Mỹ đã lên tiếng bày tỏ sự thất vọng về việc Nga chấp thuận cho cựu nhân viên tình báo Mỹ Edward Snowden tị nạn tạm thời. Nhà Trắng thậm chí tuyên bố đang cân nhắc liệu có tiến hành cuộc gặp thượng đỉnh đã được lên kế hoạch từ trước giữa Tổng thống Barack Obama và người đồng nhiệm Nga Vladimir Putin hay không.
 |
| Luật sư Kucherena và văn bản cho phép Snowden tị nạn tạm thời ở Nga. Ảnh:Internet |
Sau khi Snowden rời khỏi Hong Kong đến Nga với hy vọng có thể tiếp tục cuộc hành trình tới một nước Mỹ Latinh nào đó vào cuối tháng 6 vừa qua, Mỹ đã nhiều lần kêu gọi Nga dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử vì tội rò rỉ thông tin mật.
Tuy nhiên, bất chấp những lời kêu gọi từ phía Mỹ, cơ quan Nhập cư Nga ngày 1/8 xác nhận đã cấp quy chế tị nạn chính trị trong vòng 1 năm cho Snowden. Quyết định này cho phép người đã tiết lộ các chương trình do thám bí mật của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA) rời khỏi khu vực quá cảnh tại sân bay Sheremetyevo ở Matxcova sau nhiều tuần bị mắc kẹt tại đây.
Ông Anatoly Kucherena – luật sư của Snowden - cho biết, thân chủ của ông đã rời sân bay Sheremetyevo lúc 14h00 (giờ địa phương, 10h00 GMT) ngày 1/8. Khi rời sân bay, Snowden ra đã thông cáo cảm ơn nước Nga và lên án Mỹ không tôn trọng luật pháp. Luật sư Kucherena nói thân chủ của ông sẽ “không công bố bất cứ tài liệu nào nhằm bôi nhọ chính phủ Mỹ”. Trước đó tổng thống Nga Putin nói đây là điều kiện để Nga cho Snowden tị nạn. Luật sư Kucherena cũng cho hay, Snowden đã được cho trú ngụ tại nhà của người Mỹ ở Nga.
Hành động của Nga đã vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía Mỹ. Người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney tuyên bố Mỹ “vô cùng thất vọng” về quyết định của Nga. “Chúng tôi vô cùng thất vọng về việc chính phủ Nga đã có hành động như vậy cho dù chúng tôi đã yêu cầu một cách rõ ràng và hợp pháp cả công khai lẫn trong các tiếp xúc riêng nhằm dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử các tội danh đối với ông ta” – ông Carney tuyên bố.
Người phát ngôn này còn bóng gió rằng Nhà Trắng có thể sẽ hủy bỏ cuộc gặp đã lên được kế hoạch từ trước giữa Tổng thống Barack Obama với ông Putin. Theo kế hoạch, ông Obama sẽ gặp ông Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 vào đầu tháng 9 tới tại St Petersburg.
Các nhà lập pháp Mỹ cũng đã phản ứng khá quyết liệt về quyết định của Nga. Thượng nghị sỹ của đảng Dân chủ Chuck Schumer – một đồng minh của ông Obama – thậm chí nói quyết định của Nga là “đâm dao vào sau lưng” Mỹ. Ông Schumer đã kêu gọi tổng thống Obama đưa ra đề nghị rời địa điểm tổ chức hội nghị G20 ra khỏi nước Nga. Cựu ứng viên tổng thống John McCain cũng nói rằng việc Nga cấp quy chế tị nạn cho ông Snowden “là một cái tát vào mặt tất cả người Mỹ”, đồng thời đề nghị Mỹ xem xét lại các mối quan hệ với Nga.
Một số nhà làm luật khác thì đã kêu gọi Mỹ tẩy chay Thế vận hội Mùa hè sẽ diễn ra tại thành phố Sochi của Nga vào năm tới. Trong thời gian qua, Matxcova và Washington đã có những bất đồng xung quanh một loạt các chủ đề, từ cuộc xung đột ở Syria, tân Tổng thống của Iran cho tới hệ thống phòng thủ tên lửa và giải trừ vũ khí hạt nhân. Do đó, vụ việc lần này có thể sẽ khiến cho mối quan hệ giữa 2 nước trở nên căng thẳng hơn.
Trong một diễn biến khác, liên quan đến các thông tin mật do Snowden cung cấp, hôm 1/8, tờ Guardian của Anh cáo buộc trong vòng 3 năm qua, chính phủ Mỹ đã trả ít nhất 150 triệu USD cho cơ quan tình báo Anh GCHQ để tiếp cận được và gây ảnh hưởng đến các chương trình thu thập thông tin tình báo của Anh.
Minh Ngọc (Theo báo nước ngoài)
