Nên có chế tài khi Nhà nước chậm bồi thường cho người dân

(PLO) - Chỉ tính trong ngành Tòa án năm nay giải quyết được 11 vụ việc với tổng số tiền hơn 22,7 tỷ đồng thì riêng tiền bồi thường cho vụ án oan lớn nhất Thái Bình mà “khổ chủ” là ông Lương Ngọc Phi đã lên đến trên 21 tỷ đồng – con số không hề nhỏ mà ngân sách nhà nước phải “gánh”. Hành trình 9 năm gian nan đòi đền bù của ông đã kết thúc, nhưng qua đó cho thấy sự lúng túng, chậm trễ của Nhà nước trong giải quyết yêu cầu bồi thường của người dân. 
9 năm và 21 tỷ
Ông Lương Ngọc Phi (SN 1948, trú tại phường Quang Trung, TP.Thái Bình, tỉnh Thái Bình) được coi là nạn nhân của vụ án oan lớn nhất tỉnh Thái Bình và số tiền TAND tỉnh phải bồi thường cho ông Phi cũng là số tiền lớn nhất mà cơ quan tố tụng phải bồi thường cho người bị oan sai từ trước đến nay.
Trước đó, ngày 1/5/1998, ông Phi bị khởi tố, bắt giam về tội “Trốn thuế” và tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN”. Ngày 29/9/1999, bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Thái Bình tuyên phạt ông Phi tổng cộng 17 năm tù giam cho 2 tội danh này. 
Ngày 26/4/2000, bản án phúc thẩm của TANDTC tuyên ông Phi không phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” và hủy bản án sơ thẩm đối với tội “Trốn thuế” để điều tra lại. Sau khi điều tra lại, ngày 12/12/2003, VKSND tỉnh ra quyết định đình chỉ điều tra và trả tự do cho ông Lương Ngọc Phi. Ngay sau khi được minh oan, ông Phi đã tiến hành đòi bồi thường với số tiền yêu cầu bồi thường là 54 tỷ đồng, chia đều cho hai cơ quan TAND tỉnh và Công an tỉnh. 
Qua 6 lần tiến hành thương lượng về số tiền bồi thường không thành, ông Phi đã khởi kiện hai cơ quan này ra TAND TP.Thái Bình và đề nghị tách vụ kiện thành hai vụ riêng. Vụ thứ nhất đòi bồi thường thiệt hại về tổn thất tinh thần và thu nhập thực tế bị mất được xét xử năm 2009 đã tuyên buộc TAND tỉnh phải bồi thường cho ông Phi trên 600 triệu đồng cho 35 tháng bị giam oan.
Vụ thứ hai đòi bồi thường thiệt hại về tài sản cũng như thiệt hại do không khai thác được tài sản thì mãi đến tháng 8/2013 mới được đưa ra xét xử. HĐXX bác yêu cầu khởi kiện của ông Phi đòi Công an tỉnh bồi thường và tuyên buộc TAND tỉnh phải bồi thường cho ông Phi số tiền hơn 21 tỷ đồng vì đã ra bản án oan, gây thiệt hại về tài sản cho ông.
Nhận định về vụ án trên, tham dự Hội nghị đánh giá tình hình yêu cầu bồi thường và giải quyết bồi thường trong hoạt động tố tụng do Bộ Tư pháp tổ chức hôm qua – 3/12, bà Nguyễn Thị Thu Hằng (Viện Khoa học xét xử, TANDTC) cho biết, đây là vụ án oan lớn cả về tính chất vụ việc ở thời điểm ông Phi bị bắt lẫn sự phức tạp, gian truân suốt gần một  thập kỷ đi đòi bồi thường oan sai. Quá trình khởi kiện và yêu cầu đền bù của ông Phi kéo dài từ năm 2004 đến năm 2013 cho thấy sự lúng túng, chậm trễ của Nhà nước trong việc giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt hại của người bị oan sai. 
Sẽ phát sinh nhiều yêu cầu bồi thường?
Tại hội nghị, nhắc đến vụ án oan của ông Phi, Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước Nguyễn Thanh Tịnh cũng rất tâm tư khi mà thời gian gần đây, lĩnh vực tố tụng hình sự phát sinh một số vụ việc nghiêm trọng, phức tạp. Điển hình là vụ việc ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang được Quyết định tái thẩm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC tuyên hủy hai bản án hình sự sơ thẩm và phúc thẩm đã tuyên ông Chấn phạm tội “Giết người” và phải chấp hành hình phạt tù chung thân. 
Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước Nguyễn Thanh Tịnh
Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước Nguyễn Thanh Tịnh 
“Liệu những con số trên đã phản ánh thực chất được tình hình yêu cầu bồi thường và giải quyết bồi thường trong hoạt động tố tụng hay chưa?. Liệu còn những vụ việc nào có khả năng phát sinh yêu cầu bồi thường?” – ông Tịnh nêu vấn đề và cho rằng cần tính đến sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật nhằm tạo cơ chế thực sự thuận lợi, khả thi cho người dân thực hiện quyền yêu cầu bồi thường.
Bà Hằng phản ánh, Luật và Nghị định số 16/2010/NĐ-CP hiện không quy định rõ về trường hợp yêu cầu bồi thường thiệt hại nhưng đương sự không cung cấp hồ sơ, tài liệu do bị mất, khiến việc giải quyết bồi thường gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, bà Hằng kiến nghị cần quy định cụ thể hơn nhằm giải quyết những trường hợp này cũng như xác định những căn cứ định giá, giám định lại nếu hai bên không đạt được thống nhất trong xác định thiệt hại và mức bồi thường thiệt hại.
Đến từ VKSNDTC, bà Trần Thu Hiền đề xuất bổ sung quy định về thời gian cơ quan nhà nước phải ban hành văn bản xác định hành vi của cán bộ, công chức là trái pháp luật khi nhận được yêu cầu của công dân và quy định chế tài đối với cơ quan nhà nước chậm trễ trong việc ban hành văn bản này; đồng thời bổ sung chế tài đối với các trường hợp cá nhân, tổ chức có hành vi giả mạo giấy tờ, tài liệu để yêu cầu bồi thường hoặc lợi dung việc yêu cầu bồi thường nhằm mục đích vu khống, vụ lợi, làm giảm uy tín của cán bộ, công chức và các cơ quan công quyền.

Đọc thêm

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.

Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội: Không ngừng đổi mới và phát triển

TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) - Ngày 3/11/2024, Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức gặp mặt truyền thống 45 năm ngày thành lập (10 /11/1979 – 10/11/2024 ) và đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Sau 45 năm thành lập, Khoa Pháp luật kinh tế đã chủ động, sáng tạo, phát triển không ngừng, có nhiều đóng góp trong thực hiện sứ mạng, tầm nhìn của Nhà trường. Nhân dịp này, Báo Pháp luật Việt Nam đã phỏng vấn TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Nhà trường.

Khánh Hòa tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2024

Quang cảnh hội nghị tập huấn.
(PLVN) -  Ngày 1/11, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL năm 2024 cho khoảng 260 đại biểu là báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện; cán bộ lãnh đạo, chuyên viên các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và các địa phương như: Nha Trang, Cam Ranh, Ninh Hòa.

Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo đánh giá tình hình triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật

Quang cảnh hội thảo (Ảnh: P. Dương)
(PLVN) - Sáng 1/11, tại thành phố Thanh Hóa, Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tổ chức hội thảo đánh giá tình hình thực hiện triển khai công tác chuẩn tiếp cận pháp luật và tăng cường năng lực tiếp cận pháp luật của người dân. Tiến sĩ Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ Tư pháp chủ trì hội thảo.

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền và quyết tâm “ Hôm nay phải tốt hơn ngày hôm qua”

Giám đốc Sở Tư pháp Nam Định Trần Thị Thúy Hiền
(PLVN) - Những năm gần đây, Sở Tư pháp tỉnh Nam Định đã khẳng định được vị trí, vai trò trong phong trào thi đua của Ngành Tư pháp; liên tục trong các năm nhận được Bằng khen, Cờ thi đua của Chính phủ, Bộ Tư pháp và UBND tỉnh. Để có được thành tích đó phải kể đến sự nỗ lực của các cán bộ tư pháp; trong đó phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của người đứng đầu Sở Tư pháp - Giám đốc Sở Trần Thị Thúy Hiền.

Suy nghĩ về phát triển giáo dục đại học Việt Nam cùng khoa học và công nghệ trong kỷ nguyên mới

GS. Viện sỹ Nguyễn Quốc Sỹ – Chủ tịch Viện Công nghệ VinIT
(PLVN) - Không nên nghĩ chúng ta đang chảy máu chất xám, nguồn lực khoa học công nghệ (KHCN) cho thế giới, mà nên nghĩ theo hướng, chúng ta phải hợp tác sâu rộng để học hỏi thế giới, để Việt Nam có thể phát triển cùng thế giới. Phải có chính sách đột phá để thu hút “hiền tài” tới Việt Nam sống và làm việc, cống hiến cho Việt Nam.