Internet - công cụ buôn bán thuốc chết người mới
Thuốc giảm đau nhóm opioid là nhóm các chất tự nhiên và tổng hợp bao gồm các loại thuốc phiện, các loại thuốc có nguồn gốc từ thuốc phiện, bao gồm cả morphin. Các opioid khác là các loại thuốc bán tổng hợp và tổng hợp như hydrocodone, oxycodone và fentanyl…
Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng thuốc Opioid tại Mỹ đang ngày càng tồi tệ hơn, giới chức nước này cũng đang phải đối mặt với một đối tượng mới đang nổi lên trong hoạt động buôn bán bất hợp pháp các loại thuốc chết người, một đối tượng thậm chí tiềm ẩn nguy cơ nguy hiểm hơn cả những băng đảng buôn bán ma túy - mạng Internet
Trong bối cảnh số ca sốc thuốc và những vụ bắt giữ các đối tượng buôn bán thuốc bất hợp pháp đã tăng lên đáng kể, giới chức Mỹ cho hay các thuốc opioid đang được mua bán rầm rộ trên mạng. Việc bán trên mạng đã giúp những loại opioid tổng hợp như fetanyl – nguyên nhân gây ra sốc thuốc đang tăng mạnh nhất trên khắp nước này – đến tận phòng khách của những nhà trên mọi miền đất nước Mỹ trong các kiện hàng bưu điện cực nhỏ. Nhà chức trách đang thất bại trong việc trấn áp hoạt động buôn bán này vì các trang bán các loại thuốc như vậy thường tồn tại trên cái gọi là mạng đen, nơi người mua có thể truy cập nặc danh qua các trình duyệt web đặc biệt và giao dịch bằng tiền ảo như Bitcoin.
Vấn đề bán hàng trên các trang web đen như vậy đã được đưa ra ánh sáng vào năm 2013, khi nhà chức trách Mỹ triệt phá “khu chợ” bán các loại ma túy tổng hợp trực tuyến có tên Con đường tơ lụa. Tuy nhiên, kể từ đó đến nay, rất nhiều khu chợ tương tự đã xuất hiện thế chỗ, khiến các loại thuốc opioid nói chung đã trỗi dậy, khiến ma túy trở nên “lúc nào cũng có sẵn” với hàng chục nghìn khách hàng mà nếu không có những trang web như vậy sẽ không mua được.
Trong số nạn nhân của opioid có thể kể đến hai cậu bé 13 tuổi, Grant Seaver và Ryan Ainsworth. Hai người này đã qua đời năm ngoái tại một khu nghỉ dưỡng nổi tiếng ở thành thị , bang , sau khi sử dụng ma tuý tổng hợp opioid có tên U-47700 hoặc Pinky. Theo cảnh sát , hai cậu bé đã nhận bột trắng từ một thanh niên khác sinh sống tại đó và đã mua trên mạng đen bằng Bitcoin. “Thật không thể tin nổi là con trai tôi có thể tiếp cận được loại thuốc như Pinky dễ dàng như vậy, và thằng bé qua đời chỉ trong tíc tắc. Nỗi đau và sự thảm khốc của bi kịch này thật không thể tả nổi”, ông Jim Seaver, bố của Grant chia sẻ.
Gia tăng nhanh chóng
Nhờ hiệu nghiệm mạnh mẽ, các loại opioid tổng hợp đã trở thành nguyên nhân đang gia tăng nhanh chóng nhất của dịch sốc thuốc, dùng heroin quá liều tại một số khu vực. Lấy ví dụ một loại opioid là fentanyl. Chỉ cần một lượng nhỏ thuốc này cũng đã có thể giết người ngay lập tức. Tác hại chết người của các loại thuốc này cũng là khiến chúng trở nên phù hợp cho việc buôn bán trên mạng. Không giống heroin và các loại thuốc kê đơn giảm đau có hình thù to và khá nặng, một lượng fentanyl nhỏ đủ khiến 50.000 người phê thuốc có thể đựng vừa trong một phong bì hạng ưu tiên.
Thị trường thuốc phiện trên mạng đen bắt đầu thu hút sự chú ý từ cách đây 6 năm, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng lưới Con đường tơ lụa do Ross Ulbricht thành lập. Đối tượng này đã bị bắt giam và trang mạng bị đánh sập vào năm 2013, nhưng các trang tương tự vẫn tiếp tục mọc lên như nấm. Chưa có tổ chức liên bang nào của Mỹ công bố số liệu về các loại thuốc opioid được đặt hàng qua mạng. Nhưng theo các phát hiện của RAND châu Âu và các nhà nghiên cứu tại Trường đại học Carneigh Mellon, các trang mạng kinh doanh opioid hiện đã vượt trang gốc Con đường tơ lụa.
Giới chức trách cho biết những “khu chợ trên mạng” này chiếm phần nhỏ trên tổng số đường dây buôn bán các loại thuốc phiện, gồm heroin và cocaine. Tuy nhiên, đối với các loại opioid tổng hợp, những đơn vị theo dõi hoạt động mua bán những loại thuốc này cho rằng những khu chợ đen như vậy sẽ sớm trở thành nơi mua bán chủ yếu.
Mạng đen “đã trở thành một nguồn cung cấp quan trọng cho loại thuốc này. Mạng đen đã tạo ra những kênh cung cấp thuốc mà trước đây chưa từng có”, ông Kathyrin Haun, một người vẫn đóng vai trò công tố viên tại San Francisco cho tới tháng trước và là điều phối viên tiền tệ kĩ thuật số của Bộ tư pháp Mỹ, cho biết.
Thống kê của New York Times cho biết, tính đến đầu tháng này, AlphaBay - trang web đen hàng đầu trong hoạt động buôn bán opioid - có hơn 21.000 các bài đăng mua bán opioid và hơn 4.100 bài đăng bán fentanyl và loại thuốc khác từ hàng chục nhà bán lẻ cả quy mô nhỏ lẫn lớn.
Tháng trước, giới chức liên bang Mỹ đã thông báo khởi tố một đường dây gồm 6 người tại bang Utah chuyên mua fentanyl khối lượng lớn từ Trung Quốc trên mạng đen sau đó nghiền bột thành các viên con nhộng để bán cho người sử dụng trên mạng đen tại Mỹ.
Giới chức trách cho biết các nhóm này đã bán hàng trăm ngàn viên thuốc được quảng cáo là ít nguy hiểm hơn so với Xanax và Oxycodone như vậy. Kẻ cầm đầu đường dây được cho là Aaron Shamo. Theo nhiều người dùng AlphaBay, tên này lấy tên cho “cửa tiệm” của hắn trên web là Pharma-Master và đã có 8.332 cuộc buôn bán thành công trên trang web trên. Các diễn đàn mạng xã hội trên AlphaBay và các trang tương tự ngập tràn những cuộc trao đổi về sự khôn lường của các loại thuốc và hậu quả là các chuyến cấp cứu và tình trạng bất tỉnh.
Các tài liệu của toà án cho thấy trong năm ngoái tại Mỹ đã có hơn 24 vụ bắt giữ những kẻ buôn bán ma túy điều hành các đường dây mua bán opioid quy mô lớn trên mạng, và phần lớn những đường dây này có liên quan đến các vụ chết do sốc thuốc.
Vào hồi tháng 2, một người đàn ông tại South Carolina bị buộc tội nhận hơn 3 kg fentanyl đặt hàng trên mạng đen – một lượng có thể giết chết 1,5 triệu người trưởng thành vì chỉ 2mg chất này đã có thể gây chết người. Vài tuần sau đó, vào tháng 4 tại New Jersey, một người đàn ông 21 tuổi tên Chukwuemeka Okparaeke, với tên truy cập Fentmaster trên AlphaBay cũng bị bắt giữ. Anh ta đã nhận 2kg fentanyl từ một địa chỉ ở Hồng Kong, theo lời khai.
Tiếp sau đó, tên Alec Steinberger, sinh sống tại Cleveland, 21 tuổi, bị bắt giữ và buộc tội nhận gói thuốc furanyl fentanyl mà hắn đang chuẩn bị bán ra bên ngoài. Trước đó, đối tượng này đã nhắn tin cho một cậu bé 19 tuổi chuyên giúp hắn phân phối fentanyl để cảnh báo về sự tàn phá của thuốc. Tuy nhiên, cậu bé 19 tuổi đó vẫn đã thử thuốc và bị sốc thuốc, dẫn tới tử vong.
Các cơ quan điều tra cho biết tài liệu được công bố không phản ánh hết các vụ liên quan đến mạng đen vì không nhắc đến nguồn cung cấp thuốc trên mạng. Nhiều vụ án vẫn đang điều tra, gồm sự qua đời của ca sĩ Prince do sốc thuốc năm ngoái, do có những yếu tố mới.
Tìm cách lấp lỗ hổng luật pháp
Mỹ không phải là nước duy nhất đối mặt với sự tràn lan mua bán ma tuý tổng hợp opiod qua đường bưu điện. Canada và một số nước châu Âu gần đây cũng có nhiều vụ bắt giữ tình nghi buôn bán qua mạng, sau nhiều vụ sốc thuốc dẫn đến tử vong. Nhưng con số tử vong tại Mỹ thật sự đáng báo động. Năm 2015, số người chết do fentanyl và các loại thuốc tương tự là 9.580 vụ, tăng 73% so với 2014. Nhìn chung, số người chết do sốc thuốc vẫn tăng đột biến tại Mỹ và dự kiến con số năm nay sẽ vượt con số 59.000 của năm ngoái.
Các nhà chức trách cho rằng nguồn cung cấp ngầm opioid được điều chế tại phòng thí nghiệm ở châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, nơi các hoá chất được cho phép sử dụng và dễ kiếm. Các đường dây buôn bán ở khu vực Mỹ Latin cũng lấy opioid từ châu Á và chuyển vào Mỹ. Nhưng việc gửi thuốc dễ dàng qua đường bưu điện đã giúp người điều chế tại Trung Quốc thuận tiện hơn trong quá trình này, và trong số đó nhiều người có khả năng tự lập trang mạng đen
Một trong số người bán opioid được nhiều phản hồi nhất trên AlphaBay biết đến với tên truy cập BenzoChems. Người này thường vận chuyển thuốc từ Hồng Kong qua bưu điện tới Mỹ - giải pháp vận chuyển được cho là hiệu quả nhất. Một số người điều chế tại Trung Quốc cũng liệt kê loại opioid tổng hợp trên mạng để bán một cách bình thường, không đòi hỏi người dùng phải dùng tới mạng đen. Nhưng tại Mỹ, phần lớn các đối tượng bị bắt giữ vì buôn bán các loại thuốc này đều nói rằng chúng chỉ xuất hiện trên mạng đen. BenzoChems cho biết anh đã từng bán trên trang web thường, nhưng thường bị đánh sập bởi chính quyền.
Những thị trường bất hợp pháp được tạo ra bởi những trang web đen đang khiến việc ngăn chặn các hoạt động buôn bán các loại thuốc có thể gây chết người trở nên phức tạp hơn nhiều với lực lượng chức năng. “Chúng tôi có thể phát hiện những kẻ buôn lậu ma túy vận chuyển nhiều kg thuốc từ Mexico. Nhưng việc tìm ra người đặt hàng từ tầng hầm của người thân họ chẳng hạn khó hơn nhiều”, ông Joseph M.Pinuh, người đứng đầu lực lượng chống tội phạm tại Cleveland, cho biết.
Các nhà làm luật Mỹ đang tìm cách giải quyết khó khăn này với việc trình ra Quốc hội dự thảo luật để thắt chặt các yêu cầu về thu thập thông tin đối với dịch vụ bưu điện. Tuy nhiên, hoạt động buôn bán các loại chất opioid vẫn không ngừng tăng lên. Bà Haun, từng là công tố viên liên bang tại San Francisco, cho rằng những công cụ giúp mạng đen phát huy hiệu quả sẽ vẫn tiếp tục lan tràn. “Việc buôn bán sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết, và số lượng cộng đồng và thị trường ngày càng tăng và dễ truy cập”, bà nói.
