Nâng cải cách hành chính lên cấp độ mới

Bên cạnh mô hình tiếp nhận và trả kết quả mẫu, hiện đại được triển khai tại các quận Ngô Quyền, Hồng Bàng, ở 5 sở, 8 UBND quận, huyện, thị xã triển khai mô hình “bộ phận tiếp nhận và trả kết quả” theo cơ chế “một cửa” có phần độc lập, chuyên trách. Nhờ vậy, hầu hết thời gian đăng ký, cấp giấy phép rút ngắn; thủ tục hành chính về các loại giấy tờ không cần thiết giảm. Thời gian giải quyết hồ sơ giảm từ 1/3 đến 1/2 so với quy định. Tất cả loại hồ sơ, thủ tục, quy trình, văn bản pháp lý liên quan đến người dân được công khai hoá. Đây là cơ sở để người dân có thể kiểm tra hoạt động của bộ máy chính quyền và cá nhân công chức. Số hồ sơ tiếp nhận và được giải quyết đúng hoặc sớm hơn hạn định tăng gấp 2 lần. Tình trạng đơn thư, khiếu kiện giảm đáng kể.

Từ tiền đề trên, chức năng hành chính của bộ máy công quyền từng bước tách với hoạt động dịch vụ hành chính. Cải cách hành chính  nâng lên cấp độ mới với việc ứng dụng công nghệ thông tin và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế ISO. Hiện có 24 cơ quan hành chính, UBND quận áp dụng hệ thống ISO trong dịch vụ hành chính công. Trang thông tin điện tử (Website) của thành phố cung cấp những dữ liệu cần thiết để các đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp khi cần làm thủ tục hành chính có thể tìm hiểu, biết rõ nơi cần đến cũng như thủ tục và thời gian giải quyêt. Hệ quả tương ứng là số lượt đi lại cũng như hao phí vật chất và thời gian cho thủ tục hành chính ngày càng giảm 

Nhanh, mạnh và rộng hơn

Người dân mong công cuộc cải cách hành chính lan toả nhanh, mạnh và rộng hơn nữa, không chỉ ở UBND các cấp, mà ở tất cả ngành trong bộ máy công quyền. CCHC về mặt thủ tục cần gắn liền với cải thiện tiền lương, hoàn thiện pháp luật và quy trình nghiệp vụ.

Theo nhà sử học Ngô Đăng Lợi, hiện có tình trạng các cơ quan, đơn vị triển khai “bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả” theo cơ chế “một cửa” nhưng vẫn còn “nhiều khoá”. Nguyên do là cán bộ, công chức hiện nay việc gì cũng “ôm” nhưng lại không chịu trách nhiệm đến cùng. Khi xảy ra sai phạm không ai bị xử lý, thậm chí còn có biểu hiện bao che, hữu khuynh. Đây là nguyên nhân nảy sinh tiêu cực, nhũng nhiễu, phiền hà. ở nhiều nước, cán bộ, công chức chủ yếu quản lý xã hội bằng luật pháp. Mọi quy định đều rõ ràng, cụ thể và được thực hiện nghiêm. Vì vậy, bộ máy hành chính của họ khá đơn giản, gọn nhẹ. Nguyên Trưởng Ban Tuyên giáo Thành uỷ Nguyễn Đức Vịnh cho rằng, với việc Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO, năm 2007 là mốc quan trọng, cơ hội lớn để thành phố tăng tốc trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế-xã hội. Để thực hiện được điều này, thành phố cần đẩy mạnh chương trình cải cách hành chính. Đây là tiền đề tạo môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn các nhà đầu tư, đồng thời góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế thành phố. “Cần đánh giá việc thực hiện cơ chế “một cửa” độc lập, chuyên trách xem thật sự hiệu quả đến đâu, mặt nào chưa được để tập trung giải quyết”- Bí thư Quận uỷ Hồng Bàng Đoàn Trọng Xông đề xuất ý kiến. Thực tế bộ phận này hoạt động tách biệt với các phòng chuyên môn. Dù hoạt động độc lập, chuyên trách, nhưng bộ phận “một cửa” chưa được phân quyền, do đó vô hình chung làm chậm tiến trình cải cách hành chính.

Để “bộ phận tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả” theo cơ chế “một cửa” mang lại hiệu quả thiết thực, tránh hình thức, mang tính “phong trào”, nguyên Giám đốc Sở KH-CN Hoàng Ngọc Tuấn cho rằng, các cơ quan, đơn vị nên triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001:2000 trước. áp dụng ISO góp phần phân công trách nhiệm rõ người, rõ việc, công khai và minh bạch hoá các quy trình quản lý, điều hành. Quá trình này đòi hỏi sự cải tiến liên tục, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, qua đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của các bộ, công chức trong các cơ quan, đơn vị. Điều này phản ánh đúng tinh thần chương trình cải cách hành chính là nâng cao chất lượng các dịch vụ công. Mặc dù ISO không liên hệ trực tiếp với các tổ chức,  công dân, song quy định một cách gián tiếp khá rõ quy trình thủ tục, trách nhiệm của các cơ quan công quyền nhà nước đối với người dân. Trong khi đó, mô hình cơ chế “một cửa” được áp dụng  chủ yếu để giải quyết những công việc liên quan đến tổ chức, người dân. Ưu điểm của cơ chế “một cửa” là giảm thời gian giải quyết các thủ tục hành chính. Nhưng nếu quy trình không minh bạch, năng lực, trình độ cán bộ, công chức không tốt khó bảo đảm chất lượng công việc. Cán bộ, công chức nhiệt tình, công tâm, song xử lý công việc không tốt có thể vô hình chung vẫn gây phiền hà cho dân. Vì vậy, có thể coi triển khai áp dụng ISO tại các cơ quan, đơn vị là phần gốc, thực hiện cơ chế “một cửa” là phần ngọn. Nếu kết hợp cả hai quy trình này, làm tốt phần gốc, phần ngọn chắc chắn sẽ tốt. Chủ tịch một doanh nghiệp Hàn Quốc tại Hải Phòng Hang Ha Riu nhận xét: Chương trình CCHC tại Hải Phòng thu được một số kết quả đáng kích lệ. Môi trường đầu tư được cải thiện theo hướng thông thoáng và tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, so với môi trường đầu tư tại thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng cần tiếp tục cải thiện hơn nữa lĩnh vực này mới có thể thu hút nhiều hơn nữa các nhà đầu tư nước ngoài. /.