Theo tờ The Guardian, ngày 20/10 (giờ Mỹ, rạng sáng 21/10 giờ Việt Nam) Tổng thống Mỹ Donald Trump đã xác nhận nước này sẽ rút khỏi Hiệp ước lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) đã ký với Nga.
“Chúng tôi sẽ phải phát triển những vũ khí đó. Chúng tôi sẽ hủy bỏ thỏa thuận”, ông Trump nói với các phóng viên trước khi tham gia vận động cử tri cho cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ tại Elko, bang Nevada.
Tổng thống Mỹ cũng cáo buộc Nga đã vi phạm Hiệp ước trong suốt nhiều năm liền nhưng không đưa ra dẫn chứng cụ thể.
Thông báo trên của ông Trump được đưa ra sau khi các nguồn tin cho biết Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton trong chuyến thăm Nga từ ngày 22 đến 23/10 tới sẽ chính thức thông báo cho phía Nga về việc chính quyền Mỹ rút khỏi Hiệp ước hạt nhân Mỹ - nga.
Hiệp ước INF được Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và nhà lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev ký ngày 8/12/1987, theo đó cấm các hoạt động sản xuất, thử nghiệm và triển khai các tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình có tầm bắn từ 500 km tới 5.500 km.
Thỏa thuận mang tính bước ngoặt này đã đưa đến việc 2 bên đã phá bỏ gần 2.700 tên lửa và bệ phóng tên lửa, đồng thời tạo điều kiện để tăng cường quan hệ giữa Mỹ và Liên Xô khi Chiến tranh Lạnh dần đi đến hồi kết.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, Nga và Mỹ thường xuyên tranh cãi về việc thực hiện INF và cáo buộc nhau phá vỡ thoả thuận.
Năm 2014, Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ cũng đã cáo buộc Nga vi phạm INF nhưng ông chọn không rút khỏi thỏa thuận vì áp lực của các lãnh đạo châu Âu vốn cho rằng động thái như vậy có thể tái khởi động một cuộc chạy đua vũ trang.
Trong phản ứng đầu tiên sau phát biểu của ông Trump, Bộ Ngoại giao Nga trong một tuyên bố cáo buộc động thái của Mỹ là nhằm thực hiện ước mơ trở thành siêu cường duy nhất trên toàn cầu.
Các chuyên gia cũng đã lên tiếng cảnh báo về cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong việc kiểm soát vũ khí hạt nhân khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận này.
Trước đó, tờ The New York Times cho rằng Mỹ muốn rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Nga nhằm đối trọng với sự tăng cường hiện diện quân sự đang ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực tây Thái Bình Dương. Bởi, Trung Quốc không ký thỏa thuận này nên Bắc Kinh không bị hạn chế trong việc phát triển tên lửa tầm trung.
