Nâng cao hiệu quả quản lý bãi chôn lấp, mở đường cho kinh tế tuần hoàn

Cuộc họp tham vấn nhằm chia sẻ, thảo luận, trao đổi kết quả nghiên cứu “Phân tích cơ sở thu hồi vật liệu, kinh tế tuần hoàn và cải tạo các bãi chôn lấp rác thải; khuyến nghị cho Tỉnh Nghệ An và TP Hải Phòng”. Nghiên cứu này là hoạt động hỗ trợ kỹ thuật nhằm mục đích nâng cao chuỗi giá trị và tăng cường tái chế chất thải nhựa thông qua việc khuyến nghị khung chính sách ở cấp Trung ương và lên kế hoạch đầu tư tăng cường tái chế chất thải nhựa ở cấp địa phương.

TS Nguyễn Trung Thắng - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường cho biết, trong thời gian qua, công tác quản lý chất thải rắn đã được các địa phương chủ động triển khai và có nhiều chuyển biến tích cực, thể hiện ở việc tăng cường thu gom, cải thiện hạ tầng xử lý và từng bước mở rộng phân loại tại nguồn. Nhiều tỉnh, thành phố đã xây dựng quy hoạch quản lý chất thải rắn, ban hành cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành và chính quyền cấp huyện – xã, qua đó nâng tỷ lệ thu gom rác thải sinh hoạt đô thị lên mức tương đối cao.

Tuy nhiên, xử lý chất thải rắn vẫn dựa chủ yếu vào các bãi chôn lấp, trong đó còn nhiều bãi quy mô nhỏ, không hợp vệ sinh hoặc đã quá tải. Nhiều bãi chôn lấp chưa được cải tạo, đóng cửa hoặc phục hồi môi trường đúng quy định, gây nguy cơ ô nhiễm đất, nước ngầm, nước mặt và phát tán mùi. Một số địa phương đã triển khai dự án xử lý thay thế bằng công nghệ mới như đốt rác phát điện, compost hoặc tái chế, nhưng quy mô còn hạn chế, chưa đáp ứng lượng chất thải phát sinh ngày càng tăng.

“Trong bối cảnh đó, chúng tôi vui mừng khi được biết Ngân hàng Thế giới đã phối hợp với Công ty Giải pháp và Tư vấn Enviro triển khai nghiên cứu “Phân tích cơ sở thu hồi vật liệu, kinh tế tuần hoàn và cải tạo các bãi chôn lấp rác thải; khuyến nghị cho tỉnh Nghệ An và TP Hải Phòng”. Quá trình nghiên cứu có sự tham vấn với Uỷ ban nhân dân các cấp, các Sở Nông nghiệp và Môi trường và các Sở, ban, ngành có liên quan tại Nghệ An, Hải Phòng. Chúng tôi kỳ vọng rằng kết quả của nghiên cứu này sẽ được sử dụng như một cơ sở kỹ thuật quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý các bãi chôn lấp trên phạm vi cả nước”, TS Nguyễn Trung Thắng bày tỏ.

Tại sự kiện, PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Công ty Giải pháp và Tư vấn Enviro với vai trò Phó chủ nhiệm nhiệm vụ đã phân tích các cơ hội, thách thức đối với cơ sở thu hồi vật liệu và cải tạo bãi chốn lấp hướng tới kinh tế tuần hoàn và đề xuất giải pháp hỗ trợ phân loại chất thải tại nguồn và cải thiện năng lực thể chế cho tỉnh Nghệ An và TP Hải Phòng.

Theo PGS.TS Phùng Chí Sỹ, các cơ sở thu hồi vật liệu và kinh tế tuần hoàn tại 2 địa phương này có tính khả thi về mặt tài chính với tỷ suất lợi nhuận nội bộ (IRR) dương từ 2% đến 11,24%, đặc biệt khi kết hợp với việc ủ phân. Việc ủ phân tại trạm trung chuyển có thể giảm chi phí vận hành và bảo trì vận chuyển khoảng 3,5-4,4 tỷ VND mỗi năm...

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Tỉnh Nghệ An, TP Hải Phòng nêu ý kiến tại cuộc họp tham vấn.

Đánh giá về nghiên cứu, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Tỉnh Nghệ An, TP Hải Phòng đều thống nhất cho rằng đây là nghiên cứu cần thiết và có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. Các kết quả cho thấy tiềm năng thu hồi vật liệu và tái chế, góp phần giúp địa phương từng bước giảm phụ thuộc vào chôn lấp, phù hợp với định hướng kinh tế tuần hoàn và mục tiêu giảm phát thải. Các phân tích về cải tạo, phục hồi bãi chôn lấp cũng hỗ trợ xây dựng lộ trình kỹ thuật rõ ràng, ưu tiên xử lý ô nhiễm và lựa chọn công nghệ phù hợp. Bên cạnh đó, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường mỗi địa phương cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung trong nghiên cứu.