Theo Reuters, phát biểu của Đô đốc Harris được đưa ra chỉ ít lâu trước cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị nhân chuyến thăm của ông Vương tới Mỹ. Theo đó, ông Harris khẳng định Trung Quốc “rõ ràng đang quân sự hóa biển Đông” đến mức chỉ những người nghĩ trái đất phẳng lỳ mới nghĩ ngược lại.
Theo vị Đô đốc người Mỹ, ông cho rằng việc Trung Quốc triển khai tên lửa đất đối không tới đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa và hệ thống radar mới trên đá Châu Viên thuộc quần đảo Trường Sa cũng như hoạt động xây dựng các đường băng là “những hành động nhằm thay đổi cảnh quan hoạt động ở biển Đông”, làm leo thang tình hình ở khu vực.
Khi được đề nghị bình luận về mục đích của các hành động của Trung Quốc, ông Harris cho biết: “Tôi nghĩ rằng Trung Quốc đang tìm quyền bá chủ ở Đông Á”. Quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam nhưng đang bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép. Tương tự, Bắc Kinh cũng đang chiếm đóng và thực hiện việc bồi lấn, xây dựng bất hợp pháp trên một số thực thể thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, trong đó có đá Châu Viên.
Trả lời một câu hỏi khác, ông Harris cho hay các tên lửa chống tàu DF-21 và DF-26 của Trung Quốc có thể là mối đe dọa đối với tàu sân bay của Mỹ. Song, ông cũng khẳng định các tàu của Mỹ đều có khả năng hoạt động linh hoạt và rằng Mỹ có khả năng thực hiện những việc cần phải làm trong mọi tình huống. Đô đốc Harris cũng khẳng định ông ủng hộ việc Mỹ thực hiện các cuộc tuần tra hàng không và hàng hải thường xuyên để đảm bảo tự do hàng hải ở biển Đông.
Ngay sau phát biểu của Đô đốc Harris, các nguồn tin trong Chính phủ Mỹ tiếp tục xác nhận rằng Trung Quốc gần đây đã triển khai các máy bay tới đảo Phú Lâm. Reuters cho biết, đây không phải là lần đầu tiên Bắc Kinh điều máy bay chiến đấu tới đảo Phú Lâm nhưng hành động mới nhất của nước này đã dấy lên những nghi vấn mới về ý đồ của Trung Quốc.
Đại úy Hải quân Mỹ Darryn James – Người phát ngôn Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương – cho rằng việc Trung Quốc liên tục triển khai máy bay chiến đấu tân tiến tới đảo Phú Lâm là một xu hướng đáng lo ngại. “Những hành động gây bất ổn đó không phù hợp với cam kết của Trung Quốc trong việc kiềm chế các hành động có thể khiến leo thang tranh chấp” – ông James nhấn mạnh.
Tại cuộc họp báo chung với ông Vương, Ngoại trưởng Mỹ cho rằng việc triển khai tên lửa, máy bay chiến đấu, súng và các thứ khác ở biển Đông là hành động gây quan ngại lớn đối với những ai đi qua biển Đông vì mục đích thương mại, hòa bình.
