Vụ việc đã gây nên cơn bão dư luận, Baidu và bệnh viện bị điều tra, Phó Tổng giám đốc Baidu bị mất chức…đồng thời bộc lộ một loạt vấn đề trong lĩnh vực y tế hiện nay ở Trung Quốc: nhóm lợi ích cấu kết, quảng cáo sai sự thật, y đức kém…
Tin quảng cáo: tiền mất, người đi
Hai năm trước, chàng sinh viên 21 tuổi Ngụy Tắc Tây đang học năm thứ 2 Đại học Khoa học kỹ thuật điện tử Tây An quê Thiểm Tây phát hiện mình bị bệnh u màng hoạt dịch (synovial sarcoma) trong một lần đi kiểm tra sức khỏe. Đi khắp các bệnh viện u bướu lớn ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Quảng Châu điều trị, các bác sĩ đều nói: Chứng bệnh này từ trước đến nay chưa có phương pháp điều trị nào thực sự có hiệu quả.
Ngụy Tắc Tây vào trang tìm kiếm hàng đầu Trung Quốc Baidu, gõ mấy chữ “U màng hoạt dịch” thấy giới thiệu phương pháp chữa trị “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u” (Liệu pháp DC-CIK) của Bệnh viện số 2 thuộc Tổng đội Cảnh sát vũ trang (CSVT) Bắc Kinh.
Đến tìm hiểu, Chủ nhiệm Lý của bệnh viện khám và tuyên bố: “Bệnh nặng, chữa khỏi được nhưng tốn nhiều tiền. Viện chúng tôi là 1 trong 3 viện hàng đầu, đã lên CCTV, có thể tìm thấy liệu pháp liên quan trên Baidu; đảm bảo có thể sống thêm 20 năm nữa”. Ngụy Tắc Tây và gia đình vay mượn, bỏ ra hơn 200 ngàn NDT để điều trị nhưng không có kết quả. Ngày 12/4 vừa qua, Ngụy Tắc Tây đã qua đời.
Trước khi qua đời, Ngụy Tắc Tây có một bài viết đăng trên mạng Chi Hồ nhan đề “Bạn cho rằng điều ác nhất của nhân tính là cái gì?” bày tỏ nghi ngờ Bệnh viện số 2 Tổng đội CSVT Bắc Kinh lừa đảo, rêu rao họ hợp tác với ĐH Stanford (Mỹ) nghiên cứu phát triển “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u” trong khi thực tế nó đã bị đào thải ở Mỹ; Baidu phải chịu trách nhiệm khi quảng cáo bằng cách đẩy thông tin lên hàng đầu trên trang tìm kiếm.
Được người cha cậu báo tin, ngày 30/4, phóng viên điều tra Khổng Phác đã cho đăng lại bài viết của nạn nhân, lập tức gây nên tranh luận sôi nổi. Người ta nghi ngờ bệnh viện và Baidu cố tình cấu kết để lừa đảo, Baidu không hề quản lý quảng cáo chữa bệnh.
Baidu tuyên bố lấp liếm “bệnh viện có chữa khỏi nhưng có tỷ lệ nhất định”, “sẽ dốc sức ủng hộ gia đình Ngụy Tắc Tây đòi lại tiền”, “sẽ phối hợp cơ quan pháp luật điều tra và trừng phạt hành vi phạm pháp, vi phạm quy định” và vội vã gỡ bỏ mọi thông tin liên quan.
Baidu cũng thông báo: “Phía bệnh viện đã cung cấp đầy đủ các tư liệu để đăng quảng cáo” nhằm vạch ranh giới quan hệ giữa hai bên; “sau khi Ngụy Tắc Tây qua đời Baidu đã lập tức liên hệ với ông bố để thăm hỏi, phúng viếng”. Tiếp đó, họ thông báo buộc Phó TGĐ Vương Trạm nghỉ việc vì “vi phạm quy định đạo đức nghề nghiệp, gây tổn hại đến lợi ích của công ty”.
Tuy nhiên, các cư dân mạng tố cáo: “Liệu pháp miễn dịch sinh vật” hiệu quả ở nước ngoài quá thấp trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, các nước như Mỹ cơ bản không còn bệnh viện nào sử dụng kỹ thuật này nữa; nhưng vào Trung Quốc lại trở thành “kỹ thuật mới nhất” là cố tình lừa đảo người bệnh.
Người chết, lộ mặt Baidu ăn tiền quảng cáo
“Một cựu nhân viên Baidu tiết lộ với truyền thông: Baidu mỗi năm thu hàng chục triệu tệ từ phí quảng cáo của giới y tế; tiền thu từ quảng cáo chữa bệnh chiếm trên 40% tổng thu nhập của Baidu; giữa các bệnh viện tư nhân của “hệ Bồ Điền” (tức Tổng hội DN y tế Bồ Điền tập hợp các bệnh viện tư nhân khắp Trung Quốc do gia tộc họ Trần quê Bồ Điền, Phúc Kiến sở hữu) và Baidu có mối quan hệ kiểu “dựa vào nhau để tồn tại”.
Các bệnh viện dựa vào quảng cáo để lôi kéo khách hàng, “bệnh nhân chỉ cần hỏi về khám chữa bệnh là được trực tiếp dẫn dắt đến trang web của bệnh viện, nhanh chóng, thuận tiện”. Người ta cũng phê phán mạnh mẽ những từ ngữ được sử dụng như “trị tận gốc”, “tốt nhất” đã vi phạm quy định của Luật Quảng cáo.
Báo chí dẫn nguồn báo cáo tài chính của Baidu cho biết: Năm 2013, tổng thu nhập quảng cáo của họ là 26 tỷ NDT, trong đó các bệnh viện tư nhân thuộc “hệ thống Bồ Điền” đã chi 12 tỷ. Có bệnh viện chi tới 70-80% doanh thu cho quảng cáo trên các mạng tìm kiếm; cá biệt có bệnh viện tổng doanh thu 120 triệu tệ/năm thì chi tới 100 triệu cho quảng cáo tìm kiếm.
 |
| Baidu đang bị điều tra |
Ngày 2/5, người phát ngôn Văn phòng thông tin mạng Internet quốc gia (Quốc Tín) đã thông báo: Căn cứ vào tố giác ca cư dân mạng, Quốc Tín đã tổ chức đoàn liên hợp điều tra đối với Baidu. Ngay tối đó, giá cổ phiếu của Baidu (NASDAQ:BIDU) rớt thê thảm, chỉ còn 178,91 USD, mất đứt 7,92%.
Gia đình nạn nhân lên tiếng
1/5, cha mẹ Ngụy Tắc Tây gửi văn bản đến báo điện tử Tài Tân mong thông qua báo này bày tỏ quan điểm của gia đình: Việc con trai họ viết bài đăng trên Chi Hồ là để đáp lại sự quan tâm, thăm hỏi của bạn bè, bởi sau khi Ngụy Tắc Tây chấp nhận điều trị bằng “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u” đã có tới 3-4 ngàn người gửi thư, gọi điện thăm hỏi, tìm hiểu về hiệu quả. Ngụy Tắc Tây chỉ muốn cho mọi người biết cảm thụ của bản thân, nói cho mọi người biết “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u” không có kết quả tốt.
Cha mẹ Ngụy Tắc Tây cũng khẳng định: “Trong tuyên bố của mình, Baidu nói đã liên hệ với cha của Ngụy Tắc Tây, nhưng là cha mẹ nó, chúng tôi nói rõ là họ chưa bao giờ liên hệ với chúng tôi. Cho đến lúc này, cả Baidu và bệnh viện đều chưa hề liên hệ với chúng tôi”. Về nguyên nhân lựa chọn “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u”, gia đình nói rõ: “Trên một số báo chí và trang mạng có tin đồn chúng tôi chấp nhận “Liệu pháp miễn dịch sinh vật chữa khối u” là do bác sĩ chủ trị giới thiệu chứ không phải do tìm trên Baidu. Sự thực là: Chúng tôi quả thực đã tìm đến bệnh viện qua kết quả tìm kiếm trên Baidu”.
Lập trường chính thức của gia đình là: “Con trai đã đi, người đã mất, tiền bạc và quyền lợi giờ đây không có ý nghĩa gì. Chúng tôi chẳng muốn gì khác, chỉ muốn được sống yên ổn. Chúng tôi không muốn bị cuốn vào cuộc tranh chấp thương mại. Chúng tôi không muốn bồi thường, cũng không muốn kiện ai. Chúng tôi cũng không thù hận gì Baidu và bệnh viện cả”.
 |
| Người thân bên thi thể của Ngụy Tắc Tây |
Các cơ quan vào cuộc điều tra
Tình hình càng nghiêm trọng khi báo chí đưa tin “hệ thống Bồ Điền” hiện kiểm soát tới trên 80% bệnh viện tư nhân và có “quan hệ hợp tác với hơn 80 bệnh viện quân đội”. Ngày 3/5, có trang mạng điện tử còn lấy được bản danh sách quan chức các bệnh viện quân đội được “Bồ Điền” biếu quà tết: Từ chính ủy tới các chủ nhiệm khoa, phòng; người cao nhất được biếu 300 ngàn tệ (1,05 tỷ VND), người chức thấp cũng được 20 ngàn (70 triệu tệ).
Ngày 3/5, trang web của Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình đưa tin: Do “Sự kiện Ngụy Tắc Tây” nên Văn phòng thông tin mạng Internet quốc gia cùng Tổng cục quản lý công thương, Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình đã lập Đoàn điều tra liên hợp để điều tra về vụ việc; Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình cũng cùng Cục Y tế, Bộ Bảo đảm hậu cần Quân ủy, Cục hậu cần y tế Bộ đội cảnh sát vũ trang phối hợp điều tra Bệnh viện số 2 Tổng đội CSVT Bắc Kinh.
Theo báo Thanh niên Bắc Kinh, từ ngày 4/5, Bệnh viện số 2 Tổng đội CSVT Bắc Kinh đã tạm ngừng mọi hoạt động khám, chữa bệnh dịch vụ “do vấn đề nội bộ”. Bộ tư lệnh CSVT tuyên bố sẽ “hết sức phối hợp điều tra Sự kiện Ngụy Tắc Tây, quyết không dung thứ”. Sáng 4/5, Ủy ban Y tế và Kế hoạch hóa dân số TQ đã yêu cầu mọi cơ sở y tế trong cả nước đình chỉ ngay việc ứng dụng lâm sàng “Liệu pháp miễn dịch sinh vật”, chỉ được phép nghiên cứu. Trong khi đó, ngày 3/5, Ruthann Richter, người phụ trách quan hệ truyền thông của Học viện Y khoa/ Đại học Stanford tuyên bố với phóng viên Tân Hoa xã: “Đại học Stanford không có bất cứ liên quan gì đến Sự kiện Ngụy Tắc Tây cũng như Bệnh viện số 2 CSVT Bắc Kinh”.
Luật sư Lưu Hiểu ở Văn phòng luật sư Thượng Hải chuyên nghiên cứu về lĩnh vực y tế khẳng định với phóng viên The Paper: Hiện nay, “Liệu pháp miễn dịch sinh vật” dùng để điều trị các khối u màng hoạt dịch, ung thư gan mới ở giai đoạn nghiên cứu hoặc lâm sàng trên động vật, chưa hề được ứng dụng lâm sàng. Ủy ban Y tế và kế hoạch hóa gia đình Trung Quốc mới chỉ cho phép nghiên cứu lâm sàng, nhưng Bệnh viện số 2 CSVT Bắc Kinh đã ứng dụng lâm sàng với người bệnh và phóng đại hiệu quả trị liệu, như thế đã cấu thành tội lừa đảo…/
