Nga-Mỹ: Đấu dịu vụ án “gián điệp”

Sau khi chính quyền Mỹ thông báo bắt giữ 10 nghi phạm làm gián điệp cho Nga, hôm 29/6, cả hai bên Matxcơva và Washington đã cố gắng làm dịu căng thẳng và khẳng định, vụ việc đó không ảnh hưởng gì tới quan hệ song phương giữa hai nước vốn được khởi động lại từ một năm rưỡi trở lại đây.

Thủ tướng Nga Vladimir Putin (phải) và cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton.

Hôm 29/6, Thủ tướng Nga Vladimir Putin đã tuyên bố với cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton rằng, ông hy vọng vụ việc này không làm tổn hại tới quan hệ song phương Nga-Mỹ trong tương lai.

Về phần mình, Ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov thừa nhận sự có mặt của các công dân Nga trong số 10 người bị tình nghi làm điệp viên cho Nga bị bắt giữ tại Mỹ hôm 26/6, song phủ nhận những người này có hành động chống lại lợi ích của Mỹ.

Ngoại trưởng Nga cũng cho biết, Matxcơva hy vọng rằng những người bị bắt sẽ “được đối xử tốt trong trại giam” và có thể được tiếp xúc với luật sư Nga cũng như các nhân viên của lãnh sự quán Nga tại Mỹ.

Từ sáng sớm ngày 29/6, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Andrei Nesterenko đã tuyên bố rằng, những lời đồn đại về vụ bắt giữ gián điệp là không có cơ sở và có nhiều mâu thuẫn, trong khi đó Ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov nói rằng Nga đang chờ những lời giải thích từ phía Mỹ.

Trong khi đó, tại Washington, Nhà Trắng cũng khẳng định rằng vụ việc sẽ không gây hậu quả đối với quan hệ với Kremlin. Một quan chức cao cấp trong Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng, vụ bắt giữ các nghi phạm “gián điệp” Nga là “tàn tích” của quá khứ.

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách châu Âu Phil Gordon giải thích, câu chuyện này phải được đặt “trong bối cảnh” Mỹ muốn khởi động lại quan hệ với Nga. “Chúng tôi nhận thấy đã có những tiến triển quan trọng kể từ khi chúng tôi đạt tới quan hệ khác với Nga, bất chấp những “sự khác biệt”, ông Phil Gordon nói.

Theo kết quả điều tra của FBI, mạng lưới “tình báo” vừa bị phá tại Mỹ đã tồn tại từ khoảng 20 năm nay, song tầm quan trọng của những thông tin mà mạng lưới này đã tiếp nhận và trao đổi dường như chưa được khẳng định rõ.

Ngoài ra, chưa có một nghi phạm nào được cho là đã thành công khi thực hiện “nhiệm vụ thâm nhập vào hệ thống quyền lực” Mỹ. Chẳng hạn, theo đơn kiện của FBI được gửi lên tòa án liên bang Mỹ tại Manhattan, “Trung tâm Matxcơva đã yêu cầu Cynthia Murphy (một trong những người bị bắt) năm 2010 cố gắng có một việc làm mà cho phép người này tiếp cận được các nguồn tin trong lòng Chính phủ Mỹ (…) nhưng (…) Myrphy lo ngại rằng người ta đã yêu cầu quá chi tiết về con đường sự nghiệp của ông ta”.

Hôm 28/6, 5 trong số 10 nghi phạm làm gián điệp bị bắt giữ tại Mỹ đã xuất hiện trước tòa án ở New York. Một thẩm phán Mỹ đã ra lệnh tiếp tục tạm giam họ.

Được biết, theo danh sách tên của những người bị bắt, chỉ có một vài tên gọi của những người này khi được đọc lên có “âm điệu” của tiếng Nga.

Trong khi đó, một nguồn tin cảnh sát Síp cũng đã thông báo vụ bắt giữ nghi phạm thứ 11 tại sân bay Larnaca, một người Canada được gọi là Christopher Robert Metsos, 54 tuổi. Tuy nhiên, ông này đã được trả tự do sau khi nộp khoản tiền bảo lãnh 26.500 euro trong thời gian chờ lệnh dẫn độ.

Theo một số nhà phân tích, vụ bắt giữ 11 người bị tình nghi làm gián điệp cho Nga có thể là một âm mưu nhằm làm mất lòng tin giữa hai nước này. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, vụ việc có thể sẽ không gây ra những tác động xấu có hại tới quan hệ song phương Nga-Mỹ.

Trong một diễn biến khác liên quan đến câu chuyện tình báo Mỹ, truyền hình Iran hôm 29/6 đã phát đi một cuốn băng video mới trong đó có cảnh một người đàn ông tự giới thiệu là một nhà vật lý Iran, Shahram Amiri, khẳng định ông vừa thoát khỏi bàn tay của các điệp viên Mỹ.

Nhà vật lý Iran Shahram Amiri tuyên bố trên đài truyền hình Iran rằng ông đã bị tình báo Mỹ bắt cóc.

Người đàn ông trong cuốn băng tuyên bố: “Hôm nay là ngày 14/6. Tôi là Shahram Amiri, công dân nước Cộng hòa Hồi giáo. Cách đây vài phút, tôi đã may mắn thoát khỏi các nhân viên tình báo Mỹ tại Virginia”. “Lúc đó, tôi có thể bị các điệp viên Mỹ bắt giữ một lần nữa (…). Nếu có chuyện gì xảy ra với tôi và tôi không trở về sống ở quê hương, thì Chính phủ Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm về việc này”, người đàn ông nói thêm.

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ đã bác bỏ những lời cáo buộc bắt cóc này. “Thật là nực cười khi khẳng định rằng Mỹ đã bắt cóc người đàn ông này”, vị quan chức giấu tên tuyên bố.

Ngày 7/6, đài truyền hình Iran phát đi cuốn băng video đầu tiên trong đó có cảnh một người đàn ông tự giới thiệu là Amiri khẳng định đã bị nhân viên tình báo Mỹ bắt cóc và giam giữ gần Tucson, Arizona, Mỹ. Sau đó, Iran đã đề nghị Mỹ xác nhận những thông tin này.

Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Philip Crowley phủ nhận cáo buộc Mỹ bắt cóc nhà vật lý, đồng thời từ chối trả lời liệu người đàn ông này đã có mặt tại Mỹ hay không.

Ông Shahram Amiri đã từng mất tích hồi tháng 6/2009 khi tới Ả rập Xê-út, nơi ông có chuyến hành hương. Tehran khẳng định rằng ông Amiri đã bị Mỹ bắt cóc với sự trợ giúp của tình báo Ả rập Xê-út.

Tới cuối tháng 3 vừa qua, kênh truyền hình Mỹ ABC cho biết, người đàn ông được giới thiệu là một nhà vật lý hạt nhân này đã không đến và hợp tác với Cơ quan tình báo Mỹ (CIA)./.

Quang Minh (Theo AFP, AP, THX)