Một trong những vấn đề được đông đảo cử tri và nhân dân thành phố quan tâm là khi thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường thì việc giám sát đối với cấp xã được thực hiện như thế nào? Ý kiến của cử tri xã, thị trấn có được chuyển đầy đủ đến cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết?
Giao ban định kỳ-chia sẻ kinh nghiệm hoạt động
Sau khi thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND huyện, quận, phường, một trong những vấn đề trường trực HĐND cấp xã băn khoăn nhất là không còn đầu mối liên hệ, trao đổi công tác, bởi trước đây mọi hoạt động liên hệ qua thường trực HĐND huyện. Khi không còn HĐND huyện, UBND các huyện cử đồng chí phó chủ tịch UBND phụ trách và tham gia giao ban định kỳ với HĐND các xã, thị trấn. Như vậy, các ý kiến, kiến nghị của HĐND cấp xã cơ bản được đồng chí lãnh đạo UBND huyện trả lời, giải đáp ngay mà không phải chờ đến kỳ họp HĐND huyện như trước đây.
Thông qua các cuộc giao ban định kỳ, thường trực HĐND cấp xã trao đổi và chia sẻ nhiều kinh nghiệm trong công tác chuẩn bị, điều hành, chất vấn và trả lời kiến nghị cử tri. Phần lớn các ý kiến cho rằng, công tác điều hành của chủ tọa kỳ họp có ý nghĩa quan trọng, quyết định sự thành công của kỳ họp. Do đó, việc điều hành của chủ toạ cần được chuẩn bị kỹ, có chương trình điều hành cụ thể, ghi rõ từng nội dung công việc và thời gian thực hiện. Chủ tọa phải thể hiện được sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong suốt quá trình điều hành kỳ họp, nhất là với phần chất vấn và trả lời chất vấn. Qua đó, tạo không khí trao đổi cởi mở, thẳng thắn. Với những nội dung nằm trong chương trình được kỳ họp thông qua, chủ tọa kỳ họp cần thực hiện đầy đủ.
Đối với mỗi kỳ họp HĐND dù ở cấp nào, phần chất vấn và trả lời chất vấn nhận được sự quan tâm đặc biệt. Song có thực tế, tại cuộc họp HĐND cấp xã, phần chất vấn và trả lời chất vấn còn nghèo nàn. Nguyên nhân do đại biểu ngại va chạm, bởi ở các làng, xã, đều là những chỗ quen biết, “ra trông thấy nhau” nên hay sợ mất lòng nhau. Vì vậy, chủ tọa kỳ họp đôi khi né tránh, không muốn có nhiều đại biểu chất vấn. Đây là một trong những nguyên nhân khiến chất lượng kỳ họp HĐND cấp xã còn thấp, chưa nhận được sự quan tâm của đông đảo nhân dân. Để phần chất vấn và trả lời chất vấn sôi động, thường trực HĐND xã cần quán triệt đến đại biểu HĐND nhận thức rõ, việc chất vấn vì sự phát triển chung của địa phương, không phải phục vụ lợi ích của cá nhân. Do đó, cần chuẩn bị kỹ nội dung chất vấn, từ câu hỏi đến phần trả lời (trả lời bằng văn bản) và dành thời gian thỏa đáng cho phần chất vấn, trả lời chất vấn. Với những vấn đề đại biểu chất vấn trực tiếp tại hội trường, các cơ quan chuyên môn UBND xã có thể trả lời ngay hoặc trả lời bằng văn bản để đại biểu và cử tri được rõ.
 |
| Đại biểu HĐND xã Minh Tân huyện Thủy Nguyên giám sát việc thi công công xây dựng đường vào bãi xử lý rác thôn Đông Giá. |
Giám sát vẫn là khâu yếu
Có thực tế đáng quan tâm mà theo phản ánh của nhiều đại biểu HĐND cấp xã là HĐND cấp xã chưa thể hiện được vai trò giám sát. Nhiều kiến nghị của cử tri được chuyển đến kỳ họp, song việc trả lời kiến nghị phụ thuộc nhiều vào lãnh đạo UBND. Với địa phương ổn định, bộ máy lãnh đạo đoàn kết, kiến nghị của dân sớm được giải quyết. Nhưng nếu nội bộ có vấn đề, kiến nghị chậm được giải quyết, thậm chí bị bưng bít. Do vậy, trách nhiệm của đại biểu HĐND xã là yêu cầu UBND trả lời đến cùng. Thí dụ vấn đề sai phạm trong công tác kiểm kê đền bù phục vụ Dự án Nhà máy đóng tàu Sông Cấm (cơ sở 2) ở một xã thuộc huyện Thủy Nguyên đã rõ ràng, song việc khắc phục hậu quả và xử lý cán bộ không được giải quyết dứt điểm nên chỉ ít tháng sau cũng tại địa bàn xã đó lại xảy ra tình trạng bớt tiền hỗ trợ xăng dầu của ngư dân. Cử tri địa phương kiến nghị nhiều lần nhưng không được giải quyết. UBND xã báo cáo sai sự thật, lãnh đạo huyện nghe báo cáo mà không kiểm tra thực tế. Đáng lẽ, với những vụ việc như vậy, HĐND xã phát huy vai trò giám sát, “truy” đến cùng sự việc. Với những vấn đề phức tạp, có thể báo cáo tại kỳ họp HĐND xã.
Tại các kỳ giao ban, đồng chí Phó chủ tịch UBND huyện chủ trì cuộc họp, như vậy thì liệu các ý kiến từ địa phương có được phản ánh hết hoặc những vấn đề kiến nghị của cử tri có được quyết định ngay hay chờ…xin ý kiến? Do đó, tại các cuộc giao ban thường trực HĐND cấp xã, nên phân công đồng chí chủ tịch UBND huyện trực tiếp điều hành, tiếp thu và quyết định những vấn đề cử tri kiến nghị.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát và chất lượng kỳ họp, HĐND thành phố có thể cử đại biểu HĐND thành phố và các ban dự họp, nắm thông tin chung. Với những vấn đề thuộc thẩm quyền cấp thành phố, đại biểu và các ban HĐND thành phố tổng hợp, phản ánh đầy đủ đến Thường trực HĐND thành phố. Có như vậy, hy vọng chất lượng kỳ họp, công tác giám sát mới được nâng lên, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cử tri./.
Hoàng Dũng
