đã từ lâu khiến Mỹ khó chịu. Nó luôn hiện hiện trong những cuộc thương thảo giữa Washington và Matxcơva, xoay quanh nỗ lực của Mỹ nhằm thuyết phục các nước trong Hội đồng Bảo an áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Iran, vì nghi ngờ nước này theo đuổi vũ khí hạt nhân.
Tuyên bố của Putin được đưa ra ngay trước chuyến thăm hai ngày của Clinton tới Nga, khiến danh sách những vấn đề bất đồng giữa hai nước dài thêm.
Tại cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng nước chủ nhà Sergey Lavrov, sau khi nói đến một loạt vấn đề, bà Clinton đề cập đến Iran, nói rằng nước này cần đảm bảo với thế giới rằng họ sẽ không phát triển vũ khí hạt nhân.
"Nếu chưa có những đảm bảo như vậy, tôi cho là quá vội vàng nếu tiến hành bất kỳ dự án nào vào thời điểm này, bởi vì chúng ta cần đưa ra một thông điệp thống nhất và mạnh mẽ tới Iran", AP trích lời Clinton.
Nhưng Lavrov khẳng định một cách quả quyết rằng cho dù Mỹ có mối lo ngại gì, Nga cũng sẽ nhanh chóng cho khởi động nhà máy điện hạt nhân Bushehr cho Iran.
"Dự án sẽ phải hoàn thành", Lavrov nói. "Chúng tôi đang ở giai đoạn cuối cùng, và nhà máy sẽ được khởi động. Nhà máy sẽ được đưa vào hoạt động, sẽ làm việc và làm ra điện". Ông nói thêm rằng nhà máy điện sẽ vận hành tuân thủ những nguyên tắc mà cơ quan giám sát hạt nhân LHQ đưa ra.
 |
| Sắc mặt hai vị ngoại trưởng trong cuộc họp báo thể hiện rõ sự bất đồng. Ảnh: AP. |
Hai ngoại trưởng cùng khẳng định với các phóng viên rằng Nga và Mỹ đang thương thảo một hiệp ước mới thay thế Hiệp ước cắt giảm vũ khí tiến công chiến lược START, đã hết hiệu lực từ tháng 12 năm ngoái.
Lavrov cho hay hai ben đang thảo luận về thời gian và địa điểm mà Tổng thống Obama và Tổng thống Medvedev sẽ ký. Văn bản mới cũng cần được quốc hội hai nước thông qua mới có hiệu lực.
"Chúng tôi đang tiến đến giai đoạn cuối cùng", Lavrov nói.
Nhưng Clinton tỏ ra thận trọng hơn.
"Ở Mỹ chúng tôi có câu ngạn ngữ thế này: 'Đừng đếm gà con khi nó chưa nở'", AP trích lời bà nói. "Điều đó có nghĩa là chúng ta mới chỉ bắt đầu bàn việc việc hai tổng thống có thể ký hiệp ước khi nào và ở đâu. Nhưng chúng tôi không muốn cầm đèn chạy trước ô tô. Trước tiên, các nhà thương thảo của chúng ta phải viết vào những chỗ còn trống đã, thế đấy".
Sau đó phát ngôn viên của bà Clinton giải thích thêm rằng các nhà thương thảo "còn một hai vấn đề nữa" cần thống nhất trước khi hoàn tất dự thảo hiệp ước mới.
Bà Clinton cho rằng nếu cộng đồng quốc tế chấp nhận việc nhà máy điện hạt nhân Bushehr được khởi động và vận hành, Iran có thể hiểu nhầm rằng thế giới chấp nhận tuyên bố của Tehran, rằng họ chỉ theo đuổi công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình. Trong khi đó Mỹ và một số nước đồng minh phương Tây nghi ngờ Iran muốn chế tạo bom hạt nhân.
Nhà máy điện Bushehr là dự án lâu dài trong đó Nga hỗ trợ Iran xây dựng từ cả thập kỷ nay. Nga cũng thống nhất quan điểm chung là Iran không được phép phát triển vũ khí hạt nhân, nhưng nhiều lần bác bỏ dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an về việc trừng phạt Iran. Hiện Tehran đang chịu nhiều lệnh cấm vận của Hội đồng, do không tuân thủ yêu cầu ngừng làm giàu uranium.
Theo
